سرماخوردگی
سرماخوردگی از شایع ترین بیماری های جهان است. شیرخواران و کودکان نسبت به بزرگسالان به دفعات بیشتری دچار سرماخوردگی می شوند و علائم طولانی تری دارند. سرماخوردگی عامل میلیون ها روز از دست رفته در مدرسه و میلیون ها روز غیبت از کار می شود که زمان غیبت از کار زمان مراقبت از کودکان بیمار را هم شامل می شود. این مقاله مروری بر دلایل، علائم و درمان سرماخوردگی در کودکان است.
* دلایل بروز سرماخوردگی در کودکان
سرماخوردگی گروهی از علائم است که به علت شماری از ویروس های مختلف ایجاد می شود. بیشتر از 100 نوع مختلف رینوویروس وجود دارد. رینوویروس ها انواعی از ویروس ها هستند که مسئول بزرگترین شمار سرماخوردگی ها هستند. سایر ویروس ها که باعث سرماخوردگی می شوند شامل انتروویروس ها (اکوویروس و کوکسالی ویروس ها) و کوروناویروس ها هستند. به علت این که تعداد بسیار زیادی ویروس وجود دارد که باعث بروز علائم سرماخوردگی می شود، مردم ممکن است سالانه چندین نوبت و در طول زندگی ده ها بار دچار سرماخوردگی شوند.
کودکان زیر 6 سال به طور متوسط 6 تا 8 نوبت در سال سرماخوردگی دارند (از اواسط شهریور تا اواسط اردیبهشت به طور متوسط یک بار در ماه می باشد) که علائم به طور متوسط 14 روز طول می کشد.
این به آن معنا است که یک کودک می تواند در این دوره زمانی نزدیک به نیمی از روزها علائم قطع و وصل شونده سرماخوردگی داشته باشد و جای نگرانی وجود ندارد.
کودکان کوچک که روزها در مراکز نگهداری هستند به نظر می رسد که نسبت به کودکانی که در منزل نگهداری می شوند تعداد دفعات بیشتری سرما می خورند. اما به هر حال وقتی کودکانی که روزها در مرکز نگهداری بودند وارد مدرسه ابتدایی می شوند کمتر دچار سرماخوردگی می شوند. احتمالاً به این علت که آنها به شمار بالاتری از ویروس ها ایمن هستند.
*الگوهای فصلی
سرماخوردگی ممکن است در هر زمانی از سال رخ دهد. اگرچه بیشتر سرماخوردگی ها صرف نظر از منطقه جغرافیایی در ماه های پائیز و زمستان رخ می دهند. سرماخوردگی به علت آب و هوای سرد یا در معرض هوای سرد قرار گرفتن ایجاد نمی شود.
* انتقال
سرماخوردگی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود که یا توسط تماس مستقیم یا با تماس با ویروس در محیط ایجاد می گردد. سرماخوردگی در طی 2 الی 4 روز اول بیشترین سرایت را دارد.
⇐ تماس مستقیم: افراد سرماخورده معمولاً ویروس سرماخوردگی را در دست هایشان حمل می کنند محلی که برای دست کم 2 ساعت توان آلوده کردن فردی دیگر را دارد. اگر کودک سرماخورده با کودک یا بزرگسالی تماس داشته باشد و سپس فرد دوم چشم، بینی یا دهانش را لمس کند، ویروس می تواند بعداً آن فرد را آلوده کند.
⇐ انتقال از ذرات روی سطوح: بعضی از ویروس های سرماخوردگی می توانند روی سطوح تا یک روز زندگی کنند. (مثل پیشخوان ها، دستگیره های در یا اسباب بازی ها)
⇐ استنشاق ذرات ویروس: قطرات حاوی ذرات ویروس می توانند توسط تنفس یا سرفه به هوا منتقل شوند. رینوویروس ها معمولاً در نتیجه تماس با قطرات آلوده منتقل نمی شوند اگرچه ویروس آنفلونزا و کورونا ویروس می توانند از طریق قطرات کوچک منتقل شوند. ویروس های سرماخوردگی معمولاً از طریق بزاق منتقل نمی شوند.
* علائم سرماخوردگی
علائم و نشانه های یک سرماخوردگی معمولاً یک تا دو روز بعد از تماس ایجاد می شود. در کودکان گرفتگی بینی غالب ترین علامت است. کودکان همچنین می توانند ترشح بینی شفاف، زرد یا سبز رنگ داشته باشند. تب (درجه حرارت بیشتر از 38 درجه) در 3 روز اول بیماری شایع است.
سایر علائم ممکن است شامل سوزش گلو، سرفه، تحریک پذیری، مشکل خوابیدن و کاهش اشتها باشد. داخل بینی ممکن است قرمز و متورم شود و گره های لنفاوی (غده های لنفاوی) گردن ممکن است به طور مختصر بزرگ شوند.
علائم یک سرماخوردگی معمولاً در طی 10 روز اول بدتر می شود. به هر حال در بعضی از کودکان آبریزش بینی، گرفتگی بینی و سرفه فراتر از 10 روز ادامه دارد.
علاوه بر این، برای یک کودک غیرشایع نیست که هنگامی که علائم سرماخوردگی اولیه رو به بهبودی است دچار سرماخوردگی دوم شود و می تواند این طور به نظر برسد که علائم یک سرماخوردگی در کودک برای هفته ها یا ماه ها به طول می انجامد. به خصوص در طی فصل پائیز و زمستان. این موضوع جای نگرانی ندارد مگر این که کودک هر یک از علائم مهمتری که در در ادامه درباره شان بحث می شود را داشته باشد.
علائم یا حساسیت (آلرژی) مختصری با علائم سرماخوردگی متفاوت است و ممکن است شامل خارش آزار دهنده بینی و چشم ها باشد.
* عوارض سرماخوردگی
بیشتر کودکان سرماخورده دچار عوارض نمی شوند. به هر حال والدین می بایست از علائم و نشانه های عوارض بالقوه آگاه باشند.
⇐ عفونت گوش: حدود 5 تا 19 درصد از کودکان سرماخورده دچار عفونت گوش باکتریایی یا ویروسی می شوند. اگر کودک بعد از 3 روز از بروز علائم سرماخوردگی دچار تب بالاتر از 38 درجه شود، عفونت گوش ممکن است مقصر آن باشد.
⇐ آسم: سرماخوردگی می تواند باعث ویز (نوعی صدای سوت مانند در ریه که پزشک با گوشی پزشکی آن را می شنود) در کودکانی شود که به عنوان مثال ویز نداشته اند یا باعث بدتر شدن آسم در کودکانی شود که سابقه این شرایط را داشته اند.
⇐ سینوزیت: کودکانی که گرفتگی بینی ای دارند که در طی دوره 10 روزه بهبود پیدا نکند ممکن است یک عفونت سینوسی باکتریایی داشته باشند.
⇐ عفونت ریه (پنومونی): کودکانی که بعد از 3 روز اول بروز علائم سرماخوردگی دچار تب شوند ممکن است پنومونی باکتریایی داشته باشند. به خصوص اگر کودک سرفه داشته باشد و به تندی نفس بکشد.
* درمان سرماخوردگی
⇐ درمان علامتی: درمان یک شیرخوار یا کودک سرماخورده با درمان پیشنهادی برای افراد بالغ متفاوت است. درمان های ضد حساسیت، ضد احتقان، داروهای ضد سرفه و خلط آور به تنهایی و در ترکیب با سایر داروها همگی برای علائم سرماخوردگی شناخته شده اند.
والدین ممکن است برای درمان کودک (بالاتر از 3 ماه) که به علت تب در چند روز اول سرماخوردگی ناراحت است استامینوفن (با نام تچاری تایلنون به عنوان مثال) بدهند.
ایبوپروفن (با نام تجاری مثلاً Motrin، Advil) را می توان برای کودکان بالاتر از 6 ماه تجویز کرد.
آسپیرین نباید به کودکان کمتر از 18 سال داده شود.
اگر کودک حال عمومی خوبی دارد و احساس ناراحتی نمی کند دادن این داروها سودی ندارد.
والدین می بایست با کارشناس سلامت کودکشان درباره زمان و چگونگی درمان تب صحبت کنند.
هوای مرطوب ممکن است علائم احتقال و آبریزش بینی را کاهش دهد. در شیرخواران والدین می توانند برای رقیق شدن ترشحات بینی قطره بینی نرمال سالین را امتحال کنند و سپس ترشحات را با پوآر (فین گیر) تخلیه کنند تا به طور موقت ترشحات بینی تخلیه شود. در کودکان بزرگ تر می توانند استفاده از اسپری بینی نرمال سالین را امتحان کنند.
برای کودکان بزرگ تر از 12 ماه، عسل ممکن است برای سرفه شبانه کمک کننده باشد.
⇐ آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک ها در درمان سرماخوردگی مؤثر نیستند ولی اگر سرماخوردگی توسط یک عفونت باکتریایی مثل عفونت گوش، پنومونی یا سینوزیت پیچیده شود ممکن است ضرورت پیدا کنند.
استفاده نامناسب از آنتی بیوتیک ها می تواند به ایجاد مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک منجر شود و این احتمال وجود دارد که منجر به عوارضی مثال واکنش حساسیتی (آلرژیک) شود.
⇐ درمان های گیاهی و جایگزین: شماری از محصولات جایگزین مثل روی و محصولات گیاهی مثل Echinacea تبلیغ می شوند که از سرماخوردگی پیشگیری یا آن را درمان می کنند. بعضی از شواهد وجود دارد که استفاده پیشگیرانه با ویتامین C ممکن است در طولانی مدت سرماخوردگی در کودکان و افراد بالغ را کاهش دهد. به استثنای ویتامین C، تأثیر هیچ یک از این درمان ها در آزمون های بالینی ثابت نشده است و استفاده از آنها پیشنهاد نمی شود.
منبع: 020
