شهرستان خلخال با قدمت ۱۲۰۰۰ ساله در جنوب استان اردبیل واقع شده‌است و مرکز آن شهر خلخال است. شهرستان خلخال بزرگترین شهر استان اردبیل بعد از شهر اردبیل است.

این شهرستان از طرف شمال به شهرستان کوثر از طرف شرق به استان گیلان از طرف جنوب به شهرستان طارم در استان زنجان و از طرف غرب به شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی محدود می‌شود. شهرستان خلخال از طریق فیروزآباد ۱۰۵ کیلومتر با میانه فاصله دارد. شهرستان خلخال در ۴۸ درجه و ۳۲ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۷ دقیقه و ۳۷ درجهٔ عرض جغرافیایی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته‌است.

نام قدیمی و اصلی خلخال، خان اندبيل می‌باشد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نام خلخال در مجلس شورای ملی تصویب و به کار برده شد.

خلخال به منطقه وسیعی اطلاق می‌شده که شامل مناطق طارمِ زنجان، کاغذکنانِ میانه، ترک، آقکند و آچاچیِ میانه، بخش‌های جنوبی نیر و اردبیل بود. این مناطق به مرور زمان با گذشت در تغییر و تحول‌های سیاسی هرکدام به نحوی از خلخال جدا و به شهرستان‌های اطراف واگذار شده‌اند. اولین شروع تقسیم خالخال به دوره قاجار برمی‌گردد که طی حکمی از سوی یکی از شاهان قاجار منطقه طارم را به خان زنجان واگذار می‌کند و از آن تاریخ روند کوچک شدن خالخال آغاز می‌شود.[نیازمند منبع] مرکز خالخال در دوره‌های مختلف با فاصله کم مکانی متغیر بوده، آخرین مرکز حکومتی خانات خالخال شهر هرو (یا هرووُ یا هیرو یا هرو یا هروآباد) بوده که همزمان با تغییر اسم خالخال به خلخال بعد از انقلاب، نام خان اندبيل هم به خلخال تغیر کرد و در حال حاضر با نام جدید خلخال همچنان مرکز این شهرستان است.

موقعیت و مشخصات

شهر خلخال در ۴۸ درجه و ۳۱ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۷ درجه و ۳۷ دقیقه عرض جغرافیایی و ارتفاع ۱۸۴۳ متر از سطح دریا واقع شده‌است. خلخال در جنوب شرقی استان اردبیل واقع شده‌است و رودهای هروآباد و آپارچای در آن جریان دارند. خلخال منطقه‌ای کوهستانی با آب و هوای معتدل و نسبتا سرد می‌باشد. کوهستان جنگلی و بلند طالش در خاور خلخال از شمال به جنوب در حکم سدی میان دریای خزر و استان گیلان و آذربایجان شرقی است که باران خزری در دامنه شرقی آن ریزش کرده و جنگل‌های طالش را بوجود آورده‌است.

اقلیم و آب و هوا

شهرستان خلخال یک منطقه کوهستانی است که ارتفاع آن از شرق به غرب و از شمال به جنوب کاهش می‌یابد رشته کوههای تالش درشرق آن از شمال به جنوب کشیده شده‌است که مانند سدی میان دریای مازندران و استان گیلان و آذربایجان قرار گرفته‌است به طوریکه بر خلاف دامنه‌های شرق در دامنه‌های غربی آن در منطقه خلخال به جهت کاهش باران و خشکی هوا پوشش گیاهی انبوه و چشمگیری دیده نمی‌شود در این شهرستان رود مهم قزل‌اوزن و شاخه‌های آن مانند شاهرود آرپاچای و شنگ‌آباد به طرف جنوب جریان داشته و سرانجام به دریای مازندران می‌ریزد این منطقه از لحاظ آب وهوا دارای تابستانهای معتدل و رمستانهای سرد است به لحاظ موقعیت‌های جغرافیایی و شرایط کوهستانی این منطقه دارای جالبترین منابع آب‌های گرم معدنی است که مهم‌ترین آنها آب گرم معدنی گیوی سویی در بخش سنجد در فاصله شهرهای گیوی و خلخال می‌باشد مقدار بارندگی سالانه ثبت شده در ایستگاه‌ها در سال ۱۳۷۹ حدود ۸ /۳۱۲ میلیمتر بوده‌است که نسبت به سال پیش از آن در حدود ۱۰ درصد نشان می‌دهد. شهر خلخال دارای سه رود جاری به نام‌های نورعلی چایی، قز باخان و هرو چایی که از داخل شهر می‌گذرند می باشد.

جاذبه‌های طبیعی

  • روستاهای آلهاشمین (سفلی و علیا) همراه با جادهٔ چشم‌نواز، چمنزار وسیع و معروف، چشمه‌های بهشتی، باغات دیدنی و امامزادگان آلهاشمین
  • چشمه باش بولاقی در روستای وارث آباد، بهترین نوع آب معدنی در خلخال است.
  • چشمه قرخ بلاغ (بیوک گوز) در روستای کلی
  • رودخانه قزل اوزن نیز از کنار روستای نیمه ائیل جاریست.
  • رودخانه گوجلی (گوژلی) چای در روستای کلی
  • آب چشمه ای که سنگ کلیه و مثانه را دفع می‌کند در روستای کلی به سمت آلهاشم
  • طبیعت زیبا و بکر آلچا بلاغ در روستای کلی
  • چشمه آب سرد میرعادل (یا به زبان ساکنین محلی بیلدیر) که در روستای اندبیل واقع شده‌است.
  • چشمه آب سرد ازناو که در روستای خوجین واقع شده‌است.
  • آبشار نره گر
  • طبیعت زیبای روستای مجره
  • غار باستانی معروف ازناو (ازنو مسجدی) روستای مجره
  • امتداد جاده اسالم به روستای مجره و شهر خلخال
  • از جمله ییلاق‌های معرف خلخال ییلاقی به نام سردول که در روستای وهرآورد قرار دارد و ییلاق تابستانی طایفه‌های گوناگون از ایل شاهسون از چندین دهات اطراف و حتی از تالش گیلان است.
  • طبیعت زیبای روستای کلی
  • فنا رود در روستای خوجین
  • حاجت بولاغی (ائلر باغی)
  • آبگرم روستای گرمخانه
  • آبشار قاراگوش قیه سی و گور گور در روستای کلی 
  • طبیعت زیبای روستای آل هاشم گیلوان
  • آبشار قارا قوش قیسی در روستای کلی

جمعیت

برابر با سرشماری سال ۱۳۹۵ شهرستان خلخال ۸۶۷۳۱ نفر جمعیت داشت. بر اساس این سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ شهرستان خلخال دارای ۸۶۷۳۱ نفر جمعت بوده‌است . در آبان ماه ۱۳۹۵، جمعيت شهرستان ۸۶۷۳۱ نفر بوده است كه از اين تعداد ۵۵ درصد در نقاط شهري و ۴۵ درصد در نقاط روستايي سكونت داشته و بقيه غير ساكن بوده‌اند . در آبان ماه ۱۳۹۵، از ۸۶۷۳۱ نفر جمعيت، ۴۳۷۹۱ نفر مرد و ۴۲۹۴۰ نفر زن بوده‌اند كه در نتيجه، نسبت جنسي برابر ۱۰۲ به‌دست مي‌آيد. به عبارت ديگر، در مقابل هر ۱۰۰ نفر زن، ۱۰۲ نفر مرد وجود داشته است . این نسبت برای اطفال کمتر از یکساله ۱۰۳ و برای بزرگسالان ( ۶۵ ساله و بیشتر ) ۱۰۴ بوده ‌است . از کل جمعيت، ۲۲ درصد در گروه سني كمتر از ۱۵ ساله ، ۶۸ درصد در گروه سني ۱۵ تا ۶۴ ساله و ۱۰ درصد در گروه سني ۶۵ ساله و بيش‌تر قرار داشته‌اند . شهرستان خلخال دارای ۲۶۷۷۹ خانوار بوده که از این تعداد خانوار ۱۴۰۴۲ خانوار شهری و ۱۲۷۱۷ خانوار روستایی بوده‌اند.

سهم جمعیت شهرستان خلخال از جمعیت کل استان در سال ۱۳۹۵ برابر ۸/۶ درصد وسهم جمعیت شهری و روستایی این شهرستان از جمعیت شهری و روستایی کل استان به ترتیب برابر ۷/۲ درصد و ۱۱/۴ درصد بوده‌است.

زبان و گویش

در شهرستان خلخال گویش‌های متعددی وجود دارد از آن جمله می توان به گوبش‌های ذیل اشاره نمود:

گویش ترکی آذری در خود شهر و اکثر روستای خلخال.

گویش کردی در بخش مرکزی در دهستان لنبر و روستاهای اطراف.

گویش تاتی که نزدیک به گویش تالشی است که یکی از گویش‌های منحصر به فرد و باستانی می‌باشد که به صورت خالص در روستای لرد وروستاهای اطراف و شهر کلور در بخش شاهرود خلخال رواج دارد.

گویش تالشی که در بخشی از روستاهای مرزی در منطقه شاهرود رواج دارد.

صنایع و معادن

مهم ترین صنایع شهرستان خلخال را صنایع دستی تشکیل می‌دهند. شهرستان خلخال یکی از مراکز مهم صنایع دستی استان اردبیل و نیز کل کشور محسوب می‌شود. انواع جاجیم، گلیم، اشیای منبت کاری شده و صنایع چوبی از عمده ترین صنایع دستی این شهرستان است. جاجیم بافی در اکثر روستاهای ایران به ویژه اغلب روستاهای آذربایجان مرسوم است و در هر منطقه دارای ویژگی‌های خاص می‌باشد در شهرستان خلخال جاجیم دارای ویژگی‌های خاص می باشد. در گذشته جاجیم مناسب ترین چیزی بود که مردم منطقه روی کرسی می‌انداختند که در این میان جاجیم چیچکلمه ‎CHICHAK‎‌‎LAMEH‎ با ترکیبی از رنگ‌های متنوع و نقوش لوزی داخل الوان راه راه آن در ده و شهر از همه مشهور بود با متروک شدن کرسی زغالی بافت و مصرف جاجیم در شهرها و حتی در‎ ‎شهرستان‌های دور و نزدیک نیز به فراموشی می‌رفت ولی روستاییان طبق عادت قدیمی مناسب ترین روانداز کرسی زمستانی را رها نساخته‌اند.

کشاورزی و دامداری

به طورکلی خلخال از مناطق کشاورزی، باغ داری و دام پروری استان اردبیل است و محصولات عمده اش گندم، جو و حبوبات، برنج، گردو، سیب، گلابی، انگور و پنبه‌است. خلخال به لحاظ داشتن مراتع نسبتا خوب از دامداری پیشرفته‌ای برخوردار است و انواع فرآورده‌های شیری از قبیل: خامه، ماست، کره و پنیر و... هم چنین پشم، پوست و عسل از عمده ترین تولیدات دامی این منطقه به شمار می‌آیند.

هنرهای دستی

از میان هنرهای دستی معروف این شهرستان می توان به تهیه شال، جاجیم‌های ابریشمی و پشمی، گلیم بافی، پلاس، لباس‌های پشمی و کرکی و بافت مسند اشاره نمود. متاسفانه بعد از متروک شدن نوغان داری (پرورش کرم ابریشم) بافت جاجیم‌های ابریشمی نیز متروک شد و حالا در هر کجا جاجیم‌های خلخال پیدا شود باید آن را جزو اشیای عتیقه محسوب نمود. شال پشمی خلخال که قسمت عمده آن در بخش شاهرود تهیه می شود از صادرات مهم خلخال بوده که آن هم فعلا کاهش یافته‌است. بافت گلیم و مسند نیز در خلخال رواج دارد. در این منطقه گاه مسندهای بسیار نفیس دیده می شود که هنرمندان خلخالی آن را به صورت برجسته می بافند.

سوغات خلخال

نانهای روغنی ( نزیک - تل تل - چای چورگی )

عسل طبیعی خلخال که به لحاظ بکر بودن و کوهستانی بودن منطقه مطمئنا یکی از غنی ترین و طبیعی ترین عسلهای کشور می باشد و فرآورده خاص عسل که مخصوص شهر خلخال است و عبارتند از شیرعسل ، هویج عسل و پرتقال عسل

انواع میوه ها که هر کدام از این میوه ها رو در فصل خودش می تونید پیدا کنید که عبارتند از ( انواع سیب ، گلابی ، زرد آلو ، هلو ، انواع آلو ، گیلاس ، آلبالو ، گردو ، انگور ، توت ، خیار ، کمبزه ( خیرچا) ، شاتوت ، ریواس ( اوشقون ) و ...

Showing 8 from 18 Items

Toggle Filters
Count
Sort by
Order

تولیدی فنس هشجین در اردبیل ✅تولید انواع فنس و پایه فنس ✅تولید پایه بتنی باغات انگور ✅تولید تیرچه ساختمانی با ماسه کوهی ✅فروش سیمان کردستان و اردبیل ✅فروش یونولیت

گالری مبلمان ونوس  ✅مبلمان ولوازم خانگی ✅تولید و تعمیرات انواع مبل ال، راحتی،سزار،سلطنتی،استیل و… ✅تعمیرات انواع مبلمان راحتی،صندلی،میزناهارخوری ✅ضمانت ما نشانگر کیفیت کار ماست ✅باکادری مجرب و باسابقه

سالن زیبایی حوریا ? ارائه کلیه خدمات آرایشی و بهداشتی با استفاده از بهترین برندهای آرایشی روز دنیا ? ارائه و آموزش تخصصی گریم و آرایش عروس

فروش و نصب دوربین مداربسته درخشان ? پخش و توزیع دوربین مداربسته ? معمولاً برای نظارت بر اماکن داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرند و بسته به شرایط محیط

خدمات موبایل و فیلم برداری آقایی? تصویر برداری با کرین از مجالس و جشن ها با جدیدترین دوربین های سونی و با تعیین وقت قبلی? فروش انواع گوشی های همراه و لوازم جانبی

آموزشگاه مراقبت و زیبایی مردانه آزاد آردا ? آموزشگاه آرایشگری مردانه آردا زیر نظر سازمان فنی و حرفه ای کشور .در رشته های مراقبت و زیبایی،گریم سینمایی ،متعادل سازی،

اجرای داربست پارسیان جرای بزرگترین و عظیم ترین پروژه های داربستی اعم از : ? انجام کلیه امور داربستی ? پروژه های بزرگ و کوچک ? با لوله و اجناس شما (دستمزدی ) ? با لوله و اجناس ما (اجاره ای )

تزئینات و نقاشی ساختمان نوری ? طراحی و اجرای تخصصی رنگ ? تزیینات ساختمان داخل و نمای ساختمان ? کناف ، کاغذ دیواری ? انواع رنگ روغن و پلاستیکی ، مولتی کالر ، اکرلیک ، کنتکس ، بلوک شیشه ای ? بهترین کیفیت و نازلترین قیمت ? تحویل کار در اسرع وقت