شهر زیبای گرگان که به عنوان مرکز استان گلستان شناخته می شود تا سال ۱۳۱۶ «اَستَرآباد» یا «اَستراباد» نام داشت. گرگان قدیمی که به عربی جرجان خوانده می‌شد شهری آباد و مهم بود که در نزدیکی گنبد کاووس امروزی قرار داشته و اینک ویرانه‌های آن در حوالی امام‌زاده یحیی بن زید قرار دارد. نام گرگان برگرفته از (جرجان) و گرگان قدیم از سال ۱۳۱۱ برای استرآباد استفاده شد.
شهر گرگان و منطقه پیرامونش که از نیمه سال ۱۳۷۶ خورشیدی به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شده از یکم دی ماه ۱۳۱۱ خورشیدی تاکنون به نام گرگان و دشت شهرت داشته است.
❇️مردم شناسی
بیشتر مردم شهر، شیعه 12 امامی و حدود یک سوم آنها اهل سنت‌اند. شیعه‌ها بیشتر سیستانی‌ها، آذری‌ها و قزلباش‌ها و سنی‌ها بیشتر بلوچ، ترکمن و قزاق هستند. مسیحی‌ها و صوفیان گنابادی نیز اقلیت‌های مذهبی را تشکیل می‌دهند.
در حالت کلی می‌توان گفت که فرهنگ کلی مردم گرگان از استان مازندران (فرهنگ طبری) تاثیر پذیرفته است. بارزترین اثرگذاری را می‌توان در زبان مردم شهر لمس کرد. برخی بر این باورند که گویش گرگانی در اصل همان گویش طبری است و یا به شدت از آن تاثیر گرفته است. اکنون نیز مردم شهر به زبان طبری و گویش گرگانی (طبری استرآبادی) صحبت می‌کنند.
❇️اقلیم و آب و هوای گرگان
به طور کلی استان گلستان در بیشتر قسمت‌ها دارای آب‌و هوای معتدل مدیترانه‌ای است ولی قسمت‌های جلگه‌ای و اراضی پست گرگان به لحاظ مجاورت با صحرای ترکمنستان، دوری از دریا و کاهش ارتفاعات، آب‌وهوای نیمه بیابانی و گرم دارد.
❇️اقتصاد
اقتصاد این شهر را می‌توان به دو بخش اصلی کشاورزی- دامپروری و گردشگری تقسیم کرد. در بخش کشاورزی محصولاتی نظیر گندم و سویا بیشترین میزان کشت را به خود اختصاص داده‌اند. گرگان علاوه بر موارد گفته شده از 4 شهرک صنعتی برخوردار است که بخش عمده تولیدات صنعتی در این شهر را به از آن خود کرده اند. در سال‌های اخیر گردشگری استان و شهر گرگان نیز رشد قابل توجهی داشته است؛ اما آن‌گونه که باید و شاید از جاذبه‌های موجود در شهر بهره‌برداری صحیح و مناسب نشده است اما چشم‌انداز خوبی برای آن دیده می‌شود. در آخر نیز می‌توان به صنایع کوچک مانند کارگاه‌های کوچک صنایع دستی اشاره کرد که تعداد آنها به حدود 60 عدد می‌رسد.
❇️سوغات و صنایع دستی
صنایه دستی شامل:قالی ترکمن،زیور آلات ترکمن،روسری ترکمن،ابریشم بافی
سوغات شامل:خاویار،نان زنجبیلی،نان پادرازی،نان خرمایی،شیرینی سرغربالی
❇️جاذبه های دیدنی
?دیوار دفاعی گرگان
دیوار دفاعی گرگان، طولانی‌ترین اثر معماری ایران باستان محسوب می‌شود و پس از دیوار چین (۶۰۰۰ کیلومتر) و دیوار سمیز آلمان (۵۴۸ کیلومتر)، سومین دیوار بلند جهان به شمار می‌رود. دیوار بزرگ گرگان ۱۷۰۰ سال پیش در دوره ساسانی به طول ۲۰۰ کیلومتر طی ۹۰ سال ساخته شده است. این دیوار از کنار دریای مازندران در ناحیه گمیشان تا کوه‌های گلیداغ در شمال شرق کلاله کشیده شده است.
?پارک جنگلی نهارخوران
پارک نهار خوران دارای فضای جنگلی در طرفین جاده برای تفرج است و با داشتن آب‌وهوای مناسب و دامنه پر شیب جنگلی مورد استفاده تفرج کنندگان داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. این پارک از قدیمی‌ترین تفرجگاه‌های استان گلستان بوده که در ۴ کیلومتری جنوب شهر گرگان واقع شده است.
?مسجد جامع گرگان
بنای مسجد طرحی مربع مستطیلی دارد و وسعتی حدود ۱۶۰۰ مترمربع را در برمی‌گیرد. این مسجد در عصر سلجوقیان ساخته شده و دارای مناره‌های کروی است که روی آن کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد. این مسجد در کنار بازار اصلی نعل‌بندان این شهر قرار دارد.
?کاخ موزه گرگان
این کاخ موزه که مربوط به دوره پهلوی اول می‌شود علاوه بر آثار باستانی به معرفی مشاهیر گلستان و لوازم شخصی خانواده پهلوی پرداخته است.
?آبشار رنگو
آبشار رنگو که بستری نیم دایره‌ای شکل دارد، شامل یک محل ریزش اصلی و چند محل ریزش فرعی است و حدود ۷ متر ارتفاع دارد. آبشار رنگو در ۶ کیلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان واقع شده است.
?مدرسه عمادیه
این بنای تاریخی به نام‌های مدرسه آقاحسین عمادیه و دروازه نو نیز شهرت دارد. مدرسه عمادیه با کمک شرف الدین علی حسینی استرآبادی نجفی از علمای قرن دهم هجری در دوره صفویه ساخته شد. این مدرسه در بافت قدیمی شهر قرار دارد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
?برج گرگان
این برج تجاری اداری یکی از مدرن‌ترین بناهای موجود در گرگان است و به عنوان نماد شهر شناخته می‌شود. برج گرگان در میدان بسیج، بزرگترین میدان شهری شمال ایران قرار دارد.
?کاخ آقا محمد خان قاجار
اولین شاه دودمان قاجار یعنی آقا محمد خان در استرآباد یا همان گرگان امروزی به دنیا آمد. همچنین نخستین مقر حکومتی او که یکی از 12 ولایت ایران محسوب می‌شد هنوز هم در این شهر قابل مشاهده است.از این کاخ به عنوان تنها اثر به جا مانده از دوره حکومت وی یاد می‌شود.
اطلاعات سایر شهرهای استان گلستان را می توانید در سامانه سراسری زمات مطالعه بفرمایید.
