آیا بیدار کردن فردی که در خواب راه می‌رود، خطرناک است؟
خیر، بیدار کردن فردی که در خواب راه می‌رود، خطری به همراه ندارد. اما، از سوی دیگر به همان سادگی که به نظر می‌رسد نیز نخواهد بود. این باور قدیمی که بیدار کردن فرد خوابگرد می‌تواند موجب بروز حمله‌ی قلبی، شوک، نارسایی قلبی و یا حتی موجب به کما رفتن فرد شود، تنها یک افسانه بوده و پایه و اساس علمی ندارد. بیدار کردن آرام آنها در آن لحظه، اصلاً و ابداً خطرناک نخواهد بود. راه رفتن در خواب یا خوابگردی نوعی اختلال خواب است که در میان کودکان بین سنین 5 تا 12 سال بسیار رایج است. اما این بدان معنا نیست که این اختلال در بزرگسالان مشاهده نمی‌شود. به گفته‌ی بنیاد ملی خواب، راه رفتن در خواب در میان حدوداً 1 تا 15 درصد از جمعیت عمومی شایع می‌باشد. این رفتار می‌تواند موروثی باشد. این اختلال عموماً در طول مرحله‌یNREM (حرکت غیر سریع چشم) خواب مشاهده می‌شود. استرس، آپنه خواب، بی‌خوابی، مصرف دارو، اختلالات روانی، خستگی، اضطراب، و غیره، برخی از علل مرتبط با راه رفتن در خواب به حساب می‌آیند.
● تا چه اندازه بیدار کردن فرد خوابگرد از خواب خطرناک می‌باشد؟
راه رفتن در خواب معمولا در طول دورهNREM خواب که می‌تواند به چهار مرحله تقسیم شود رخ می‌دهد، بطوریکه در آن خوابگردی در مرحله‌ی سوم و چهارم (دوره‌های موج خواب آرام) مشاهده می‌شود. این وضعیت معمولاً 2 تا 3 ساعت پس از به خواب رفتن فرد اتفاق می‌افتد. مطالعات صورت گرفته نشان داده‌اند که در طول این فاز، بعضی از قسمتهای مغز بیدار بوده و بعضی قسمتها در خواب عمیق بسر می‌برند. به این معنی که مغز فعال است، اما نه به اندازه کافی که شما را از خواب بیدار سازد. افراد خوابگرد با چشمان باز در اطراف خانه پرسه می‌زنند، اما نسبت به کاری که انجام می‌دهند، آگاهی ندارند. این افراد معمولاً هیچ خاطره‌ای از آنچه در طول این دوره انجام دادند، ندارند، به عبارتی چیزی از آن به یاد نمی‌آورند.
هرگز نمی‌دانید که فرد در این لحظه در حال دیدن چه خوابی است. در رؤیایی که می‌بیند، ممکن است از ارتقاء خود خوشحال و یا از هرگونه مرگی ناراحت باشد، و یا حتی از کسی که به او حمله می‌کند، ترسیده باشد. بنابراین، هنگامی که او را به طور ناگهانی بیدار می‌کنید، ممکن است با تصور واقعی بودن خوابی که می‌دیده به شما حمله کند و یا حتی ممکن است ترسیده و یا گیج شود. از اینرو، بسیار اهمیت دارد که فرد خوابگرد را با روشی آرام و بدون عجله بیدار کرده به گونه‌ای که به فرد کمک کرده، موقعیت را درک کرده و در راستای آن واکنش نشان دهد. افراد ممکن است در حین خوابگردی فعالیت‌های مختلفی انجام دهند. این فعالیتها می‌تواند شامل بلند شدن از تخت، پایین رفتن از پله، راندن ماشین، غرولند کردن، آشپزی و غیره باشد. بعضی از این فعالیتها می‌توانند خطرناک بوده و شخص ممکن است به خود صدمه بزند. بنابراین به منظور جلوگیری از چنین پیشامدهایی، نیاز است که در حین بیدار کردن آنها، مراقب باشید.
● چگونه یک فرد خوابگرد را از خواب بیدار کنیم
از آنجا که فرد خوابگرد ممکن است گیج شده، بترسد و یا حالت تهاجمی به خود گیرد، او را به آرامی از خواب بیدار کرده و به سمت تخت یا رختخواب هدایتش کرده و از او بخواهید به خواب رود.
حتی صدا کردن آرام اسم فرد می‌تواند در برخی موارد کارساز باشد. در غیر این صورت، تنها آرنج او را گرفته و او را به تختش ببرید. مطمئن شوید که به طور مناسبی به خواب رود.
از آنجا که خوابگردی معمولاً پس از گذشت یک تا دو ساعت از خواب مشاهده می‌شود، می‌توانید به طور مداوم فرد خوابگرد را بررسی و چک کرده و به آرامی او را به سمت رختخواب خود هدایت کنید. شناخته شده است که افراد خوابگرد دستورات و پیشنهادات را چنانچه بلافاصله پس از شروع راه رفتن در خواب داده شود، دنبال می‌کنند.
● اقدامات احتیاطی
ذهن ناخودآگاه ما از تک تک نواحی و چیدمان خانه‌مان اطلاع دارد. بنابراین حتی اگر خواب باشیم، خبر داریم که هرچیزی در کدام گوشه از خانه نگهداری می‌شود. به همین دلیل است که افراد خوابگرد می‌توانند آزادانه و بدون برخورد با چیزی در اطراف خانه راه روند. اما اگر با یک فرد خوابگرد زندگی می‌کنید، در این صورت، لازم است که به منظور جلوگیری از هر پیشامدی این توصیه‌ها را دنبال نمایید.
موانعی مانند اسباب بازی و چیزهای دیگری که بر روی زمین پراکنده هستند را بردارید، به این دلیل که ممکن است پای فرد خوابگرد به آنها گرفته و صدمه ببیند. از چیدمان مجدد و پی در پی مبل خودداری کنید.
فراموش نکنید که درب اصلی را قفل نمایید، به این دلیل که فرد ممکن است خانه را ترک کند. در مورد کودکان، بررسی ویژه‌ای صورت دهید. همچنین می‌توانید یک زنگ یا آلارم برای درب نصب کنید.
اگر فرد به اندازه کافی بزرگ است که بتواند رانندگی کند، در این صورت سوییچ ماشین را پیش از خوابیدن پنهان کنید، به طوری که فرد فرصت راندن هیچ گونه وسیله‌ی نقلیه را نداشته باشد.
پله می‌تواند یک خطر بالقوه برای افراد خوابگرد به حساب آید. در دو سوی پله نرده گذاشته تا از بروز حادثه جلوگیری شود. سعی کنید اطمینان حاصل شود که فرد در طبقه‌ی همکف بخوابد تا بدین ترتیب احتمال رفتن از پله و در نتیجه خطر بوجود آمدن حادثه کاهش یابد.
● درمان راه رفتن در خواب
خوابگردی در میان کودکان به خودی خود و بدون هیچگونه مداخله‌ی پزشکی، درمان می‌شود. اما در بزرگسالان، چنانچه مشکل جدی و خطرناک شود، ممکن است به استفاده از دارو و انجام درمان توصیه شود. جلسات هیپنوتیزم شناخته شده است که در کاهش وقوع خوابگردی بسیار مفید می‌باشند. پزشکان همچنین ممکن است داروهای تغییر خلق و خوی و داروهای آرام بخش را جهت جلوگیری از مشکلات جدی مانند صدمه به خود تجویز نمایند.
بنابراین، خطر بیدار کردن فرد خوابگرد از خواب به طور کامل بستگی به روشی دارد که او را از خواب بیدار می‌کنید و واکنشی که فرد پس از بیدار شدن از خود نشان می‌دهد. از این امر می‌توان با پیروی از پیشنهاداتی که در این مقاله ارائه شد، اجتناب کرد. در واقع بیدار نکردن فرد خوابگرد از خواب ممکن است حتی خطرناکتر باشد به این دلیل که احتمال صدمه رساندن فرد به خود را افزایش می‌دهد. فرد را دست نیانداخته و یا مسخره نکنید به این دلیل که ممکن است موجب شرمساری و خجالت او شده و این امکان وجود دارد که از در میان گذاشتن این مشکل با شما در آینده خودداری کند. خوابگردی بسیار متداول بوده و می‌توان به راحتی با آن برخورد کرد، اما اگر وقوع و شدت آن افزایش یافت، بلافاصله به یک پزشک مراجعه نمایید.
