در حال حاضر بهره سالن‌های آمفی تئاتر با توجه به نوع صندلی آمفی تئاتر و نسبت به هزینه‌هایی که دارند و از نظر تأمین فضاهای مورد نیازشان پایین است؛ بنابراین نیاز است به صورت چند منظوره طراحی شوند تا برای کارهای دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرند. ویژگی سالن آمفی تئاتر باید به حدی باشد که نیاز دیگر فعالیت‌ها را نیز پاسخگو باشد.
این نوع فضاها می‌توانند برای سخنرانی‌ها، تولیدات نمایشی و سینمایی، کنسرت‌های موسیقی، همایش‌ها و سمینارها و… مورد استفاده قرار گیرند. دلیل اینکه می‌توان از سالن‌های آمفی تئاتر به صورت ویژه برای فعالیت‌های دیگر نیز استفاده کرد، ویژگی این سالن‌ها می‌باشد که در این نوشته به معرفی این موارد خواهیم پرداخت.
آمفی تئاتر دارای قدمتی بسیار تاریخی است و در ادوار بسیار دور، استفاده از آمفی تئاترها رونق بسیاری داشت. این مکان‌ها اغلب به عنوان مکانی برای تجمع مردم شهر و سخنرانی و مراسمات پادشاهان روم، جنگ گلادیاتورها، اجرای برنامه‌های سرگرمی و… بکار می‌رفت.
آمفی تئاتر کاملاً مکانی محصور و مورد علاقه رومیان و پادشاهان آن زمان بود و از استادیوم‌های دو طرفه و آمفی تئاترهای نیم دایره یونان باستان تکامل یافت.
تاریخ و مکان اولین آمفی تئاتر واقعی نامشخص است اما سنت دعواهای گلادیاتورها ریشه در فرهنگ اتروسکان و اسکو-سامنی داشت. اولین آمفی تئاتر معروف و دیدنی با قدمتی زیاد در شهر پمپئی در سال 75 میلادی قبل از مسیح ساخته شد.
بناهای اولیه بر روی تپه‌های سنگی و خاکی ساخته می‌شد و از سنگ یا چوب برای ساخت صندلی‌ها استفاده می‌کردند؛ اما تا قرن 1 پیش از میلاد مسیح، بناهای سنگی ایستاده ساخته می‌شدند.
بناهای آمفی تئاتر با تمام اندازه‌ها در هنگام امپراتوری رومیان در مسیر ارتش این سلسله ساخته می‌شدند؛ معمولاً این مکان‌ها به عنوان اردوگاه‌های ارتش با میدانی اختصاصی طراحی و ساخته می‌شدند.
همچنین آمفی تئاترها به این دلیل بیضی ساخته می‌شدند که نبرد در یک گوشه انجام نگیرد و از هر صندلی در جایگاه دایره‌ای، نبردها به خوبی دیده شوند.
با پیشرفت دوران و مدرنیزه شدن سالن‌های آمفی تئاتر بیش از 80% معماری آمفی تئاترها دچار تغییر و تحول شد. در وهله اول آمفی تئاترها به صورت روباز طراحی و ساخته می‌شدند اما در حال حاضر اکثر آنها به صورت مکانی سقف دار و به دور از دسترس دیگران ساخته می‌شوند.
البته طراحان، معماران و مهندسان هنوز هم از اصالت آمفی تئاترهای قدیمی در طراحی و ساخت سازه‌های خود استفاده می‌کنند.
🔴معرفی چند ویژگی سالن آمفی تئاتر
معمولاً ساختمان آمفی تئاترها به دلیل اهمیت هنرهای نمایشی و تأثیر آن در زندگی افراد، دارای طراحی‌های خاص و نمایی متمایز نسبت به دیگر سازه‌ها دارند؛ به صورتی که حتی در برخی کشورها سازه‌های آمفی تئاتری به صورت نمادین یا به عنوان یک سمبل طراحی و ساخته می‌شوند.
ویژگی‌های متعددی را برای آمفی تئاتر می‌توان در نظر گرفت؛ نماهای بیرونی و معماری‌های خاص، بناها، تزئینات و نمای داخلی سالن آمفی تئاتر و…؛ موارد زیر بخش کوچکی از ویژگی‌های سالن آمفی تئاتر است:
🔷سقف سالن آمفی تئاتر
در سالن‌های آمفی تئاتر بها دادن به سقف و تزئینات آن یکی از مسائل مهم در طراحی سالن آمفی تئاتر است. معمولاً سقف این سالن‌ها را به صورت سقف کاذب یا سقف‌های گچی و کنده کاری شده، می‌سازند.
همچنین به دلیل انعطاف پذیری سقف‌های کششی در انتخاب طیف رنگی، طرح‌های مختلف پارچه، چاپ تصویر دلخواه بر روی سقف و قابلیت انجام نورپردازی‌های مختلف، می‌توان از این نوع سقف‌ها این نیز در ساخت سالن آمفی تئاتر استفاده کرد.
خاصیت آکوستیک سقف‌های کششی موجب می‌شود که اصوات در سالن آمفی تئاتر انعکاس پیدا نکنند که یکی از دلایل مهم استفاده از این نوع سقف‌ها در سالن‌های سخنرانی، همایش‌ها و… می‌باشد.
🔷چیدمان صندلی‌ها و ردیف‌های آمفی تئاتر
در طراحی و اجرای سالن‌های آمفی تئاتر علاوه بر مسائل زیبایی شناختی، معماری و دکوراسیون، موارد فنی و استانداردهای بسیاری نیز در خصوص جانمایی تجهیزات و سیستم‌های صوتی و تصویری، نورپردازی، صحنه نمایش سالن، نوع و جنس و ارگونومی صندلی‌ها، کفپوش و پوشش دکوراتیو دیوار و… نیز باید مدنظر قرار گیرند.
نوع چینش صندلی آمفی تئاتر در سالن‌های آمفی تئاتر به گونه‌ای است که افراد بسیاری در سالن آمفی تئاتر در طبقات مختلف قرار می‌گیرند و به صورت کامل به صحنه اجرا اشراف دارند. این نوع چینش‌ها زاویه دید مناسبی برای افراد ایجاد می‌کنند.
دقت در چینش صندلی‌ها و هماهنگی ردیف‌ها، از مواردی است که در چنین سالن‌هایی به دقت فراوان نیاز دارد و همین امر موجب استفاده چند منظوره از این سالن‌ها به ویژه برای برگزاری کنسرت‌ها و جشنواره‌ها می‌شود.
🔷صحنه اجرای آمفی تئاتر
معماری صحنه‌های آمفی تئاتری در طول تاریخ دچار تغییر و تحولات متفاوتی شده است؛ اما این صحنه همیشه متمایز از سایر بخش‌های آمفی تئاتر بوده است؛ به نحوی که اگر در سالن تئاتری، صندلی برای نشستن تماشاگران وجود نداشته باشد، می‌توان روی سکو یا روی زمین نشست و از تماشای تئاتر لذت برد؛ دقیقاً مانند تعزیه در مراسم آیینی و مذهبی.
صحنه یا سن اجرای نمایش تئاتر در زمان رومیان اکثراً در میان آمفی تئاترها بود و اکنون نیز این معماری در برخی سالن‌ها اجرا می‌شود. اما به طور معمول صحنه اجرا در سالن آمفی تئاتر در قسمت جلویی سالن قرار گرفته و عرض سالن را در بر می‌گیرد.
این صحنه به حدی بزرگ و مناسب است که می‌توان از آن برای اجرای برنامه‌های نمایشی مختلف و سخنرانی نیز استفاده کرد. صحنه‌های آمفی تئاتری قابلیت این را دارد که گروه‌های تئاتری بتوانند به دلخواه خود دکور صحنه را تغییر داده و از آن استفاده کنند.
🔷معماری سالن آمفی تئاتر
معماری داخلی و خارجی ساختمان آمفی تئاتر می‌تواند به عنوان یک سمبل در هر شهر یا کشوری عمل کند که معمولاً دولت‌ها و بخش خصوصی بر روی آن سرمایه گذاری می‌کنند. همانطور که گفتیم، بعد از گذشت سالها، هنوز هم در معماری سالن‌های آمفی تئاتر از معماری رومی‌ها استفاده می‌شود.
این معماری در نوع چینش صندلی‌ها، نوع طراحی صحنه اجرا، دیوارها و سقف‌ها و جداسازی جایگاه‌ها به چشم می‌خورد. بنابراین یکی از ویژگی‌های سالن‌های آمفی تئاتر استفاده از معماری مرسوم قدیمی می‌باشد که حال و هوایی جالب به بازیگران و تماشاگران می‌دهد.
🔷نورپردازی و صدابرداری سالن آمفی تئاتر
در طراحی سالن آکوستیک آمفی تئاتر مهمترین مسأله این است که صدا در تمام نقاط سالن به صورت یکسان شنیده شود و تعادل صوتی به صورت مناسب برقرار شود. آکوستیک صدا کمک می‌کند تا ارتعاش یا اکو صدا در سالن ایجاد نشود.
یک ویژگی سالن آمفی تئاتر دارا بودن یک اتاق صدابرداری و نورپردازی مجزا روبرو صحنه اجرا می‌باشد که باعث می‌شود اپراتورها با اشراف کامل بر روی صحنه، نور و صدا را در تمام سالن مدیریت کنند.
🔷مساحت سالن آمفی تئاتر
اندازه و مساحت یک سالن آمفی تئاتر باید حداقل به اندازه‌ای باشد که بتواند ساعت‌ها تماشاگران را در سالن نگه دارد. معمولاً برای چنین فضاهایی اندازه‌ای برابر 10 متر مکعب به ازای هر صندلی، در نظر می‌گیرند.
این سالن‌های چند منظوره اغلب به صورت مستطیل یا در برخی موارد به صورت دایره‌ای ساخته می‌شوند.
سالن‌های آمفی تئاتر به جز مواردی که در این مقاله مطرح شدند، دارای اجزا و ویژگی‌های متعدد دیگری مانند سیستم‌های صوتی و تصویری، سیستم‌های امنیتی، دکوراسیون بخش‌های مختلف سازه، سیستم‌های تهویه مطبوع و… می‌باشد که ممکن است درجه‌های پایین‌تر آن در سالن‌هایی مانند سالن همایش، سینماها و… مورد استفاده قرار گیرند.
برای آشنایی با سایر مشاغل آموزشی و پژوهشی در سامانه زمات با ما همراه باشید.
