استان فارس

یکی از مناطق مهم عشایری ایران، استان فارس می باشد و بزرگترین ایل ایران(ایل قشقایی) با شش طایفه در فارس به کوچ روی ادامه می دهند. علاوه بر ایل قشقایی ایل خمسه و ایل محسنی و همچنین طوایف کوچکتری به زندگی عشایری خود در فارس ادامه می دهند. ‌

استان فارس مهد گسترش تمدن پارسی در جنوب ایران واقع شده و همواره یکی از پر طرفدارترین جاذبه های گردشگری جهان محسوب می شود. مرکز این استان، شهر زیبا و افسانه ای شیراز، با قدمتی 6500 ساله از دیرباز مورد توجه حاکمان ایران قرار گرفته و بناهای با عظمت و شگفت انگیزی در این شهر ساخته شده است.

براساس آخرین تقسیمات کشوری استان فارس به ۱۶ شهرستان ۴۸ شهر ۶۰ بخش و ۱۸۵ دهستان تقسیم شده است منطقه فارس یکی از قدیمی‌ترین مراکز تمدن ایران است. فارس در کتیبه های هخامنشی به صورت پارسه و در نوشته های یونانی پرمیس آمده و معرب آن فارس است.

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات کشوری استان فارس

استان فارس در جنوب غرب واقع و از شمال به استانهاي اصفهان و يزد ، از غرب به استانهاي بوشهر و كهگيلويه و بوير احمد، از جنوب به استان هرمزگان و از شرق به استان كرمان محدود است. بر اساس آخرين تقسيمات كشوري استان فارس داراي 29 شهرستان، 102 شهر، 84 بخش، 205 دهستان و 8369 آبادي مي باشد. وسعت استان فارس بالغ بر 122 هزاركيلومتر مربع بوده كه معادل 5/7 درصد از مساحت كل كشور مي باشد و از اين جهت در بين استان هاي كشور پس از استان هاي سيستان و بلوچستان، كرمان و خراسان جنوبي، در جايگاه چهارم قرار دارد.

شهرستان لارستان با وسعتي معادل 14142 كيلومترمربع وسيع ترين و شهرستان رستم با وسعتي معادل 1030 كيلومترمربع ، كم وسعت ترين شهرستان استان محسوب مي گردند. شهرستان شيراز كه مركز استان مي باشد با وسعتي معادل 6049 كيلومترمربع بعد از لارستان، نيريز، داراب و اقلید در رتبه پنجم قرار دارد.

پیشینه تاریخی

منطقه فارس، یکی از قدیمی‌ترین مراکز تمدن ایران است. فارس کتیبه‌های هخامنشی به صورت پارسه و در نوشته‌های یونانی به شکل پرسیس آمده و معرب آن فارس است. یونانیان نام ایالت پرسیس را به اشتباه بر تمام ایران اطلاق می‌کردند. تا این اواخر هم اروپاییان این اشتباه را تکرار می‌کردند.

پارسی‌ها مردمانی آریایی‌نژاد بودند که تاریخ ورودشان به این سرزمین دقیقاً روشن نیست. از کتیبه‌های به جا مانده پادشاهان آشوری چنین برمی‌آید که پارسی‌ها، مانند مادها، مدت‌ها تحت تسلط آشوری‌ها بوده و در اطراف دریاچه ارومیه یا در کرمانشاه کنونی سکونت داشته‌اند. این قوم به احتمال زیاد، در حدود هفت‌صد سال قبل از میلاد رهسپار نواحی جنوبی ایران شده و در سرزمین فارس امروزی سکونت گزیده است.

بر پایه اسناد و مدارکی که از حفریات شوش به دست آمده و نیز بر اساس آثاری که از بابلی‌ها بر جای مانده است، کوروش در عیلام و انزان سلطنت داشته و پس از وی، پسرش چیش پیش (ششصدو هفتاد و پنج- هفتصد و چهل ق. م) پادشاه پارس و انزان بوده است.

 

زبان و گویش

زبان اکثریت و رسمی مردم استان فارس، مانند زبان رسمی ایران، فارسی است. پیش از اسلام زبان ایرانیان زبان فارسی میانه بوده‌است که امروزه پس از تغییراتی به صورت زبان فارسی امروزی درآمده و در بین بیشتر مردم استان مورد استفاده قرار می‌گیرداز قرن دوم و سوم زبان فارسی دری که ریشه‌ در پارسی میانه داشت جای زبان پارسی میانه را گرفت و توجه حکومت و نویسندگان و شعرا به آن موجب شد که به صورت زبان رسمی درآید.

امروزه لهجه‌ها و گویش‌های فارسی شیرازی، باصری، جهرمی، تاجیکی، آباده‌ای و کازرونی در این استان تکلم می‌شوند. گویش باصری منحصر به افراد ایل باصری است که شباهت‌ها و اشتراکات زیادی یا لهجه شیرازی دارد. لهجه‌های تاجیکی مجموعه‌ای از لهجه‌ها هستند که در روستاهایی از منطقهٔ فارس بدانها صحبت می‌شود. این لهجه‌ها اگرچه عمدتاً متعلق به زبان فارسی هستند اما در پاره‌ای از حالات صرفی و اصطلاحات با فارسی معیار متفاوت بوده و گاهی حتی شیوه‌های صرفی پارسی میانه را در خود نگاه‌داشته‌اند.

صنایع دستی

قالی، گلیم و گبه از مهم‌ترین صنایع دستی استان محسوب می‌شوند، پس از آن باید از خاتم، خاتم سازی و خاتم کاری و پس از آن معرق‌کاری روی چوب، منبت کاری چوب، نقاشی روی چوب و سفال و سرامیک، کاشی معرق و کاشی هفت رنگ یاد کرد. از رشته‌های رایج در استان فارس طراحی و نگارگری (نگارگری، گل و مرغ‌سازی، تذهیب و تشعیر) است.

رنگرزی گیاهی و استفاده از مواد ملونه طبیعی در رنگرزی خامه و ابریشم نیز کاری پررونق در استان فارس است. در زمینه فلزکاری و هنرهای مرتبط با فلز نیز می‌توان از آثار قلمزنی روی نقره یاد کرد. از سایر رشته‌های صنایع دستی رایج در این استان می‌توان به دوخت لباس‌های محلی، عروسک‌سازی، پیکرتراشی، نمدمالی، رودوزی‌های سنتی، بافتنی، نقشه‌کشی فرش و گلیم اشاره کرد

غذاها

از غذاها و خوراکی‌ها استان فارس می‌توان به آش کارده، آش سبزی صبحانه، کلم پلوی شیرازی، کوفته هلو، دو پیازه آلو، کوفته سبزی، فالوده و دم‌پخت عدس اشاره نمود.

همچنین شکر پلو، آش انار، یخنی نخود، بادام سوخته، قرمه به، رب پلو، یخنی عدس کلم، شکر پنیر، حلیم بادمجان، حاجی بادام، مهیاوه حلوای کاسه، دوای آرد و روغن، آش ماست، پاچه پلو، قنبرپلو، آب پیازک، رنگینک و شامی نیز از غذاهای مخصوص شهر شیراز هستند

توانمنديها و قابليتهاي بخش كشاورزي

محصولات عمده فارس در بخش کشاورزی شامل گندم، ذرت، خرما، جو، انجیر، انار، پنبه، گردو و مرکبات، چغندرقند، گوجه فرنگی و ... می باشد.

بخش كشاورزي استان فارس نقش اساسي در توليد ، اشتغال و امنيت غذايي كشور داشته است و همچنين سهم عمده اي از توليد ناخالص ملي را به خود اختصاص مي دهد. بطوري كه حدود 9 درصد ارزش افزوده بخش كشاورزي كشور (مقام اول) مربوط به استان فارس است و 23 درصد از شاغلين اين استان در بخش كشاورزي فعاليت دارند. استان فارس از نظر سطح زير كشت محصولات سالانه در كشور، در رتبه دوم و در زمينه سطح زير كشت محصولات دائمي رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

در خصوص توليد محصولات باغي و زراعي نيز استان فارس از جايگاه ويژه اي برخوردار است بطوري كه حدود 16 درصد از محصولات باغي كشور در استان فارس توليد شده و از اين نظر رتبه اول را به خود اختصاص داده است و با توليد حدود 9 درصد از محصولات زراعي كشور در جايگاه دوم قرار دارد.

توانمنديها و محورهاي توسعه صنعتي و معدني استان

صنايع گاز و پتروشيمي :وجود منابع غني گاز در جنوب استان  نزديكي به بندر عسلويه به عنوان يكي از منابع مهم تامين گاز ، ميعانات گازي و مواد اوليه پايين دستي صنايع گاز و پتروشيمي . وجود شركت پتروشيمي شيراز ، پالايشگاه شيراز و تعداد زيادي صنايع بزرگ شيميايي . عبور 4 خط لوله گاز سراسری از نقاط مختلف استان وجود شركتهاي طراحي و مهندسي صنايع پتروشيمي ، شركت ساختمان و نصب صنايع پتروشيمي ، دانشگاه شيراز و ديگر مجموعه ها كه امكانات زيادي را از نظر تامين نيروي انساني متخصص مورد نياز فراهم نموده است.وجود منطقه ويژه اقتصادي شيراز 

وجود كارخانجات بزرگ صنايع برق از جمله كارخانجات مخابراتي ايران، صنايع الكترونيك و صنايع قطعات الكترونيك كه به آخرين فناوري روز در زمينه ساخت ، مونتاژ و تست قطعات الكترونيكي مجهز مي باشند

وجود منطقه ويژه صنايع انرژي بر با مساحت 9000 هكتار و سرمايه گذاري حدود 30000 ميليارد ريال در نقطه همجواري 3 استان فارس ، هرمزگان و بوشهر و نزديكي به حوزه گازي پارس جنوبي ، پارس شمالي در خليج فارس و حوزه هاي مستقر در خشكي . 

 برخی از جاذبه های گردشگری استان فارس

حافظیه

می توان از آرامگاه حافظ به عنوان قلب آرامش، مهد فرهنگ و هنر ایران و نماد شهر زیبای شیراز نام برد، آرامگاهی زیبا با فضایی شاعرانه و عاشقانه که زبان از توصیفش عاجز است. این آرامگاه پیکر مقدس شاعر شهیر ایران زمین، حافظ شیرازی را در دل دارد، یکی از بزرگترین شعرای فارسی زبان که از آن به عنوان شکسپیر ایران یاد می شود.

این شاعر گرانقدر در تمام دوران منبع غرور ملی ایران زمین به شمار می رود و کتاب دیوان آن نقطه ای عطف در ادبیات فارسی است. این قهرمان عامه در تمام ادوار تاریخ در میان مردم ایران زمین از احترام خاصی برخوردار می باشد و تعداد زیادی از عشاق در تمام طول سال علی الخصوص در هنگام غروب از آرامگاه آن دیدن می نمایند. پیکر این اسوه عشق در میانه یک باغ و در درون یک حرم احاطه شده با هشت ستون و گنبدهایی که با کاشی های موزاییکی مزین گردیده، آرام گرفته است.

این بنای یادبود در سال 1935 ساخته شد و بعد از آن گسترش یافت. خواجه شمس الدین حافظ شیرازی در فواصل بین سال های 1317 تا 1326 در شهر شیراز متولد گردید و در سال 1389 درگذشت. شاعر و محقق دینی که با سبکی تاثیرگذار دل بسیاری از علاقمندان به شهر و هنر را تصاحب نمود.

باغ ارم

باغ ارم نه تنها یکی از مشهورترین جاذبه های شیراز بلکه یکی از جذاب ترین آثار ایران به شمار می رود. مکانی بی نظیر با درختان سرو سربرافراشته به آسمان، گل هایی رنگارنگ، راهروهایی جذاب و فضایی اغوا کننده و پر شده از رایحه گل ها. اسم این باغ از کلمه ارم به معنای بهشت در زبان عربی مشتق گردیده است. اطلاعاتی دقیق درباره پیشینه این باغ افسانه ای وجود ندارد اما گمان می رود که قدمت آن به دوران سلجوقی یعنی فواصل بین قرن های یازدم تا چهاردهم باز می گردد.

با توجه به سفرنامه هایی که از باغ ارم در آنها نام برده شده، احتمال می رود اتابک قراچه که از طرف سنجر سلجوی به عنوان حاکم فارس انتخاب شد، دستورات لازم برای ساخت این باغ را صادر نموده.

این جاذبه باشکوه جلوه ای بسیار افسانه ای از شهر زیبای شیراز را ارائه می دهد و در تمام فصول علی الخصوص در فصل بهار، زمانیکه عطر شکوفه های بهار نارنج دلبری می کند، نظر بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می کند. نام باغ ارم به عنوان یکی از باغ های ایران در فهرست سازمان میراث جهانی یونسکو قرار دارد. از امکانات موجود در این مکان می توان به دسترسی به وسایل نقلیه، اقامتگاه، رستوران و پوشش شبکه تلفن همراه و اینترنت اشاره کرد.

مسجد نصیر الملک

مسجد نصیر الملک از ارزنده ترین و متفاوت ترین مساجد ایران، از لحاظ کاشی کاری و مقرنس است و به دلیل شیشه های رنگارنگ مکانی محبوب برای عکاسان به شمار می رود.

مسجد نصیرالملک در سال 1293 تا 1305 قمری به دستور میرزا حسن علیخان ملقب به نصیر الملک، از اشراف دوره قاجار شیراز، ساخته شد. معماری این بنا توسط محمد حسن معمار شکل گرفت و در و پنجره های رنگین و با ذوق شبستان توسط استاد محمد جعفر و استاد محمد رحیم طراحی وساخته شده اند. زیربنای مسجد برابر با 2212 متر مربع و مساحت کل آن برابر با 2980 متر مربع است.

مسجد وکیل

مسجد وکیل باز مانده ای تاریخی از دوران زندیه است و جز مجموعه ی وکیل می باشد. این مجموعه شامل مسجد، حمام و بازار می باشد. مسجد وکیل در محله قدیمی درب شاهزاده قرار دارد و زیباترین بنای مجموعه وکیل است.

حمام وکیل

تخت جمشید

نقش رستم

غار شاپور

شهر باستانی بیشاپور

آبشار مارگون

جهت آشنایی بیشتر با استان های کشور می توانید به سامانه سراسری زمات مراجعه کنید