شهرستان بردسکن در حاشیه شمالی کویر نمک، بین ۵۶ درجه و ۱۴ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۱۵ دقیقه طول و ۳۴ درجه و ۴۲دقیقه عرض جغرافیائی گستردگی دارد. این شهر بخاطر داشتن باغات میوهای فراوان (انگور، انار، انجیرو..) به شهر میوههای بهشتی شهرت دارد.
?جغرافیا
شهرستان بردسکن با مساحت تقریبی ۷۶۶۴ کیلومتر مربع واقع بر گستره جغرافیایی استان خراسان رضوی از سمت شمال با شهرستان سبزوار و شهرستان ششتمد، از شرق با شهرستان خلیلآباد، از شمال شرقی با شهرستان کوهسرخ، از جنوب با شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی و از غرب با شهرستان شاهرود در استان سمنان محدود بوده است.
?تاریخ
شهرستان بردسکن دارای سوابق تاریخی چندین ساله میباشد. برج فیروزآباد از یادگارهای عصر سلجوقیان، برج کشمر مربوط به عهد ایلخانیان و آثار متعدد دیگر شهرستان ازجمله تپههای چوپان مربوط به دوهزار سال قبل از میلاد نشان از قدمت منطقه دارد. اشارات متعدد مک گریگور و دکتر هانری والتربل به راههای قدیمی خراسان نشان میدهد که بردسکن به لحاظ داشتن راه هموار، آب خوب، آذوقه مناسب و واقع بودن آن بر سر راه تهران، هرات، خواف، ترشیز، طبس و سبزوار از منازل بین راهی محسوب میشدهاست و میگویند در زمان زرتشتیان در محل فیروزآباد شهری بودهاست (شهر ترشیز قدیم) که بردسکن مجاور آن قرار داشته و به نام کنار شهر نامیده میشدهاست.
نتایج بررسیهای باستانشناسی بر روی تپهها و محوطههای باستانی و همچنین شواهدی از آثار فرهنگی حاکی از آن است که منطقه بردسکن در هزارههای دوم و اول پیش از میلاد مسکونی و آباد بودهاست.
?صنایع دستی
از صنایع دستی وهنرهای سنتی شهرستان بردسکن که امروزه در این منطقه رواج دارد میتوان به بافت انواع فرشهای دستبافت، که پودهای آن در تناوبی بین پنج تا هفت رج از گرهها مشاهده میشوند اشاره کرد. این نحوه پود کشی از صفات مشخصه قالیهای منطقه بردسکن میباشد. از دیگر هنرهای سنتی و صنایع دستی بردسکن میتوان از گلیم بافی، حصیر بافی، قالیچه بافی و گیوه دوزی نام برد.
?سوغات
از سوغات و ارمغانهای شهرستان بردسکن میتوان به انواع گلیمها و قالیچههای خوش نقش و نگار اشاره کرد. همچنین گیوههای دست دوز و سبدهای حصیر باف این منطقه مورد توجه گردشگران و مسافران میباشد.
بردسکن دارای محصولات باغی معروفی از جمله انار، انجیر، انگور، پسته و گردو است، کشمش و خشکبار این منطقه از شهرت بسزایی بر خوردار است. زعفران و زیره نیز جزو سوغات مهم این شهرستان بهشمار میروند.
?معادن
در شهرستان بردسکن معادن متعدد طلا، آهن، سرب، روی، مس و قلع و کانیهای گچ و مرمر وجود دارد.
مهمترین معادن سرب، روی، مس و قلع آن در معادن تکنار، در ۲۸ کیلومتری ده زنگالو و ۶۱ کیلومتری شمال غربی بردسکن، قرار دارد که سنگ معادن آن به خارج از کشور صادر میشود.
?جاذبه های دیدنی
?برج علیآباد کشمر
برج علیآباد مربوط به سدهٔ ۸ ه. ق است و در شهرستان بردسکن، روستای علیآباد کشمر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. این بنا در فاصله ۵ کیلومتری شمالی جاده اصلی بردسکن به شهرستان خلیلآباد در میان روستای علیآباد کشمر واقع است این بنا بر فراز بقایا و آوارههای قلعه کهن به نام کوشک بنیان شده و از دیدگاه معماری با برج رادکان قابل مقایسهاست. نمای خارجی بنا در پائین هشت ضلعی و بالاترین قسمت آن دارای گنبد مخروطی و به صورت دو پوستهاست که ۴۸ نیم ستون به انضمام تزئینات هندسی از آجر و کاشی فیروزای زینت بخشی از آن شدهاست و این اثر بیشتر نشان دهنده اسلوب معماری در قرن هفتم است. شکل مناره مانند برجی است که منظره خارجی آن از چهل و هشت ترک آجری تشکیل شدهاست و دوازده قالب آجری مزین به اشکال لوزی دارد. در حد فاصل ستونهای بدنه برج و گنبد آن تزئینات قطارسازی با کاشیهایی به رنگ فیروزهای تعبیه شدهاست. گنبد آجری آن مخروطی شکل و دو پوشهاست. پوشش اول دارای روزنی است که نور را به داخل بنا هدایت میکند، پوشش دوم بسیار بلندتر از پوشش نخستین است. در بالای گوشواره مقرنس کاری زیر گنبد، شیارهایی باریک و با انتهایی پهنتر وجود دارد. این شیارها بیست و چهار عدد میباشند. ارتفاع گنبد بنا ۱۸ متر است و شکل داخلی آن، ۸ گوش است. محیط داخلی آن ۲۲ متر و محیط خارجی آن ۴۴۲ متر است. زمان ساخت این مناره را در مقایسه با میل رادکان در حدود قرن هفتم هجری قمری میدانند. سر در برج به شکل ایوان اتاق داری است که در اصل دارای کتیبهای بودهاست. در سطح فوقانی میان حجرههای طبقه دوم، آثار گچبری وجود دارد و اکنون قسمت مختصری از آن باقی ماندهاست.
?رباط کبودان
بنای قاجاری رباط کبودان در میان روستایی به همین نام در ۱۰ کیلومتری بردسکن قرار دارد. به قولی واقف این رباط (حاجی میرزا احمدی مجتهد کاشمری) بوده و به سعی و اهتمام (کربلائی غلامرضا طبسی) بنیان شدهاست.
شالوده رباط سنگی است و با طرح و نقشه یک ایوانی مشتمل بر حیاط مرکزی، دوازده اتاق، نماز خانه، محل نگهداری چهار پایان (اصطبل) و… میباشد.
?قلعه رحمانیه
این قلعه در روستای رحمانیه و در ۱۹ کیلومتری جنوب غربی بردسکن قرار گرفته و بنا بر مطالعات انجام شده قدمت آن به قرون ۸ تا ۱۲ ه. ق بازمیگردد.
قلعه رحمانیه دارای پلانی دایرهای شکل میباشد که نحوه قرار گرفتن آن در ارتفاع موید این نکتهاست که قلعه رحمانیه یکی از ابنیه نظامی و مستحکم دوران خود بودهاست. فضاهای داخلی نیز به صورت دایرهای و متحدالمرکز ساخته شدهاند و در ساختار آن از ملات کاهگل و خشت استفاده شدهاست.
?منطقه حفاظتشده درونه
منطقه حفاظتشده درونه با وسعت ۶۶٬۷۲۶ هکتار در غرب شهرستان بردسکن و نزدیک به منطقه حفاظت شده توران واقع شدهاست. این منطقه یکی از زیستگاههای یوزپلنگ آسیایی است که در تیر ماه ۱۳۹۱ برای اولین بار از یک قلاده یوز آسیایی توسط دوربینهای تلهای در این منطقه عکسبرداری شده همچنین در سال ۱۳۹۳ نیز حضور چهار قلاده یوز در این منطقه اعلام و ثبت شد.
?پناهگاه حیات وحش دشت لاغری
پناهگاه حیات وحش دشت لاغری بردسکن در بخش انابد در شمال غربی این شهرستان واقع شدهاست. منطقه دشت لاغری طی مصوبه شماره ۳۶۳ شورای عالی محیط زیست در مورخ ۱۳۹۱/۲/۳۱ با وسعت ۲۶۲۱۳ هکتار به عنوان پناهگاه حیات وحش به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوست. پناهگاه حیات وحش دشت لاغری بردسکن یکی از مهمترین زیستگاههای پرندگان وحشی نظیر زاغ بور (زاغ ایرانی)، هوبره، سیاه سینه، کبوتر چاهی، کبک، تیهو، سنگ چشم و انواع گنجشک سانان است.
از پستانداران وحشی این منطقه میتوان به یوزپلنگ آسیایی، گربه وحشی، گرگ، کفتار، روباه و آهو اشاره کرد.
?دره آسیاب خوشاب
این دره یکی از مناطق خوش آب وهوای شهرستان بردسکن است که در شمال این ناحیه واقع شدهاست منطقه شمالی بردسکن دارای کوهپایههایی زیبا و خرم و کوههایی نسبتاً رفیع نظیر کوهسرخ، چهل دختر، بغل داغ، وارسنگ میباشد که درههای سرسبز در میانهٔ آنها واقع شدهاند.
دره آسیاب خوشاب از تنوع گیاهی مطلوبی بر خوردار است و در آن انواع درختان مثمر و غیر مثمر رشد نمودهاند.
?کفه نمکی بردسکن
منطقه طبیعی کفه نمک در جنوب شهرستان بردسکن و در ۱۲ کیلومتری جنوب روستای رحمانیه در بخش شهرآباد قرار دارد این پهنه نمکی از سطح دریاهای آزاد ۸۰۵ متر ارتفاع دارد و با وسعت تقریبی ۷۸۸۸ هکتار متعلق به دوران سوم (کرتاسه) و چهارم (آئوسن) زمینشناسی است که با جهتی شمال شرقی ـ جنوب غربی در جنوب شهرستان بردسکن واقع شده و بهطور کلی اتفاقات زمینشناسی منطقه موجب پدید آمدن چشماندازی زیبا از طبیعت بیابانی ـ کویری و رسوبات تبخیری نمکی شدهاست.
جلوههای زیبای بلورهای نمک در حال شکلگیری، تراکم ساختاری بلورهای نمک بر روی شنزارها، ایجاد چالههای نمکی و حوضچههای آب حاصل از تعریق خاک از دیگر ویژگیهای منحصر به فرد این زیستگاه طبیعی است و آن را در کشور و منطقه به یک زیستگاه منحصر به فرد تبدیل کردهاست.
طبیعت زیبا و منحصر به فرد کفه نمکی بردسکن در سال ۱۳۹۰ به عنوان نخستین اثر طبیعی از استان خراسان رضوی در فهرست آثار تاریخی، طبیعی و معنوی ایران به ثبت رسید.
اطلاعات سایر شهرستان های استان خراسان رضوی را در ساممانه زمات می توانید مطالعه نمایید.