عرقیات یکی از پرمصرف‌ترین شکل‌های استفاده از گیاهان است. امروزه در ایران بیش از ۴۰ نوع گیاه وجود دارد که عرق‌گیری شده و به صورت طبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. عرقیات طبی در واقع رایحه، عطر یا اسانس گیاهانی می‌باشند که آن را به آب اضافه می‌نمایند داروهای معطری می‌باشند که رایحهٔ آنها می‌تواند گیرنده‌های عصبی بویایی را تحریک نموده و بر روند ساخته شدن هورمونها حرارت بدن، سوخت و ساز بدن، سطح هورمون‌های استرس و جنسی، سامانه دفاعی بدن، افکار و رفتارهای عاطفی و جسمانی ما اثر بگذارند. این مواد معطر که مقدار آنها در عصاره یا روغن گیاهان شفابخش بیشتر وجود دارد با تحریک مغز و ترشح انتقال‌دهنده‌های عصبی موجب حالات روانی خاصی در انسان می‌شود و احساس سلامت، سرخوشی، خوشنودی و خرسندی به وجود می‌آورند. این بوها می‌توانند استرس و تا حدودی درد را کاهش داده و موجب تعادل عاطفی شوند. از جمله عرقیات پرمصرف می‌توان گلاب، عرق نعنا، عرق بهارنارنج و عرق بیدمشک را نام برد.

عرقیات و عطاری
خواص دارویی عرقیات گیاهی حاوی خواص دارویی هستند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
?عرق نسترن
دارای طبیعتی گرم است. خواص: تقویت کنندهٔ قلب و اعصاب، رفع کمبود ویتامین ٬C بهبود ورم کلیه، بهبود درد معده و اسهال، درمان زخم معده تصفیه کنندهٔ خون.
?عرق کاسنی
دارای طبیعتی سرد است. خواص: تب‌بُر، تقویت کنندهٔ پوست، کلیه و کبد، کاهش مشکلات گوارشی و معده، تصفیه کنندهٔ خون، بهبود درد مفاصل.
?عرق گلاب
دارای طبیعتی گرم است. خواص: تقویت کنندهٔ مغز و اعصاب،درمان گلو درد، رفع غش، ضعف و بی‌هوشی، دفع بلغم، تقویت لثه، صفرابر.
?عرق نعنا
دارای طبیعتی گرم است. خواص: تقویت کننده معده، مولد خون، اشتهاآور،ضد درد و ضد اسپاسم، رفع کنندهٔ دل درد و دل پیچه، ضد تشنج و بادشکن، برطرف کنندهٔ گرمازدگی کودکان و سکسکه.
?عرق شاه‌تره (شاطره)
دارای طبیعتی معتدل است. خواص: صفرابُر،اشتها آور، تب‌بُر، درمان یرقان، تقویت‌کنندهٔ پوست و کبد، ادرارآور، دفع کنندهٔ بلغم، تصفیه کنندهٔ خون، تقویت کنندهٔ لثه. مخلوط شاه تره، سرکه و عسل پاک کنندهٔ معده است.
?عرق زنجبیل
دارای طبیعتی گرم و خشک است. خواص: رفع تهوع، تقویت معده، برطرف کردن انگل در معده و روده، پیش‌گیری از سرماخوردگی، رفع گلودرد، ضد نفخ، ضد التهاب، معرق و بادشکن.
?عرق زنیان
دارای طبیعتی گرم است. خواص: ضدعفونی‌کنندهٔ معده، ضدنفخ، قارچ، انگل و اسهال.عرقیات و عطاری
?عرق زیره
دارای طبیعتی گرم است. خواص: لاغر کننده، هضم‌کنندهٔ غذا، ملین، افزودن شیر مادر، بهبود تنگی نفس.
?عرق سنبل‌الطیب
دارای طبیعتی گرم است. خواص: محرک قلب، آرام‌بخش، بهبود سردردهای میگرنی.
?عرق میخک
دارای طبیعتی گرم است. خواص: آرام‌بخش، تنظیم کننده قاعده، تقویت‌کننده معده و ضد انگل.
?عرق سیر
پایین آورندهٔ فشارخون، تنظیم کنندهٔ قندخون و چربی خون. برطرف کنندهٔ مسمومیت نیکوتین سیگار و آلودگی هوا، ضدعفونی کنندهٔ مجاری تنفسی، پیشگیری از سرطان، درمان موخوره.عرقیات و عطاری
?عرق شبدر
چاق‌کننده، مولد خون، نیرودهندهٔ قوای جنسی، درمان نرمی استخوان کودکان و تصفیه کنندهٔ خون.
?عرق شنبلیله
دارای طبیعتی گرم است. خواص: پایین آورندهٔ قندخون، درمان کم‌خونی و چاق‌کننده.
?عرق شوید
دارای طبیعتی گرم است. خواص: پایین آورندهٔ چربی خون، تقویت معده، بادشکن، قاعده آور، درمان سکسکه و دل‌درد، رفع تنگی نفس، افزایش شیر مادر.عرقیات و عطاری
?عرق شیرین بیان
دارای طبیعتی گرم است. خواص: درمان زخم معده و اثنی عشر، تقویت دستگاه گوارش، ضدسرفه و خلط آور، برطرف کنندهٔ عفونت‌های ریه و کلیه، برطرف کنندهٔ یبوست و بواسیر.عرقیات و عطاری
?عرق طارونه
آرام‌بخش و خواب‌آور.
?عرق کاکوتی
دارای طبیعتی گرم است. خواص: مقوی معده، برطرف‌کننده سوءهاضمه، اشتهاآور و ضدعفونی کننده مجاری تنفسی. مصرف برگ گیاه مخلوط با ماست یا دوغ نرم‌کننده سینه و تقویت کننده قوای جنسی است.
?عرق کرفس
رماتیسم و درد مفاصل.
?عرق کیالک
تنظیم کنندهٔ کلسترول خون، تصفیه کنندهٔ خون، جلوگیری از تنگی عروق قلب.
?عرق گاوزبان
دارای طبیعتی گرم است. خواص: آرام بخش، نرم‌کننده سینه، تصفیه کننده خون، ادرارآور و برطرف کننده التهابات مثانه و کلیه.
?عرق گزنه
دارای طبیعتی گرم است. خواص: پایین آورندهٔ قندخون، رفع تنگی نفس، نیرودهنده و قاعده‌آور، افزایش شیر مادر، رفع ورم لوزه‌ها.
?عرق گشنیز
نیرودهنده، ضد تشنج، ضد کرم و باکتری و بیماری‌های روده‌ای، آرام‌بخش و برطرف کنندهٔ تاول‌های دهان و تسکین دهنده درد دندان.
?عرق گل ختمی
نشاط آور، رفع التهاب مثانه، درمان آسم و گرفتگی صدا، بهبود سرماخوردگی، مقوی، ملین، درمان قولنج و دردهای عضلانی.عرقیات و عطاری
?عرق کلپوره
ضدسرفه، اسهال، شکم درد، بیماری‌های گوارشی، عفونت‌های دهان، لثه و لوزه‌ها، تب‌بُر و ضدجوش و خارش.
?عرق مرزنگوش
دارای طبیعتی گرم است. خواص: برطرف کنندهٔ گازهای معده، نفخ، شکم درد، آسم و تنگی نفس.
?عرق مرزه
دارای طبیعتی گرم است. خواص: برطرف کننده سوءهاضمه، سنگ‌های کلیه و مثانه، تقویت کننده قوای جنسی و ضعف جسمی.
?عرق هل
تقویت کنندهٔ معده و روده و بادشکن، برطرف کنندهٔ بوی بد دهان (به ویژه بوی سیر).
?عرق یونجه
  • اشتها آور، چاق‌کننده، حاوی انواع ویتامین‌ها، تقویت‌کنندهٔ بدن و برطرف کنندهٔ لرزش‌های ناشی از بیماری پارکینسون، چاق‌کننده و مفید برای ترک اعتیاد.

مراحل عرق گیری از گیاهان

نحوه عرق گیری گیاه دارویی نیاز یک عامل محرک برای انسان است تا بتواند دستبه کشفیات و ابتکارات جدید بزند. داشتن سلامتی و حفظ آن از اهیمت بالایی برای تک تک نفرات می باشد و انسان همیشه در پی یافتن مواد غذایی یا خوراکی است که بدن او را در مقابل عوامل مضر و خطرناک محافظت نماید. یا اینکه وقتی دچار بیماری گشت دررفع آن مثمر ثمر باشد. گرفتن و استخراج عصاره و اسانس گیاهان به عنوان دارو و مواد نوشیدنی مفید از گذشته های بسیار دور مورد توجه بوده است. و یکی از راه های رایج و معمولی تهیه دارو و دمنوش های مختلف بوده است. 

مراحل عرق گیریکشور ما ایران با مساحت وسیع و داشتن شرایط اقلیمی خاص دارای تنوع گیاهی بسیار بالایی است. تعداد این گیاهان به قدری زیاد است که فعلا تعداد 2300 نوع آن شناخته شده برای گرفتن عرق و عصاره می باشد. هر منطقه این کشور بزرگ دارای دسته ای خاص از گیاهان بوده و در آن منطقه برای عرقگیری رشد می کند. به عنوان نمونه گلاب گیری خاص شهرستان کاشان، بید مشک و نسترن در استان فارس و آویشن، بابونه و عرق نعناع در خراسان جنوبی و عرق بادرنجبویه، کاسنی و بومادوران.

عرقیات و عطاری

?عطاری چیست؟

از گذشته های بسیار دور تاکنون علم استفاده از گیاهان به عنوان درمانگرهای طبیعی رواج گسترده ای در بین مردم ملل گوناگون داشته است. استفاده از خواص دارویی گیاهان محدود به منطقه خاصی نیست و تمامی جوامع و فرهنگ ها از انواع بسیاری از گیاهان استفاده می کنند.براساس فرهنگ فارسی معین، واژه عطار به معنی عطر فروش و داروفروش است.اسم عطاری مشتق شده از نام عطار، به معنی شغل و عمل عطار می باشد. اما واژه عطار یک واژه سنتی و در نگاه عام تر معادل واژه Herbalist به معنی گیاه شناس گیاهان دارویی و آشنا به شیوه های استفاده از این گیاهان است.پس از ظهور طب مدرن و پزشکی نوین که با ساخت و تولید داروهای شیمیایی همراه بود اکنون این علم به عنوان طب مکمل به کار گرفته می شود.همچنین بسیاری از داروها و مواد شیمیایی مورد استفاده در درمان پزشکی مدرن نیز با استخراج و استفاده از عصاره گیاهان ساخته می شوند.

?تاریخچه عطاری در جهان:

تاریخچه عطاری و استفاده از خواص گیاهان به سالهای قبل از میلاد و عصر بابلیان باستان بازمی گردد.پزشکانی که به همراه ارتش این سرزمین ها به مناطق مختلف سفر می کردند، به جمع آوری و طبقه بندی گیاهان دارویی اقدام کردند. Pandonios Dioscorides یکی از این افراد بود که از کارهای معتبر او در ارتباط با علم گیاه درمانی است.اودر مورد اهمیت ریشه ها، دانه ها و عصاره استخراج شده از گیاهان در کتاب خود نوشت و سعی داشت راهنمای درست و مناسب در زمینه گیاهان مفید در پزشکی فراهم آورد تا امکان بازیابی اطلاعات از آن برای عموم ساده ترگردد.Parcelsus فرد دیگری بود که تئوری نشانه ها را مطرح کرد.وی معتقد بود هرگیاه دارای نشانه های منحصر به فرد نظیر شکل، رنگ و بو است که نشانگر استفاده داروئی آن گیاه است.به عنوان مثال گیاهان مفید برای درمان زردی، قاصدک و گیاهانی با گلهای زرد بودند؛ در حالیکه بنفشه با ظاهر گلبرگ های قلبی، برای موارد قلبی به کار می رفت.طی قرون وسطی خرافات و نیروهای ماورائی در میان اروپاییان اهمیت بالایی یافت.  در این دوران پزشکی و درمان با گیاهان دارویی به نوعی نادیده گرفته می شد. در قرن های هفت و هشت میلادی به دنبال فتح اسلامی آفریقای شمالی، پژوهشگران مسلمان بسیاری از متون پزشکی یونانی و رومی را بدست آوردند.علومی نظیر پزشکی و استفاده گسترده از گیاهان با خواص درمانی به کشورهای شرقی و خاورمیانه رسید و توسط دانشمندان این مناطق جمع آوری، حفظ و توسعه یافت.در جندی شاپور بسیاری از آثار پزشکان اروپایی همچون بقراط و گالن توسط دانشمندان ایرانی و عرب بازگردانی شدند.

.

?تاریخچه عطاری در ایران:

از زمانی که تمدن و شهرنشینی در ایران شکل گرفت استفاده از خواص گیاهان و جانواران برای درمان بیماری نیز شروع شد.ایران دارای بیش از ۸۰۰۰ گیاه و ادویه بومی است که بالغ بر ۲۰۰۰ مورد آن موارد معطر و دارویی مورد استفاده می باشد.استفاده از گیاهان به منظورهای بهداشتی و درمانی در بین افراد مسن رایج تر است.امروزه مردم به خطرات داروهای شیمیایی آگاه شده اند و به درمان های گیاهی اعتماد بیشتری پیدا کرده اند. این امر سبب محبوبیت بیشتر در بین جوانان گردیده است.

نمونه هایی از تاریخ عطاری در ایران:

تولید و استفاده از روغن های گیاهی در ایران دارای پیشینه ۳۰۰۰ ساله است. دارو های گیاهی و حیوانی در طول تاریخ به شکل های مختلف از قبیل پودر، قرص، پماد، روغن و غیره وجود داشته است. روغن های گیاهی یکی از قدیمی ترین اشکال طبیعی داروها هستند. پزشکان پیشگام این حوزه یعنی رازی و ابن سینا به عنوان بنیان گذار دوره طلایی فارسی شناخته می شوند. ابن سینا: پزشک نامدار ایرانی تلفیقی از یافته های حاصل از گیاهان سنتی روم و یونان باستان با پژوهش ها و دانسته های باستانی ایرانی را در کتاب قانون خود ذکر کرد.کتاب قانون از تاثیرگذارترین متون پزشکی دنیا است که تاکنون نوشته شده است.

طبقه بندی محصولات عطاری:

  1. محصولات عطاری عبارتند از:
  2. قسمت هایی از یک گیاه دارویی با ارزش درمانی
  3. فرآورده هایی از حیوانات حاوی مواد معدنی مفید و درمانی
  4. اجناس برای مصرف های غیردرمانی
  5. مشتقات گیاهی عطاری را در سه بخش طبقه بندی می شود:
  6. درمان
  7. بهداشت
  8. تغذیه
  9. داروهای گیاهی، شامل انواعی از گیاهان گوناگون اند و می توانند از قسمت هایی مانند برگ، گل و یا ریشه گیاه تهیه شوند.
  10. داروهای گیاهی به چند طریق در عطاری ها عرضه می شوند:
  11. عصاره گیاه
  12. استخراج های روغنی
  13. استخراج های الکلی
  14. صمغ گیاه
  15. گیاهان تازه
  16. گیاهان خشک
  17. افراد با چه اهدافی به عطاری مراجعه می کنند؟
  18. درمان بیماری
  19. تسکین علائم بیماری
  20. جلوگیری از بروز بیماری
  21. به حداکثر رساندن پتانسیل سلامتی
  22. تهیه مکمل های غذایی گیاهی
  23. تهیه محصولات تناسب اندام
  24. در ارتباط با بخش درمانی می توان گستره متنوعی از بیماری ها و اختلالات را با توجه به وضعیت بدنی شخص و نشانه های جسمی-روحی درمان کرد.

Showing 10 from 59 Items

Toggle Filters
Count
Sort by
Order