گرانیت و کاربردهای آن
گرانیت خرد شده
مهم‌ترین ویژگی‌های گرانیت خرد شده شامل
سالم بودن جهت پایداری در برابر یخ زدگی و گرم شدگی مکرر
سختی جهت پایداری در مقابل سایش
ظاهر خشن جهت مقاومت در مقابل فشردگی
دو خصوصیت از سه خصوصیت قید شده قیمت تمام شده سنگ را تعیین می‌کند، زیرا زبر بودن سنگ در انفجار سنگ مؤثر می‌باشد و سختی باعث سایش سنگ شکن‌ها و سایر ابزار آلات و ماشین آلات می‌شود. میزان سالم بودن سنگ نیز نوع تناسب مصرف آن را در موارد مختلف معین می‌نماید. معمولاً بیشتر گرانیت‌های دانه متوسط، ویژگی‌ها فوق را در نسبت‌های لازم به‌عنوان یک سنگ خرده برای هر نوع مصرفی دارند
ویژگی‌های ساختاری توده‌های گرانیتی
اکثر گرانیت‌ها صرف‌نظر از منشان آن‌ها، صفات ویژه مشترکی را دارا می‌باشند. این خصوصیات برای تولید کنندگان سنگ‌های خرد شده اهمیتی ندارد اما به‌منظور استخراج گرانیت‌ها به‌عنوان سنگ‌های ساختمانی از اهمیت فراوانی برخوردار است. برای یک ناظر معمولی و حتی برای یک زمین شناس، توده گرانیتی در کارگاه استخراج ممکن است ظاهراً بدون جهت بندی و ساختارهای داخلی به نظر بیاید اما باوجود این در اکثر گرانیت‌ها، ساختارهای درونی به شرح زیر حاصل گردیده‌اند.
الف) جوینت
معمولاً در گرانیت‌ها نیز مانند دیگر سنگ‌های تحت فشار، ناحیه‌ای به وجود می‌آید. جوینت ها در دو سری عموی بر هم حاصل می‌شوند البته جوینت های قوسی و نامنظم نیز ممکن است ایجاد بشوند. برای تولید کنندگان گرانت ها، جوینت ها از اهمیت زیادی برخور دارند.
- فاصله تکرار
هوازدگی جوینت ها
اگر دو سری جوینت ها حدود ۱۰ الی ۳۰ فوت نسبت به هم فاصله داشته باشند، امکان ایجاد بلوک‌های قائم‌الزاویه‌ای وجود دارد؛ اما اگر جوینت ها بیش از حد به هم نزدیک باشند، گرانیت برای امور ساختمانی کاربردی ندارند. سنگ هوازده نیز معمولاً مورد اقبال واقع نمی‌شود اما اگر این سنگ بسیار سالم بوده و به مقدار زیاد فراهم باشد می‌تواند به‌عنوان یک معدن سنگ تزئینی استخراج شود
ب) ریفت و گراین
به اولین و دومین جهت جدایش آسان در گرانیت‌ها اطلاق می‌شود. جهت دیگری که تقریباً عمود بر دو جهت ذکر شده می‌باشد هاردوی نام‌گذاری می‌شود. بر اساس تحقیقات صورت گرفته در سال ۱۹۲۳ میلادی که در آن‌ها مطالعات تفصیلی روی خصوصیات گرانیت‌ها انجام شده است، گرانیت‌ها از ترکهای بسیار ریزی به‌اندازه‌ی حدود ۰٫۰۹ تا ۱٫۳ میلی‌متر تشکیل شده‌اند که کانی‌های کوارتز را قطع کرده است و در فلدسپات امتداد یافته و به تشکیل دو سمت نامحسوس قابل انشقاق با زاویه موازی یا در مطابقت با صفحات بسیار کوچک حفرات مایعات محبوس شده در دانه‌های کوارتزها می‌باشند. در داخل ترکهای ریفت و گرین کانی‌های ثانویه مثل سریسیت و لیمونیت تشکیل می‌شود. تصور می‌شود که این ترک‌ها باثبات‌ترین خصوصیات گرانت ها از بدو تشکیل آن‌ها باشد.
ج ) ساخت صفحه‌ای یا لایه‌ای
به جدایش توده‌های گرانیتی در امتداد موازی با سطح سنگ‌های بستر خود، ساخت لایه‌ای گفته می‌شود. این ساخت ارتباطی به ریفت و گرین و جوینت نداشته و مستقل از آن‌ها عمل می‌کند. لایه‌ها معمولاً توده‌های کشیده یا عدسی‌های نازکی هستند که با افزایش عمق ضخیم‌تر، منظم‌تر و پهن‌تر می‌گردند. در بعضی از کارگاه‌ها عرض لایه‌های حاصل شده تا ۳۲۰ فوت هم می‌رسد. لایه‌لایه شدن گرانیت‌ها مختص کارگاه‌های استخراج نبوده و در بیرون زدگی‌های گرانیت نیز دیده شده است که مسئله‌ای گیج کننده بوده و منشان آن‌ها سالها مورد بحث زمین شناسان بوده است. احتمالاً در سال ۱۹۴۳ میلادی این ساخت در گرانیت‌های یافت شده در ایالت ماساچوست و یکی دیگر از ایالت‌های آمریکا از کاهش فشار حاصل از تخریب و فرسایش دوره پیش از گسترش یخچال‌ها حاصل شده است که ظاهراً تحت فشار هم بوده است، لذا اشاره می‌کند که در سال ۱۹۵۵ میلادی، در این حالت صفحاتی توسط یک فشار افقی ناحیه‌ای به دست آمده و احتمالاً تخریب و کاهش وزن بخش بالایی در تشکیل آن، فشار کافی را نداشته است، در هر صورت این ساخت در همه گرانیت‌ها کلیت نداشته و در همه توده گرانیت‌ها نیز گسترش پیدا نمی‌کند و برای شناسایی منشان آن چالش‌های زیادی باقی است که باید آشکار شود
د) انبساط
ویژگی دیگری که درباره استخراج گرانیت‌ها باید ذکر شود، انبساط توده گرانیتی در طرفین می‌باشد. این کشش آمدگی به‌خصوص در استخراج‌های نوع روباز میزان ۱٫۲ اینچ انبساط در یک توده با طول ۱۰۰ فوت مسئله‌ای معمولی است و حتی مقادیر بیشتر از این بوده است. نیروهای حاصل برای جدا کردن توده‌ها در امتداد دیواره نازک بین سونداژهای حفر شده دارای قدرت کافی بوده و یا ممکن است سوراخ سونداژها را مسدود کرده و اگر انبساط در حین حفر کردن انجام شود، امکان گیر کردن مته در سنگ و در نتیجه حرکت نکردن آن وجود دارد، لذا در کارگاه‌های بزرگ استخراج، برای خنثی کردن اثر این کشش‌ها کانال‌هایی ایجاد و سپس عملیات استخراج را شروع می‌نمایند.
در بلوک‌های بزرگ در بعضی از کارگاه‌ها، در گوشه‌ها با زوایای مایل نسبت به ریفت و گرین ترک‌هایی حاصل می‌گردد. برای جلوگیری از آسیب دیدن سنگ از این خاصیت پیشنهاد می‌شود از برش‌های تنگ‌تر و عمیق‌تر و بلوک‌های نسبتاً کم عرض تر استفاده شود.
انبساط به‌طرف بخش بالایی سنگ معمولاً توسط جدایش صفحه‌ای خنثی و یا به‌صورت خیلی ساده به مقدار کمی بالا می‌آید، اما انبساط‌های جانبی به علت محبوس شدن نیروی فراوان آن سبب صدمه دیدن سونداژها و یا از بین رفتن مته حفاری و … می‌شوند. معمولاً نفوذ دایکها در هر سنگی اعم از آپلیت، پگماتیت یا بازالت آن را برای ساختمان بی‌ارزش می‌کند و نیز همچنین باید از رگه‌های کوارتز در بلوک‌ها خودداری شود. وجود خالهای سیاه حاصل از تجمع کانی‌های تیره نیز در پرداخت به سنگ صدمه زده و مورد اقبال نمی‌باشد. رگه و خطوط مویی شکل ممکن است در سطوح ناصاف سنگ‌ها دیده نشود اما چون در سنگ پرداخت شده آشکار می‌گردند و خصوصاً وقتی مستقل از جوینت ها و در صورت نامنظم عمل کنند، شکل‌هایی تولید می‌نماید
منبع:ساختمون سازه
