امروزه پارچه‌ها با توجه به پیشرفت تکنولوژی، دارای انواع بسیاری هستند. شناخت انواع گوناگون پارچه از نظر جنس و طرح­‌های آن، از مهم‌­ترین لازمه‌های طراحی و تولید لباس است. طراحان و تولیدکنندگان پوشاک باید به خوبی پارچه­‌های گوناگون را بشناسند تا بتوانند نسبت به محصولی که خلق می­‌کنند، پارچه­‌ی مناسب را انتخاب کنند. در این مطلب به معرفی انواعی از پارچه‌ها می‌پردازیم.

.

منشا انواع پارچه‌ ها

پارچه­‌ها با توجه به منشا آن­‌ها به چهار دسته تقسیم می­‌شوند:

  • پارچه­‌هایی که منشا گیاهی دارند؛ مانند کتان، پنبه، کنف و غیره؛
  • پارچه­‌هایی که سرچشمه­‌ی حیوانی دارند؛ مانند ابریشم، پشم، خز طبیعی و غیره؛
  • پارچه­‌هایی با سرچشمه­‌ی معدنی؛ مانند آزبست ( پنبه­‌ی نسوز) و پارچه­‌های شیشه­‌ای؛
  • پارچه­‌هایی که از سنتزهای شیمیایی به دست می­‌آیند؛ مانند نایلون، داکرون و ترگال.

.

پارچه­‌های الیاف طبیعی

این پارچه­‌ها از الیاف گیاهی به وجود می­‌آیند که شامل موارد زیر می­‌شوند:

  • الیاف میوه­‌ای – دانه­‌ای مانند پنبه؛
  • الیاف ساقه­‌ای مانند کتان و کنف؛
  • الیاف برگی مانند سیسال؛
  • پارچه­‌های نخی – پنبه‌­ای.

پارچه­‌های نخ و پنبه بسیار پرطرفدار و پرکاربرد هستند. این پارچه­‌ها به پوست آسیب نمی­‌رسانند و حساسیت ایجاد نمی­‌کنند. این پارچه­‌ها باعث جریان هوا و تنفس بدن می­‌شوند، به همین دلیل در هوای گرم، خنک هستند. البته لباس­‌هایی با الیاف پنبه­‌ای ضخیم­‌تر و گرم‌­تر هستند و در سرما بدن را گرم می­‌کنند. به دلیل این که این پارچه­‌ها پس از شستن آب می‌­روند، باید پیش از برش در آب انداخته شوند. همچنین نسبت به مرغوبیت جنس رنگ پس می­‌دهند. در صنعت به طور معمول الیاف پنبه را در محلول اکسیدان می­‌گذارند تا سفید شود. هر چه بیش­‌تر در این محلول بمانند، سفیدتر و البته کم دوام‌تر می­‌شوند. الیاف نخی در برابر چروک شدن بسیار حساس هستند. بهتر است این پارچه­‌ها برای لباس‌­های راحتی، منزل و لباس نوزاد به کار روند. این پارچه­‌ها بید نمی­‌زنند، ولی اگر در جای مرطوب و تاریک باشند، کپک خواهند زد.

در ادامه به معرفی برخی از انواع پارچه ­های نخی پرداخته می­‌شود.

.

?چیت

چیت

این نوع پارچه،­ بسیار سبک با تراکم کم تار و پود و در دو نوع ساده و طرح­‌دار موجود، و برای لباس راحتی مردانه و زنانه، بسیار مناسب است.

.

?متقال

متقال

این نوع پارچه به نسبت ضخیم و تراکم نخ­‌های تار و پود آن زیاد است. رنگ­‌پذیری خوبی ندارد و در رنگ­‌های سفید و شیری موجود است. این نوع پارچه برای تن­پوش مناسب نیست و بیش‌تر برای روبالشی و ملحفه و غیره استفاده می­‌شود. کاربرد رایج دیگر این پارچه برای « پاترون » است.

.

?چلوار

چلوار

این نوع پارچه، سبک، خنک، به طور معمول به شکل طرح­‌دار و گل­‌دار و برای تهیه لباس مناسب است. از آن پیراهن، زیرجامه، ملحفه و روبالشی تهیه می­‌کنند. چلوارهای سفید و روشن به دلیل تراکم تار و پود بیش‌­تر، کم­تر برای دوخت لباس استفاده می­‌شوند.

.

?کرباس

کرباسپارچه­‌ای ضخیم و آهاردار با تراکم تار و پود کم است. به دلیل ضخامت زیاد نخ­‌های تار و پود، مناسب لباس نیست و به طور معمول به عنوان لایی کت، پارچه­‌های شماره­‌دوزی، کاموادوزی و از این دست به کار می­‌رود.

?کتان

کتان

الیاف این پارچه، خشک و خشن هستند و زود چروک می‌­شوند. این پارچه­‌ جزو خنک­‌ترین پارچه­‌ها و در هوای گرم بسیار مناسب هستند. به همین دلیل چروک شدن آن­‌ها اهمیت زیادی ندارد. این پارچه را باید پیش از دوخت شست‌وشو داد. پارچه­‌هایی که صددرصد کتان باشند، رنگ­‌پذیری خوبی ندارند. کتان­‌های رنگی در هنگام شست و شو رنگ می­‌دهند، مگر این­‌که پارچه­‌ی کتان در ترکیب با مواد شیمیایی باشد. کتان، ضخامت­‌های گوناگون دارد؛ پارچه­‌ی برزنتی از نوع ضخیم آن است.

.

?مخمل

مخمل

جنس این پارچه یا نخی یا ابریشمی است.

/

?مخمل نخی راه راه

مخمل راه راه

پارچه­‌ای مقاوم است که مدت زمانی طولانی دوام می­‌آورد. داخل آن بسیار ساده و مثل بافت است. این نوع پارچه می­‌تواند از انواع پارچه مانند پنبه به دست آید.

.

?ململ

ململنوعی پارچه­‌ی نخی لطیف، نازک و سفید است.

?کریشه

کریشه

پارچه­‌ی سبک نخی که دارای گل­‌های برجسته است.

.

?آغبانو

پارچه فروشی و خرازی

آغبانو

پارچه­‌ای نازک و پنبه­‌ای است که بیش‌­تر برای چارقد و چادر مصرف می­‌شود.

/

?دبیت

دبیت

پارچه‌ای نخی است که بیش­‌تر آستر لباس و رویه‌ی لحاف می‌شود.

پارچه­‌های الیاف حیوانی

در این نوع پارچه­ از مو، کرک و پشم حیوانات استفاده می­‌شود. برخی از این نوع پارچه‌­ مانند پارچه­‌ی ابریشم از تارهای کرم ابریشم ساخته می­‌شوند.

.

?پشم

wool

بسته به نوع حیوانی که پشم از آن گرفته می­‌شود، کیفیت لیف­‌های پارچه متفاوت است. به عنوان مثال پارچه­‌ی پشمی کشمیر که از نوعی بز گرفته می­‌شود، از مرغوب­‌ترین پشم­‌ها است که بسیار سبک، ظریف، گرم و لطیف است. پشم­‌های گاوی ضخامت و خشنی بیش­‌تری دارند. پارچه‌­های پشمی بیش‌­تر از هر پارچه­‌ای رطوبت را جذب و حرارت را دفع می­‌کنند؛ در نتیجه لباس‌­های پشمی رطوبت هوا را می­‌گیرند و بدن را گرم نگه می­‌دارند. پارچه­‌های پشم برای تهیه­‌ی انواع لباس­‌های گرم و لباس­‌هایی که رسمی بودن آن‌ها مهم است، به کار می‌روند. بهتر است برای تهیه­‌ی لباس‌­های پشمی از پارچه­‌ی آستری استفاده کرد تا پارچه به طور مستقیم با سطح پوست تماس پیدا نکند.ماده­‌ی شیمیایی ویسکوز در ترکیب پارچه­‌ی پشمی به کار می­‌رود و مقاومت آن را بیش­‌تر می­‌کند. پارچه­‌های پشم ویسکوز که درصد پشم بیش­‌تری دارند، مرغو‌ب­‌تر، گران­‌تر و بهترین پارچه­‌های مناسب برای کت و شلوارهای مردانه هستند و ظاهر و دوام بسیار خوبی دارند.

..

?ماهوت

پارچه فروشی و خرازی

پارچه­‌ای ضخیم، تمام پشم، نرم، کمی براق، با سطح پرزدار است.

.

?برک

برک

نوعی پارچه­‌ی ضخیم که بیش­تر در بشرویه و با کرک بز یا شتر بافته می­‌شود و از آن عمدتاً برای کت مردانه استفاده می­‌کنند. برک به طور معمول در رنگ­‌های قهوه­‌ای، سیاه، سفید، شیری، شکری و خاکستری تولید می­‌شود.

.

?ابریشم

purple satin

از مرغوب‌­ترین پارچه‌­ها است که در تهیه­‌ی لباس­ رسمی و مجلسی کاربرد زیادی دارد. پارچه­‌ی ابریشم طبیعی به نگهداری زیادی نیاز دارد. نباید آن را با آب شست‌وشو داد و با حرارت اتو کرد. بهتر است با بخار شست و شو و خشک شود. ابریشم رنگ­‌پذیری بسیار خوب و طیف رنگی گسترده­‌ای دارد. ابریشم مصنوعی ترکیبی از ابریشم با مواد دیگر است و شباهت زیادی به ابریشم طبیعی دارد. پارچه­‌های صددرصد ابریشم بسیار گران هستند و دوام کم­تری نسبت به ابریشم مصنوعی دارند. به همین دلیل انواع دیگری از ابریشم­‌های ترکیبی مانند تافته­‌ی ابریشم، ساتن ابریشم و غیره ساخته شدند که بسیار پرطرفدار هستند.

.

?کرپدوشین (کربدوشین)

پارچه‌­ای از خانواده­‌ی کرپ است که از ابریشم خام بافته می­‌شود.

.

پارچه­‌های مصنوعی

الیاف این پارچه­‌ها ساخته‌­ی انسان هستند و بسته به ماده­‌ی اولیه­‌ی آن­‌ها، کاربردهای متفاوتی دارند. ویژگی­‌های این پارچه­‎ها شامل: مقاومت و استحکام زیاد، سبکی، کم حجم بودن، آب نرفتن و ثابت بودن ابعاد و نپوسیدن و ساییده نشدن است.

.

?ریون

ریون

از پرکاربردترین پارچه­‌های لباس زنانه است که برای لباس­‌های مهمانی به کار می­‌رود.

و

?داکرون

پارچه فروشی و خرازی

داکرون

به دلیل تنوع رنگ و استحکام بسیار محبوب است.

..

?آکلیریک

آکرلیک

فیبر آن ساخته‌ی بشر و حاصل ترکیب پترولیم و گاز طبیعی است.

.

الیاف معدنی

برخی از الیاف مانند نخ­‌های طلا و نقره، معدنی هستند و در دوخت‌­های سنتی ایرانی مانند رودوزی گلابتون به کار می­‌روند.

.

?پنبه­‌ی نسوز

پنبه نسوز

نوعی از الیاف معدنی عایق حرارت و برق است که برای لباس آتش­نشانی و لباس کار برق­کاران استفاده می‌­شود.

مهم‌ترین پارچه‌های دستباف ایرانی

?دارایی ـ ایکات

ایکات

روشی کهن در بافت پارچه‌های منقش با رنگ‍‎­ناپذیر کردن نخ‌ها پیش از بافتن آن­‌ها است تا به موازاتی که کار بافتن پیش می‌رود، نقش نیز نمودار شود. در حال حاضر این پارچه را تنها می‌توان در کارگاه‌های محدودی در شهر یزد مشاهده کرد. تا چند سال قبل، ایکات با ابریشم طبیعی تولید می‌شد، اما اکنون از نخ ویسکوز برای تار و از ابریشم مصنوعی یا ویسکوزرایون فیلامنت برای پود استفاده می‌شود. با روش ایکات، انواع پارچه­‌ی رولحافی، بقچه، سوزنی و رومیزی تولید می‌شود.

.

?چوقا

چوقا

چوقا یا چقا یا چوغا به عبای دهقانی و عشایری معروف است. در واقع کت دراز و بی‌­آستینی است که مردان عشایر و روستایی به صورت عبا روی لباس­‌های دیگر خود می­‌پوشند. تولیدکنندگان این پارچه، اکثراً زنان روستایی هستند. چوقا معمولا دارای دو رنگ سیاه و سفید ( یا سرمه­‌ای و سفید ) است. مواداولیه­‌ی چوقا را نخ پشمی و نخ پنبه­‌ای تشکیل می­‌دهد.

.

?مخمل‌ کاشان

مخمل کاشان

.

?زربفت‌ یزد

پارچه فروشی و خرازی

زربفت

زربفت‌هایی که به دست زنان زردشتی یزد بافته می‌شد.

.

?پارچه‌ی زری­‌دوزی اصفهان

پارچه فروشی و خرازی

زری دوزی

.

?عبای لار

نوعی از پارچه‌­های دستباف ایرانی، در دو نوع تابستانی و زمستانی است. نوع تابستانی با تار و پود نخ پنبه­‌ای به رنگ مشکی یا قهوه‌­ای و عبای زمستانی که محمدیه‌­ی نایین مهم‌ترین مرکز بافت آن است، با استفاده از کرک شتر تولید می­‌شود.

Showing 10 from 61 Items

Toggle Filters
Count
Sort by
Order