شهری در جنوب غربی استان کرمان و مرکز شهرستان سیرجان است. این شهر در ۹۶۰ کیلومتری تهران و ۱۷۵ کیلومتری کرمان قرار دارد و با توجه به قرار گرفتن در تقاطع محورهای مواصلاتی تهران - بندرعباس و کرمان - شیراز از دیرباز مورد توجه بوده‌است. جمعیت شهر سیرجان بر پایه سرشماری سال ۹۵ برابر ۱۹۹٬۷۰۴ نفر بوده‌است. شهر سیرجان به دو منطقهٔ شهرداری تقسیم شده‌است. سیرجان یکی از شهرهای صنعتی و اقتصادی کشور به‌شمار می‌رود و منطقه ویژه اقتصادی محسوب میشود. شهر سیرجان سرانه فضای سبز خوبی دارد ارتفاع شهر سیرجان از سطح دریا ۱۷۶۶ متر است و این شهر نسبت به شهرهای نیمه کویری دیگر ایران هوایی معتدل‌تر و ملایم‌تر دارد و یکی از تولیدکنندگان اصلی پسته در استان کرمان است.
پیشینه
قدیمی‌ترین سند تاریخی دربارهٔ سیرجان این نوشتهٔ ابن اثیر است: «گشتاسب یکی از پادشاهان قدیم ایران بود و دین سلیمان را داشت، دین زرتشت را پذیرفت و در کوهستانی که تنبور نام داشت جای گرفت و در حالت تقیه به عبادت مشغول شد». به عقیده استاد باستانی پاریزی، کوه تنبور همان است که در مشرق سیرجان و حدود چهار گنبد قرار گرفته و به همین نام مشهور است.
.
آب و هوا و اقلیم
آب و هوای سیرجان گرم و خشک و بیابانی است. رطوبت متوسط آن ۳۶٪ و متوسط بارندگی سالانه ۱۶۰ میلی‌متر است. یکی از مرتفع‌ترین دشت‌های داخلی ایران به نام دشت ابراهیم‌آباد در جنوب شرقی سیرجان قرار گرفته و حداقل ۱۷۱۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. کویر نمک سیرجان در فاصله ۳۰ کیلومتری غرب شهر سیرجان واقع در استان کرمان می‌باشد. طول این کویر در حدود ۵۰ کیلومتر و عرض آن در قسمت میانی برابر با ۲۰ کیلومتر می‌باشد که هر چه در جهت شمال یا جنوب آن حرکت کنید از عرض آن کاسته میشود. موقعیت ژئولوژیک زمین‌شناسی سیرجان در کشور بی‌نظیر است.
سوغات
مسقطی، لواشک، پسته، قوتو(قاووت)، نان کلیسیرو و آش اماچ ، شیرینی‌های خانگی از جمله باقلوا، کماج سهن و دیگر شیرینی‌های سنتی
.
.
.
غذای محلی
از غذاهای سنتی سیرجان و کرمان می‌توانیم به پلو سیرجانی، آبگوشت بادمجان و کشک، آبگوشت زیره، آش گندم شیر، اوماچ آش، خورشت بزقورمه، خورش به آلو، زیره پلو و کشک کدو اشاره‌کنیم.
.
.
صنایع دستی
سیرجان، شهر جهانی گلیم
گلیم شیریکی پیچ: این نوع گلیم در میراث جهانی یونسکو ثبت شده و سیرجان به عنوان شهر جهانی گلیم معرفی شده‌است. به ندرت می‌توان در میان گلیم‌های شیریکی‌پیچ، دو نقش همانند یافت؛ چون نقوش، ترکیب‌بندی و رنگ‌ها بیانگر اندیشه و احساس بافنده‌اند و شادی و اندوه او در سردی و گرمی رنگ تبلور می‌یابد و نشانه‌های ذهنی یا تقلیدی را در شکل‌دادن نقوش از محیط و طبیعت و از باورها، عادات، سنت‌ها الهام می‌گیرد.
.
پته دوزی
قالی
.
.
جاذبه های گردشگری
.
یخچال های بدون برق زمان ایران باستان
یخچالهای سیرجان در غرب استان کرمان و مرکز آن شهرستان سیرجان واقع شده است. یخچالها یا همان یخدانهای طبیعی سیرجان در این استان هم جنبه گردشگری دارد و هم یک جاذبه طبیعی منحصر به فرد است.در استانهایی مانند کرمان و یزد که در تابستان مصرف آب خنک آنها بالاست، نیاز به تولید یخ بوده به همین دلیل این یخدان ها یخ مصرفی شهر قدیم سیرجان را تامین می کردند و نام دیگر این یخچالها را یخدان گذاشتند.پیشینیان ما حوضی مدور و بزرگ به قطر دهانه حدود 20 تا 30 متر و عمق 6 تا 7 متر حفر می کردند و بر روی آن گنبدی بسیار بزرگ و مخروطی شکل می ساختند.
این بنا دارای دیوارهای بلند و مخازن یخ بوده که از خشت خام و ملات گل ساخته شده است. اهالی سیرجان در فصل زمستان مخزن یخدان ها را از یخ پر کرده و با بستن درب ها و روزنه ها در فصل تابستان از یخ آن استفاده می کردند.از این یخدانها دو نمونه منحصر به فرد در سیرجان مانده که قدمت آنها مربوط به دوره قاجار است و در سیرجان، قسمت غرب محله باغ بمید، خیابان شیخ فضل الله نوری واقع شده اند.
.
یخچال محمود آباد
یخچال محمود آباد سیرجان در ابتدای روستای محمود آباد سید در20 کیلومتری سیرجان قرار دارد . قدمت آن احتمالاً به اوایل دوره قاجار می رسد و مصالح به کار رفته در آن خشت خام و اندود کاهگل می باشد . در حال حاضر گنبد بنا دچار فرسایش شدیدی شده است و کاربردی ندارد .
.
آرامگاه شاه فیروز
این بنا در فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی قلعه سیرجان در نزدیکی روستای وحدت آباد بر فراز صخره ای از سنگ سبز تیره به ارتفاع 30 متر واقع شده و در محل به نام شاه فیروز معروف است . مردم محلی بنای شاه فیروز را آرامگاه ابوکالیجار بن عضدوالدوله و یا فرزند او می دانند که بر اثر خوردن گوشت شکار در شکارگاه در گدشته و بر فراز این صخره دفن شده است . با توجه به شیوه معماری به نظر می رسد که این بنا متعلق به دوره ایلخانی- قرن هشتم و نهم هجری باشد .
.
آرامگاه میر زبیر
این بنا در شرق روستای شریف آباد از توابع دهستان سعادت آباد سیرجان در کنار قبرستان روستا قرار دارد .
.
.
باغ بیمند سیرجان
در باغ بیمید سیرجان امامزاده ای به نام امامزاده احمد وجود دارد و در کنار آن درخت سرو تناوری است که طول محیط تنة آن بالغ بر 5/6 متر است . تصور می رود که قریب هزار سال از عمرش می گذرد و شاید کمتر سروی در کشور ما به این عظمت وجود داشته باشد .
.
باغ سنگس بلورد سیرجان
این باغ از شاهکارهای تاریخ است . در نزدیکی دهستان بلورد واقع در روستای میاندوآب و در فاصلة 45 کیلومتری جنوب شرقی سیرجان و به دست فردی ناشنوا به نام "درویش خان گنگ اسفندیار پور" که به کشاورزی اشتغال داشته حدود 30 سال پیش ساخته شده است . این در حقیقت یادگار گلستانی است که وی روزگاری از دست داده و به خیال خودش بوستانی از سنگ و چوب را به این منظور ساخته است . با این اندیشه که دیگر ظالم، باغ سنگی او را نمی گیرد و با چنین امیدی عمر خود را گذرانده است . زندگی او عجیب و کارهایش حیرت آور است و چه زیبا با زبان بی زبانی شکایت درون خود را متجلی ساخته است . به نشانه تاثرات روحی در بلندترین نقطه چنار باغش ، فانوس دستی می آویخته و مردمی را که به دیدارش می آمدند به دور درخت طواف می داده و با اشاره تقدس درخت را می نمایانده و همزمان درخت خشک شده را با آویختن هر چه در دسترس داشته ، می آراسته است . البته با چوب و سنگ و فلز و پارچه کهنه و قندیل و شاخ و سیم و پوست گوسفندان . درویش خان هنوز زنده است و روزگار پیری را سپری می کند .
.
کوه بید شیرین
این کوه با ارتفاع 2973 متر در 58 کیلومتری شرق سیرجان واقع شده است و سرچشمه رودخانه حسین آباد سوج می باشد.
.
دشت های بلورد سیرجان
زیستگاه تابستانی پرنده ای به نام هوبره است که تعداد آن در دنیا کاهش یافته اما خوشبختانه در استان کرمان به تعداد زیاد دیده می شود.
.
دیدنی‌های تاریخی-فرهنگی
- امام زاده احمد ع
- امامزاده علی ع
- موزه سیرجان
- آرامگاه میر زبیر
- قلعه سنگ
- بازارسیرجان
- کاروانسراهای سیرجان
- یخدانهای دوقلوی سیرجان
- خانه حاج رشید
- عمارت صدر زاده
- عمارت سعید نیا
- بادگیر چپقی
- یخدان حاج رشید
- بنای شاه فیروز
- روستای تاریخی کران
- باغ سنگی
- عمارت شوکت
