این استان با دارا بودن تنها ۱ درصد از مساحت کشور نزدیک به ۸ درصد در اقتصاد و تولیدات ایران نقش دارد مساحت این استان حدود ۱۵٬۸۲۰ کیلومتر مربع است و با استان‌های مازندران، گیلان، همدان، زنجان، مرکزی و البرز همسایه‌است. این استان از استان‌های لرزه‌خیز ایران است.
استان قزوین از نظر جغرافیایی یکی از جذاب‌ترین استان‌های کشورمان است که از یک سو به دشت می‌رسد و از سوی دیگر به کوه‌های البرز. استانی با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیار که فاصله‌ی کم آن از تهران، باعث شده به مقصدی عالی برای پایتخت‌نشینان تبدیل شود.
تاریخچه
نشانه‌هایی مبنی سکونت انسان در منطقه‌ی قزوین در هزاره‌های چهارم و پنجم پیش از میلاد وجود دارد. در برخی از منابع آمده است که قزوین بخشی از قلمروی حکومت مادها بوده است. اما با این حال تاریخ ساخت شهر قزوین به دوران ساسانی و زمان شاپور ذوالاکتاف بازمی‌گردد. در آن زمان قزوین موقعیتی نظامی داشت، اما به مرور گسترش پیدا کرد و هسته‌ی اصلی شهر قزوین شکل گرفت.
منطقه‌ی قزوین تا سال ۱۳۷۳ بخشی از استان زنجان بود و پس از آن به استان تهران ملحق شد. اما پس از سه سال و در سال ۱۳۷۶ از استان تهران هم جدا شد و استان قزوین تشکیل شد.
جغرافیا
استان قزوین از شمال به رشته کوه‌های البرز می‌رسد و با استان‌های گیلان و مازندران همسایه است. این استان از سمت شرق به استان البرز می‌رسد و استان زنجان در غرب آن واقع شده است.
استان‌های همدان و مرکزی نیز همسایه‌های جنوبی قزوین هستند.
در بخش‌های شمالی استان قزوین که به رشته کوه البرز می‌رسد قلل مرتفعی جای گرفته‌اند که ارتفاع برخی از آن‌ها تا ۴۲۰۰ متر می‌رسد.
غذاهای محلی
قیمه نثار بدون شک معروف‌ترین غذای محلی استان قزوین است. غذایی خوشمزه که برنج، گوشت، خلال بادام و خلال پسته تعدادی از مواد اولیه‌اش هستند. کوکوی شیرین قزوینی دیگر غذای محلی این استان است که چیزی شبیه به کوکوی سیب زمینی معمولی است، با این تفاوت که شکر و گلاب هم به آن اضافه می‌شود.
دیماج یا دگماژ هم غذای جذابی است که با تکه‌های نان لواش، پنیر، گردو، سبزی، خیار، پیاز داغ و زردچوبه تهیه می‌شود. مشکوفی هم دسر خوشمزه‌ی قزوینی‌هاست.
سوغات
شیرینی‌های متنوع و خوش‌طعم جزء جذاب‌ترین سوغاتی‌های قزوین هستند. باقلوای قزوین، نان قندی و نان چایی تنها نمونه‌هایی از شیرینی‌جات قزوین هستند.
با توجه به آب‌وهوای خوب این استان محصولات کشاورزی قزوین از کیفیت بالایی برخوردارند و با توجه به فصل می‌توان میوه‌های مختلفی را نیز از این استان به عنوان سوغاتی تهیه کرد.
صنایع دستی
فرش و گلیم در فروشگاه‌های صنایع دستی قزوین به وفور یافت می‌شوند. منجوق‌دوزی (نم نم دوزی) و موج بافی دو نمونه‌ی دیگر از صنایع دستی این استان هستند. موج پارچه‌ای است که از آن در ساخت پتو، پشتی، رویه‌ی کرسی و سجاده استفاده می‌شود.
پن‌بافی یکی دیگر از صنایع دستی استان قزوین است که در تزیین لباس‌ها؛ مثل دور یقه، لبه‌ی دامن یا آستین و یا کمربند از آن استفاده می‌شود.
برخی از جاذبه های گردشگری قزوین
قلعه الموت
قلعه الموت از جاذبه‌های گردشگری قزوین و یکی از مهم‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران است که محلی ایدئال برای علاقه‌مندان به تاریخ و باستان‌شناسی به حساب می‌آید. این قلعه در قرن پنج هجری قمری مقر حسن صباح، بنیان‌گذار دولت اسماعیلیان و مخالف سلجوقیان بود که به‌دلیل فعالیت‌های نظامی او شهرت زیادی پیدا کرد.
قلعه الموت نه‌تنها یک جاذبه تاریخی دیدنی است؛ بلکه طبیعت زیبایی دارد که می‌تواند برای هر گردشگری جذاب باشد. فقط کسانی می‌توانند سحرآمیز بودن این قلعه را درک کنند که از پله‌های الموت بالا بروند و سختی راه را بچشند.
دریاچه اوان
دریاچه اوان یکی از این دریاچه‌های بکر طبیعی ایران در استان قزوین است که مانند نگینی زیبا در منطقه کوهستانی و خوش آب‌وهوای الموت قزوین می‌درخشد. نزدیکی دریاچه اوان به تهران این محل را به مکانی مناسب برای برگزاری تورهای طبیعت‌گردی یک روزه تبدیل کرده است و سالانه میزبان صدها گردشگر داخلی و خارجی است.
این دریاچه را که از تالاب‌های تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارد و در فهرست میراث ملی و طبیعی ایران نیز به ثبت رسیده است در ۷۵ کیلومتری شمال شرقی شهر قزوین می‌توانید دیدن ببنید.
پارک جنگلی باراجین و دهکده طبیعت
پارک جنگلی باراجین و دهکده طبیعت از محبو‌ب‌ترین جاهای دیدنی قزوین در دو کیلومتری شمال شهر است. در پارک جنگلی باراجین می توانید شهر قزوین را زیر پای خود ببینید. این پارک جنگلی که از گذشته‌های دور تفرجگاه اهالی قزوین محسوب می‌شد، محلی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت و لذت از هوای مطبوع و کوهپایه‌ای است. همچنین جاری بودن رودخانه ارنزک زیبایی پارک را دوچندان می‌کند
از امکانات پارک باراجین می‌توان به زمین چمن، پیست دوچرخه و موتور سواری، شهربازی، باغ وحش باراجین و کمپینگ‌هایی با قیمت مناسب برای مسافران اشاره کرد. در دل این پارک جنگلی دهکده‌ای قرار دارد که یکی از مهم‌ترین زیست بوم‌های کشور به شمار می‌رود. در دهکده طبیعت از انواع حیوانات در گونه‌های مختلف نگهداری می‌شود که برخی از آن‌ها در نوع خود بی‌نظیر هستند. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد دهکده طبیعت غذا دادن به حیوانات با دست خودتان است.
بازار قزوین
بازار قزوین یکی از بهترین بناهای تاریخی و مهم‌ترین مکان های دیدنی قزوین به شمار می‌رود و دارای چهار در است؛ در شمالی به تیمچه‌ی سرباز، در جنوبی به تیمچه‌ی سرپوشیده، در شرقی به سرای وزیر و در غربی به چهارسوقی کوچک باز می‌شود. مهم‌ترین بخش‌های مجموعه‌ی بازار قزوین شامل مسجد النبی، کاروانسرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای حاج رضا، سرای رضوی، سرای خوش نویسان قزوین، تیمچه سرباز، تیمچه سرپوشیده، تیمچه حاج سید کاظم، تیمچه درویش مهدی، تیمچه حاج محمدتقی، سرای شاه، سرای نقدعلی، سرای حاج محمدباقر، سرای دالان دراز، سرای ضراب‌خانه، سرای نگار السلطنه، سرای بهشتی، بازار قیصریه، گرمابه سعدیه، گرمابه رضوی و حیاط قهرمانی است.
در دوره صفویه محیط بازارها وسعت یافتند و هر بازار به صنفی خاص تعلق داشت. در گذر هر کدام از بازارها، مسجد، حمام، سراها، تیمچه‌ها (مرکز تجارت) و قیصریه‌های (محل صنعتگران) وجود دارد. بازار قیصریه قزوین با تاق‌های آجری و ارتفاع بسیار زیاد، بخش‌ها‌یی از بازار قزوین محسوب می‌شود.
کاخ چهل‌ستون قزوین
کاخ چهل‌ستون قزوین معروف به عمارت کلاه فرنگی، در شهر قزوین قرار دارد و تنها کوشک باقی‌مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی روزگار شاه تهماسب است. در دوره صفویه و زمانی که قزوین پایتخت کشور بود، از این بنا با نام کلاه فرنگی یاد می‌کردند. نقشه‌ی بنا دارای طرحی با محورهای چلیپایی (صلیبی) و برون‌گرا است.
در چهار طرف سالن وسیع طبقه اول، چهار اتاق با هندسه متفاوت از یکدیگر جای گرفته‌اند. با چهار ایوان، در گذشته هوای مطبوعی در عمارت جریان داشت که امروزه برای محصور کردن و حفظ تزیینات، این ایوان‌ها با پنجره بسته شده‌اند. کاخ چهل‌ستون قزوین در بهمن ماه سال ۱۳۳۴ به شماره ۳۸۹ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی قزوین، میزبان گردشگران است.
برج های خرقان
معماری برج‌های ایران گاه به صورت حصاری استوانه‌ای و مستقل در نزدیکی دیوار شهرها یا قلعه‌ها قرار داشته و گاه نیز متصل به استحکامات قلعه ساخته می‌شده‌اند. شهر قزوین آیینه تمام نمای تاریخ است و بسیاری از بناهای باارزش تاریخ معماری ایران را در خود جای داده است.
تمامی بنا به ضخامت ۶۰ سانتیمتر با آجرهای ساده به ابعاد ۱۹*۱۹*۵ سانتیمتر یا ۲۰*۲۰*۵ سانتیمتر ساخته شده، سپس روی آن پوششی تزئینی با آجر به ضخامت ۲۱ سانتیمتر اجرا شده است. قطر ستونهای مدورِ گوشههای بنا، به جز دو تای آن‌ها که راه پله مارپیچ منتهی به بام را در برمیگیرند، همگی یکسان است. برای رسیدن به راهپلهها باید از در مستطیل شکل کوتاهی داخل اتاق مقبره گذشت. تعداد پله‌های هر راه پله ۲۲ عدد است. با توجه به ویژگی‌های تاریخی بنای برج، می‌توان گفت که در میان گنبدهای دوپوستهای که پوسته دوم آن‌ها مخروطی شکل نیست، این بنا نخستین گنبد دو پوسته قرن پنجم هجری به شمار می‌رود و از این نظر حایز اهمیت است.
عمارت باغ سپهدار
یکی از شهرهایی که ابنیه تاریخی متعددی را در خود جای داده، شهر قزوین است. شهری که ابنیه تاریخی‌اش بیشتر مربوط به زمانی است که در دوران شاه طهماسب صفوی پایتخت ایران بوده است، اما از حکومت‌های دیگر نیز یادگارهایی در خود دارد. یکی از این یادگارها عمارت و باغ سپهدار است که در انتهای خیابان فلسطین غربی قرار دارد.
مالک و کسی که دستور ساخت این مجموعه را داد، محمدولی خان تنکابنی معروف به رئیس الوزراء از شخصیت‌های معروف دوره قاجار است. تاریخ احداث این مجموعه اوایل دوران پهلوی، یعنی بین سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری، بوده است.
تیمچه حاج سید کاظم
تیمچه حاج سید کاظم در میان یکی از مهم‌ترین دیدنی های قزوین، بازار قزوین، جای گرفته است. روبروی راسته‌ی سراج‌ها، تیمچه‌ی سرپوشیده‌ی کوچکی قرار داشت که تعدادی از بازرگانان از جمله حاج سید کاظم چرم‌فروش در آن تجارت می‌کردند. این تیمچه بعدها تیمچه حاج سید کاظم نامیده شد و هم‌اکنون نیز مرکز چرم‌فروشی و بارفروشی محسوب می‌شود.
