استان یزد

یزد سرزمین آب‌انبارها، بادگیرها و کوچه‌های آشتی‌کنان است. خاکی کویری که تاریخی چندهزارساله را در خود دارد.

?تاریخ

یزد کلمه‌ایست باستانی که به «یُشت»، «یسن» یا «یزت» برمی‌گردد و به مفاهیم نیایش، ایزد و پرستش نزدیک است.

استان یزد با قدمتی سه‌هزارساله مملو است از آثاری که در گوشه‌و‌ کنار آن پراکنده‌اند؛ سنگ‌نوشته‌های کوه ارنان، سفال‌های نقش‌دار نارین‌قلعه‌ی میبد و و آثار معماری یافته‌شده در آن دلیلی بر این مدعی هستند.

?جغرافیا

یزد استانی در مرکز ایران است که از شمال با خراسان رضوی، شمال غربی با سمنان، از غرب با اصفهان، از شرق با خراسان جنوبی، از جنوب و جنوب غربی با فارس و از شرق و جنوب شرقی با کرمان همسایه است.

خشکی استان باعث شده کشاورزی تنها در برخی مناطق آن رواج داشته باشد. بعضی محصولات این استان را انار، پسته، غلات، پنبه، چغندر قند، کنجد و خرمای بافق تشکیل می‌دهند.

استان یزد گونه‌های جانوری خاصی را در خود جای داده است و همین امر موجب شده بخش قابل توجهی از این استان به مناطق شکارممنوع و حفاظت‌شده اختصاص یابد. گور ایرانی، کاراکال، بزمجه بیابانی، هوبره، باقرقره شکم‌سیاه و یوزپلنگ آسیایی در این منطقه زندگی می‌کنند.

?آب و هوا

این استان که روی کمربند خشک جهانی قرار گرفته است، تابستان‌هایی خشک، گرم و طولانی و زمستان‌هایی سرد و تقریبا مرطوب دارد. از ابتدای اسفند تا اوایل اردیبهشت که هوا معتدل است، زمان مناسبی برای سفر به شهرهای این استان به حساب می‌آید.

?غذای محلی

غذاها و خوراکی‌های سنتی این استان کهن کم نیستند. آش شولی که با چاشنی سرکه یا رب انار سرو می‌شود شهرت خاصی در یزد و همچنین میان گردشگران دارد.

آش گندم یزدی هم که به آش امام حسین هم معروف است، از انواع حبوبات تهیه می‌شود و طرفداران زیادی دارد.

آش آلو، آش آبغوره، آش ماش، آش کدو، آش انار، قیمه نخود که به جای لپه نخود دارد، خورش به آلو، قلیه کدو یزدی، کوفته لپه، کوفته نخودچی برخی از غذاهای سنتی این استان هستند.

?صنایع دستی

میبد یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سفال و سرامیک در ایران است. نقوش مرغ و ماهی و خورشید خانم را می‌توان روی سفال‌های بدون لعاب و لعاب‌دار این منطقه دید.

دارایی‌بافی که امروزه به ندرت اثری از آن یافت می‌شود (دارایی نوعی پارچه بوده که برای تهیه‌ی بقچه، رولحافی و... استفاده می‌شده است)، ترمه، شعربافی، شمد، زیلوبافی و تولید چادر شب دیگر صنایع دستی این استان را تشکیل می‌دهند.

?سوغات

یزد استان خوراکی‌ها و تنقلات شیرین است.حلوا ارده اردکان، کیک یزدی مشهور، قطاب، باقلوا، پشمک، نقل، شیرینی حاج بادومی، نان برنجی، سوهان آردی و سوهان خانی، لوز (لوز بیدمشک، لوز بادامی و لوز نارگیل)، منقا یا شیرینی پنجره‌ای و نان سوروک برخی از شیرینی‌ها و خوراکی‌های خوش‌مزه‌ای این استان هستند.

?جاذبه های دیدنی

?مسجد جامع یزد

  مسجد جامع یزد یکی از شاهکارهای معماران هنرمند ایرانی است که در دل کویر ایران در استان یزد جلوه گیری می کند و یکی از مقاصد پرگردشگری است که مسافران زیادی از داخل و خارج آن را برای گشت و گذار در یزد انتخاب می کنند. این مسجد حدود ۱۰۰ سال و در طول ۳ دوره ساخته شده و یکی از پایه های اصلی حکومت ساسانیان به شمار می رفته است. چیزی که سبب شده این مسجد به نسبت دیگر مساجد ایران تفاوت داشته باشد خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشی کاری زیبا و منحصر به ‌فرد آن می باشد که هر چشمی را به خود خیره می کنند.

این اثر ارزشمند ایرانی در سال ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

?میدان وقت الساعت

  از دیگر جاذبه های شهر یزد میدان وقت الساعت است. در این میدان یکی از قدیمی ترین برج های ساعت ایران و جهان قرار دارد و اولین ساعت شهری ایران به شمار می رود. ساخت این برج ساعت به زمان قاجار باز می گردد و طاق و قوس ها، تزیینات آجری و کاشی کاری های منقوش به خطوط آیات و … به آن جلوه ای خاص داده اند. ساخت این برج ساعت توسط ابوبکر یکی از ساعت سازهای ماهر یزدی انجام شده و امروز به عنوان یکی از جاذبه های ارزشمند ایران مطرح است.

این ساعت در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

?باغ دولت آباد

این باغ جزء یکی از ۹ باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. عمارت بلند این باغ بلندترین بادگیرهای جهان را دارد و از نظر معماری بسیار ارزشمند است. این باغ یکی از قدیمی ترین باغ های ایرانی است که ۲۶۰ سال قدمت دارد و در وسعت ۶.۴ هکتاری خود، نشانه هایی از بهشت را جای داده است تا بیننده را به دنیایی دیگر ببرد. زمانی وارد این باغ می شوید احساس نمی کنید که در شهر کویری یزد هستید و بوی گل و گیاهان شما را مدهوش خواهند کرد.

?خانه لاری ها

جاذبه های شهر یزد را قطعا نمی توان در یک مطلب جای داد چرا که هر طرف این شهر زیبا و دیدنی می تواند برای خودش به عنوان جاذبه ای به شمار برود. خانه لاری های یکی دیگر از جاذبه های شهر یزد است که دارای قدمتی حدود ۱۵۰ سال می باشد، در زمان های گذشته حدود ۲۷۰ سال پیش لاری ها از سمت فارس به شهر یزد به منظور تجارت می آمدند و در جای جای این شهر ساکن شده بودند. خانه ی لاری ها با وجود اتاق آیینه با آیینه کاری هایی با قدمت حدود پنجاه یا شصت سال، اعیانی بودن خود را به نمایش می گذارد.

این خانه در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار به ثبت رسیده است.

?ساباط و بادگیر

  همه ی آنچه در یزد می بینید به بناهای تاریخی آن ختم نمی شود. آنچه که این شهر را نسبت به بسیاری از شهرهای ایران متمایز کرده، بافت سنتی آن است که هر کسی را به قدم زدن و تماشای گوشه گوشه ی آن وا می دارد. در این شهر کافیست تا در زیر بادگیری قرار گیرید تا نسیم خنکی را در گرمای طاقت فرسای تابستان لمس کنید. نسیمی که بدون استفاده از هیچ گونه انرژی و تنها در اثر هوش و هنر معماران در خانه هایی در میان اقلیم کویری جریان پیدا می کند. تعدا بادگیرهای یزد به حدی زیاد است که نامش را شهر بادگیرها گذاشته اند. از بادگیرها که بگذریم به کوچه هایی می رسیم که سقفی بر فراز خود دارند تا ساکنان و میهمانان شهر را از گزند بارقه های سوزان خورشید کویر در امان دارند. گاه در گوشه و کنار این ساباط ها سکوهایی برای استراحت وجود دارد تا رهگذران برای لحظه ای بر روی آن بنشینند و خستگی را از تن به در کنند.

?نخل امیر چخماق

نخل امیر چخماق یکی بزرگترین نمادهای شهر یزد که با تنه های چوب ساخته شده است و توسط اهالی شهر یزد در مراسم سوگواری محرم می چرخاندند. در دهه ی اول این ماه، تابوت پوشیده شده از پارچه‌های مشکی و سبز پوشانده شده، توسط عزاداران حمل می گردد و در بقیه روزهای سال در حسینیه‌ها و مساجد نگهداری می‌شود. این نخل یکی از دیدنی ترین جلوه های شهر یزد است که دارای قدمت ۴۵۰ سال بوده و به عنوان یکی از قدیمی ترین نخل های ایران به شمار می رود.

?آتشکده ورهام

  آتشی که ۱۵۰۰ سال است خاموش نشده است! آتشکده ی ورهرام که به آتشکده ی بهرام مشهور است محلی برای نگهداری آتش مقدس زرشتی و نیایشگاهی برای زرتشتیان می باشد.

 

آتش درون این مکان ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده و بازدیدکنندگان آن می توانند از پشت شیشه که آتش در آن قسمتش قرار دارد آتشکده را ببیند.

?بقعه دوازده امام

در محله ی فهادان بنایی از دوره ی سلجوقیان باقی مانده است که به آن بقعه ی دوازده امام گفته می شود. این بنا، بر اساس اسناد تاریخی و شناسنامه ای، قدیمی ترین بنای یزد می باشد و از حیث سبک بنا و نقش و نگار و کتیبه کوفی رنگی، اهمیت خاصی در معماری اسلامی دارد.

این اثر تاریخی در سال ۱۳۱۳ همزمان با مسجد جامع یزد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

?موزه آب یزد

همانطور که می دانید شهر یزد به دلیل کویری بودن همواره با مشکل آب روبرو بوده است و قنات های بسیاری در این شهر وجود دارد که حاکی از این حکایت می باشد. از همین رو برای نشان دادن این موضوع موزه ای با نام آب در این شهر تاسیس شده تا در آن لوازنی که برای تامین آب مورد نیازشان استفاده می کردند را در این موزه نگهداری می شود.

?بازار و حمام خان

یک مجموعه بی نظیر دیگری که در لیست جاذبه های شهر یزد قرار دارد، بازار و حمام خان یزد است که مجموعه ای زیبا و قدیمی از بازار خان و حسینیه و آب انبار و حمامی مجاور آن می باشد. ساخت این مجموعه ی چشم نواز در شهر یزد به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد و بازار خان به عنوان طولانی ترین و عریض ترین بازارهای شهر یزد شناخته شده است و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.

این مجموعه ارزشمند در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

?خانه ملک التجار

خانه ای که قدمت آن حدود ۱۲۰ سال است و متعلق به حاجی علی اکبر شیرازی از تجار باسابقه یزد بوده است. لقب ملک التجار به دلیل عملکرد مناسب وی توسط ناصرالدین شاه به وی داده شد و نوادگان وی تا ۴ نسل بعد در این امارت زندگی می کردند. این خانه از اتاق های متعددی تشکیل شده که هر یک ویژگی خاص خود را دارند. بر دیوار و سقفِ اکثر اتاق ها نقاشی هایی تماشایی به چشم می خورد که اثر هنرمندان شیرازی هستند و طی روایتی، کشیدن آنها ۱۰ سال به طول انجامیده است.

امروزه این ساختمان به عنوان مکانی برای اقامت گردشگران مورد استفاده قرار می گیرد و لقب اولین هتل خشتی جهان را به خود اختصاص داده است.

اطلاعات سایر استان های کشور را در سامانه زمات می توانید مطالعه نمایید.