از شهرستانهای استان کرمان، پهناورترین استان ایران است و مرکز این شهرستان شهرکهنوج است.این شهرستان بنابر سرشماری جمعیت سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران قریب به ۸۶۲۹۰ نفر است و در استان رتبه نهم جمعیتی را به خود اختصاص داده است.
🟠آب وهوا و اقلیم
آب و هوای کهنوج گرم و خشک است و این شهر تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی نسبتاً معتدل و تا حدودی سرد دارد. هوای مطبوعی که شب‌ها می‌وزد خنک است و به «شوباد»، یعنی بادِ شب معروف است. این واژه، یعنی شوباد نام خود را به اسم بسیاری از مغازه‌ها و ساختمان‌ها نیز داده‌است به‌طوری‌که سینمای شهرستان کهنوج به سینما «شوباد» معروف است و در محوطه پارک بزرگ شهر و نزدیک به دریاچه پارک قرار دارد.
🟠وجه تسمیه
نام کهنو (ج) را به معنای کَهن نو (قنات نو) دانسته‌اند. قنات اصلی این آبادی، قنات شیخ‌آباد بوده و قنات نو پرآب در کنار قلعه قدیمی که به «کلات» مشهور بوده واقع شده و باعث پیشرفت این آبادی شده؛ کهنوج از دو واژه (کهن) و (نو) (قنات نو) تشکیل شده‌است. در مرکز این شهر قلعه امیر سعید خان وجود دارد که هسته اولیه تشکیل این شهرستان بوده‌است. در حال حاضر قسمتی از قلعه امیر سعید خان باقی مانده‌است و در مجاورت شهرک ولیعصر واقع شده‌است.
🟠مردم‌شناسی
مردم این شهرستان از قوم بلوچ و بلوچ کاره هستند، پیرو دین اسلام و مذهب شیعه دوازده امامی هستند. لهجه و گویش این منطقه بلوچی و رودباری است، همچنین به علت مجاورت با استان هرمزگان، فارسی آمیخته با لهجه بندرعباسی است و به گونه ای، به لهجه محلی تکلم می‌کنند. همچنا‌ن طایفه لورگی قوچ آباد از بزرگترین طوایف کهنتنوج بوده که این طایفه در‌اصل کهنوجی هستند نه ترک ولی با ازدواج طایف ترک لورگی با طایفه کهنوج لورگی فرزندانشان تکلم این دو زبان را ترکیب کرده اند و زبان محلی جدیدی را به وجود آوردند
🟠محصولات
محصولات این شهرستان را گندم، جو، بنشن، تره‌بار، مرکبات، خرما و… تشکیل می‌دهد؛ کهنوج به عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی کشور مطرح است. قالی‌بافی نیز مانند سایر شهرهای استان کرمان در این شهرستان رایج است. اقتصاد کهنوج بر پایه کشاورزی، دامداری صنعت و معادن و قالی‌بافی استوار بوده و گندم، جو، مرکبات، خرما، تره‌بار و تا حدودی قالی صادرات این شهرستان را تشکیل می‌دهند.
🟠سوغات
از مهم‌ترین سوغات کهنوج میتوان به :
مرکبات (پرتقال، نارنگی، لیموترش و...)، رطب، خرما و مشتقات آن غلاتی چون گندم و ذرت اشاره کرد.
همچنین گیاهی خودرو به نام [شُلَک]به‌صورت پخته و سرخ شده، بسیار خوشمزه و مقوی است که بیشتر در گندم زارها زمینهای کشاورزی و دشتها یافت میشود. همچنین کهنوج به دلیل قرار گرفتن در مسیر بین زاهدان و بندرعباس و همچنین کرمان و بندرعباس و زاهدان و شیراز و زاهدان و بوشهر میتوان این شهر را ترمینالی برای تل و سوغاتی های پاکستان و افغانستان دانست.
🟠از آثار تاریخی این شهر
🔸قلعه تاریخی امیرمهيم خان مهيمي این قلعه سالیان زیادی مرکز حکومت رودبار زمین(شهرستانهای کهنوج،منوجان،اسلام آباد،قلعه گنج،فاریاب،بشاگرد و بخشهایی از شهرستان جیرفت) بوده است. این قلعه در جوار شهرک ولیعصر و پشت بهشت زهرای شهر کهنوج قرار دارد.
🔸برج و عمارت ضرغام السلطنه: ضرغام السلطنه یکی از حکام رودبار زمین بوده است و این برج و عمارت در ورودی شهر و در دامنه کوه ناصر آباد واقع شده است.
🔸تنگ رزون، در ۱۰کیلومتری جاده کهنوج بندرعباس
🔸مورکردی (چاه زیارت)،
🔸پارک و شهربازی کهنوج،
🔸زیارت بی بی طیبه روستای ازلی، فاصله تا مرکز ۳ کیلومتر
🔸زیارت دیوان مراد در روستای چاه ریگان که از مناطق خوش آب و هوا و واقع در ارتفاعات کوههای کلمرز میباشد. اخیرا راه آسفالته به طرف این مکان مورد بهره برداری قرار گرفت و رفت و آمد بازدیدکنندگان و مسافرین به سهولت انجام میشود.
