چابهار

جنوبی‌ترین شهر بلوچستان ایران است. اين شهرستان از شمال به شهرستان هاى ايرانشهر و نيکشهر از جنوب به درياى عمان از خاوربه پاکستان و از باختر به استان هاى کرمان و هرمزگان محدود است . بندرچابهار- مرکزشهرستان-با وسعتى بالغ بر11کيلومترمربع درارتفاع7 مترازسطح دريا قرارگرفته است ودر60 درجه و37دقيقه طول شرقى و25 درجه و17دقيقه عرض شمالى قرار دارد. این بندر از لحاظ عرض جغرافیایی هم عرض بندر میامی آمریکا است. فاصله هوائى شهرستان چابهار تا تهران 1456کيلومتر و فاصله زمينى از طريق جاده ايرانشهر - کرمان1961 کيلومتراست. فاصله بندرچابهار تا مرکزاستان 721 کيلومتر مى باشد.

پیشینه تاریخی شهرستان چابهار

با توجه به محسوس نبودن فصول پاییز و زمستان و باقی ماندن سبزی درختان در این منطقه، فصول چهارگانه به فصل بهار شبیه و منطقه به چهاربهار معروف گردیده و نام چهاربهار رفته رفته به صورت چابهار تغییر شکل پیدا کرده است. شهرستان چابهار در ناحیه مکران بلوچستان قرار دارد . مکران و ناحیه ساحلى جنوب خاورى ایران در روزگار مادها به ویژه سلطنت استیاک و یا اشتوویگو (585،550 ق.م ) یکى از ساتراپیهاى استان هاى خاور آن دولت بوده و به نام سرزمین پاریکانیان و جشیان آسیایى از ان یاد شده است . (ا. م دیاکونوف .تاریخ ماد ص 320 و 383) سرزمین مکران از جمله شهرستان چابهار در دوران هخامنشى جز ساتراپى چهاردهم این سلسله بوده است وسعت قلمرو هخامنشى از سوى مشرق تا دره رود خانه سند ادامه داشته که پس از حمله عرب ها به ایران و زوال سلسله سا سا نیان در سال 24 ه.ق عمر بن خطاب ، خلیفه دوم،سهیل بن عدى و عبد الله بن عتیان را براى تصرف کرمان و مکران اعزام داشت بیشتر کرمانیها و مکرانیها دادن جزیه را پذیرفتند و گروهى نیز مسلمان شدند .

وسعت 

شهرستان چابهار با مساحتى حدود 24729 کيلومتر مربع در منتهى اليه جنوب خاورى ايران در کنار آبهاى گرم عمان واقع شده وداراى 130 کیلومتر مرز خاکی و حدود 300کيلومتر مرز آبى در درياى عمان مى باشد.

 تقسيمات شهرستان

اين شهرستان از پنج بخش مرکزی، کنارک، پلان، دشتیاری و زرآباد و سه شهر کنارک، ونگور و چابهار و الدهستان و 620 روستا تشکيل شده است.

که از لحاظ آب و هوايى با توجه به وضعيت جغرافيايى شهرستان تحت تاثير جريان هاى متعددى امنند سيستم (مونسون ) ( باد هاى فصلى ) شبه قاره هند ، جبهه هاى استوايى و مرکز کم فشار و جبهه هاى غربى با منشا مديترانه اى قرار دارد .

 شرايط آب وهوايى 

شهرستان چابهار از جنوبى ترين مناطق ايران يعنى نزديکترين قسمت هاى کشور به خط استوا است .اين شهرستان به دليل قرار گرفتن در کنار درياى عمان جزو نواحى ساحلى محسوب شده و داراى آب و هواى گرم و مرطوب مى باشد . در شهرستان چابهار به علت وزش باد هاى موسمى هند ( جهت باد در تابستان بيشتر از جنوب است ) گاه پيشروى مراکز کم فشار و جبهه استوايى از اقيانوس هند به درياى مکران طوفانهاى شديدى را به ويژه در اين دريا و سواحل ان سبب ميشود . همچنين وجود منطقه کم فشار تابستانى در جنوب فلات ايران وزش بادهاى شمال غربى را در بعد از ظهر ها باعث مى شود باد هاى محلى شهرستان چابهار عبارتند از :

1، گوات شمال 2، گوات گاهر 3، گوريچ 4، براتى 5، کوش 6، واکاتى 7، سهلى 8، چليم .

متوسط دماى حداکثر (درخرداد ماه) طى يک دوره 7 ساله31 درجه سانتى گراد ومتوسط دماى حداقل (دردماى ماه) 19 درجه سانتى گراد ومتوسط دما درطول سال 26 درجه سانتى گرادمى باشد. حداقل رطوبت نسبى 60 درصدومتوسط رطوبت نسبى 70درصد گزارش شده است.متوسط بازندگى سالانه کمتر از 200 ميلى متر درسال است که 64درصد آن در زمستان مى بارد.

جمعيت شهرستان چابهار 230000 نفر است

دين و مذهب و نژاد

بيشتر مردم چابهار، بلوچ و اهل سنت و از نژاد اريايى هستند.

غذا ها و نان هاى محلى

غذا ها : بتو ماش ، شودوده ، بتو هوارى ، ماشينگ ، پاکگين ماهيک ، کورک ، گلو هک ، ناروش ، کيش ، دلگ ، در گويش محلى به نان نگن گفته مى شود و شامل انواع ذيل است :

1،تينى :نان هاى که بر روى صفحه فلزى (تابه آهنى )پخته مى شوند و عبارتند از: تين موشى ، تينى رو غنى ، دک ،سى سرک ،ست پورى ، رتى

2،گجرى سنت يا نان تنورى : حميرى ، جويه نان ، تاپگى ،

3، نان مخصوص عشاير : پناريک ، پورانى

4، نان ذرت : شلو ، رحتو ، شلو ، تيموش ، بکد

جاذبه‌های تاریخی و گردشگری

مسجد جامع تیس قلعه پرتغالی‌ها (چابهار) کوه‌های مریخی چابهار جنگل های حرا گل فشان

وضعیت اقتصادی

کشاورزی و منابع طبیعی در سال زراعی ۸۳–۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان چابهار بالغ بر۹۹۸۷ هکتار است که۲/۶ درصد از سطح کشت زیر کشت استان را تشکیل می‌دهد. از این مقدار ۴۶ درصد به کشت باغات و۵۴ درصد به زراعت‌های سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی شهرستان سبزیجات، محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای می‌باشد. طی همان سال، ۲ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده‌است. همچنین میزان تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و عسل به ترتیب ۶، ۷/۵، ۳/۰ و هزار تن بوده‌است.

صنعت و معدن

تعداد صنایع موجود شهرستان چابهار ۷۶ واحد می‌باشد که تعداد – واحد آن در نقاط روستایی و تعداد – واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشند. در سال ۱۳۸۲ تعداد ۲ کارگاه فعال مسئولیت استخراج معادن را به عهده داشته که عمده‌ترین معادن موجود در سطح این شهرستان عبارت‌اند از: سنگ لاشه ساختمانی. سهم شهرستان از کارگاه‌های معدنی فعال استان ۳/۱۳ درصد می‌باشد.

صنايع دستى

سوزن دوزى ، سکه دوزى ( سامان ) ، حصير بافى ، ساخت ابزار و الات موسيقى و صنايع دستى دريايى و... ازجمله فعاليتهايى است که به طور سنتی در استان مذکور عمدتا توسط زنان انجام می شودو نقش موثرى در اقتصاد منطقه دارد.

بازرگانى

منطقه چابهار يکى از مناطق آزاد تجارى ايران است که بوسيله شبکه حمل ونقل زمينى وهوايى ازشمال به کشورهاى آسيايى ميانه وافغانستان،ازشرق به پاکستان وازجنوب به اقيانوس هند اتصال مى يابد. دسترسى مستقيم به آبهاى آزاد وقرارداشتن درخارج ازخليج فارس وهمينطور عدم آسيب پذيرى در مواقع بروز بحران، موقعيت استراتژيکى رابراى ايجاد يک کريدور ارتباطى بين کشورهاى آسيابى ميانه و ساير کشور هاى جهان فراهم آورده است.براساس پيش بينى محققان سازمان ملل در زمينه حمل ونقل بين المللى ،حدود نيمى از حمل ونقل جهان ميان خاور دور با ساير نقاط دنيا انجام مى شود. ازمجموع 3 کريدور حمل ونقل جهانى که کارشناسان سازمان ملل براى اين امر پيش بينى کرده اند،2 کريدور ازايران مى گذرد وچابهار نقطه عبور جنوبى ترين کريدور شرقى – غربى جهان خواهد بود. اين کريدور از «دروازه ابريشم» درچين آغاز مى شود وقلب اقتصاد اين کشور يعنى استان کانتون راتغذيه کرده و به سرزمين آسياى جنوب شرقى مى پيوندد و پس ازطى اين مسير وارد هندوستان شده و با پوشش مهمترين شهرهاى اين ناحيه مانند کلکته، ناکپور، جايپور، حصيرآباد، کراچيوبن قاسم به‘‘چابهار‘‘مى رسد.به بيان ديگر چابهار درحقيقت يکى ازچهار راه هاى کريدور جنوبى تجارت جهانى نيز تلقى مى شود. چهار راهى که دو کريدور ديگر،يعنى دوشاخه ((راه آهن سريع السير بين المللى ابريشم)) رابه جنوب پيوند ميدهد.

در اين منطقه، هم اکنون به دليل دسترسی به آبهای جنوبى ايران و موقعيت خاص منطقه، بازرگانی مهمترين فعاليت اقتصادی رايج شده است. مرکبات، زيتون، موز، انبه، خرما، نيشکر، صنايع دستی، ماهی و کالای خارجی از صادرات اين منطقه به شمار می رود. چابهار مهم ترين بندر بازرگانی کرانه بلوچستان محسوب می شود و به واسطه مرکزيت داشتن و نظر به اینکه یک منطقه آزاد تجاری و صنعتی است؛ محل ورود اجناس خارجی از نقاط مختلف است.بندر چابهار داراى ۲ اسکله بزرگ شهيد کلانترى و شهيد بهشتى ظرفيت تخليه و بارگيرى ۱۵ تا ۲۰هزار تن کالارا دارد.

عمليات اجرايى بندر شهيد کلانترى که يکى از دو بندر مهم چابهار ميباشد، از سال 62 بطور جدى آغاز و باتکميل 4 پست اسکله فلزى در سال 62 عملاً به بهره بردارى رسيد و بندر شهيدبهشتى نيز به عنوان دومين بندر مهم چابهار در سال 61 با توجه به شرايط خاص حاکم بر خليج فارس ( جنگ تحميلى عراق بر عليه ايران ) و با تاکيد دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خليج فارس احداث گرديد . شايان ذکر است که اين بندر در زمان جنگ تحميلى به دليل واقع شدن در کرانه درياى عمان و دورى از مرکز بحران نقش مهمى در صادرات ايفاد نمود . بنادر جنوبى استان سيستان و بلوچستان به دليل استقرار بر کرانه درياى عمان و اقيانوس هند از ديرباز کانون داد و ستد و آمد و شد دريائى بوده است . از زمان حضور پرتغاليها از نخستين دهه هاى قرن 16 در آبهاى جنوب تا ظهور انگليس بعنوان قدرت خليج فارس در طول جنگ جهانى اول همواره بخشى از فعاليتهاى تجارى و دريانوردى رايج در آبهاى جنوبى ايران در بنادر جنوبى استان سيستان و بلوچستان متمرکز بوده است و اولاً که در سالهاى جنگ جهانى دوم نيابت کنسول فرانسه را در بوشهر به عهده داشته است ، کشتی هاى موجود در چابهار را که در خطوط کشتيرانى فعاليت داشته اند را 119 فروند ذکر ميکند که از اين تعداد 5 فروند کشتى تجارى و 64 فروند کشتى بادبانى بوده اند هنچنين در سالهاى مزبور در بنادر گواتر ، بريس و پسابندر دفاتر پستى و گمرکى وجود داشته که حاکى از رونق فعاليتهاى تجارى و دريايى در اين بندر کوچک بوده است . وجود فعاليتهاى دريائى در بنادر جنوب استان در اواخر قرن 19 و اوايل قرن 20 نشانه اين است که بنادر مزبور در داد و ستد کالاهاى توليدى و مورد نياز بخش شرقى کشور و مبادله با بنادر پاکستان و هندوستان فعال بوده اند. خليج چابهار با بريدگى طبيعى در حاشيه درياى عمان است ، چابهار در مقايسه با ديگر مناطق ساحلى و جنوب ايران داراى موقعيت ممتازى در امر کشتيرانى و حمل نقل دريائى است . وجود آبهاى عميق در خليج وسيع شرايط مناسبى را براى پهلوگيرى کشتيهاى بزرگ در اين منطقه و ايجاد تاسيسات بندرى با هزينه مناسب و صرفه اقتصادى فراهم کرده است . چابهار به عنوان مهمترين بندر تجارى در خارج از خليج فارس از نظر سياست و استراتژيکى ملى در مواقع جنگ و بحرانهاى منطقه مجزا و نقطه اى کليدى براى تنفس اقتصادى بازرگانى خارجى کشور و ضمانتى براى گردش کار صنايع و فعاليت هاى اقتصادى آن محسوب مى شود قرار گرفتن چابهار در يک خليج موقعيت بندرى ايده آلى را براى توسعه فيزيکى آينده به آن مى دهد که بسيارى از بنادر دنيا داراى‌اين حسن نيستند .