یکی از شهرهای شرقی استان آذربایجان شرقی است. این شهر هشتمین شهر استان محسوب می‌شود.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان سراب با وسعت 3452 كیلومتر مربع (7.6 درصد مساحت استان) در 130 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با استان اردبیل و شهرستان هریس، از سمت شرق با استان اردبیل، از سمت غرب با شهرستان بستان‌آباد و از سمت جنوب با شهرستان میانه هم‌مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان سراب دارای دو بخش به نامهای مرکزی (شامل دهستان‌های رازلیق، ابرغان، آغمیون، صائین، حومه و ملایعقوب) و مهربان (شامل دهستان‌های آلان برآغوش، اردلان و شربیان)، چهار نقطه شهری به نامهای سراب، مهربان، شربیان و دوزدوزان و 186 آبادی می‌باشد.
جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان سراب در حدود 131934نفر (3.5 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 44846 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 59493 نفر و جمعیت روستایی آن 72441 نفر و تعداد خانوار آن 37053 خانوار است.
اقلیم و آب و هوا
شهرستان سراب به واسطه قرار گرفتن ما بین دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است که در تابستان معتدل و درزمستان‌ها دارای آب و هوای سرد بوده و یکی از نقاط سردسیر کشور به شمارمی رود. تعداد روزهای یخبندان در سراب به طور متوسط ۱۵۰ تا ۱۴۸ روز در سال و مقدار بارندگی سالانه از ۲۵۰ میلی‌متر در نقاط پست تا ۴۸۰ میلی‌متر در ارتفاعات متغیر است. چهره عمومي اين شهرستان توسط رشته كوه سبلان در شمال و رشته كوه بزقوش در جنوب و پيوستن رشته كوه بزقوش توسط ارتفاعات ايلانجوق به سبلان در شرق شكل يافته که اين عوارض باعث بسته شدن اين شهرستان از سه طرف شمال، شرق و جنوب گشته و منطقه را به صورت چاله و دشتي درآورده است كه به سمت غرب باز مي شود. ارتفاع مركز شهرستان از سطح دريا حدود 1650 متر است و رشته كوه بزقوش با ارتفاع 3302 متر بلندترين نقطه دشت سراب را از شهرستان ميانه جدا مي سازد. كوه‌هاي متعددي كه از شرق به غرب كشيده شده در تمام سال پوشيده از برف و يخ است. مساحت پوشش مرتع در سطح شهرستان بالغ بر 120هزار هكتار است.
وضعیت اقتصادی
اقتصاد منطقه با توجه به موقعيت اقليمي و جغرافيايي حول محور كشاروزي و دامداري مي باشد و به جهت داشتن آب و خاك مناسب و نيروي انساني كافي اغلب اهالي منطقه در اين بخش فعاليت دارند. با توجه به اين كه اكثر مردم شهرستان در روستاها سكونت دارند لذا فعاليت‌هاي كشاورزي و دامداري به عنوان شغل اصلي در منطقه مطرح بوده و هست. گندم، سیب زمینی، سبزیجات، حبوبات و باغ‌های سیب، گلابی، گردو و زردآلو از مهمترین محصولات کشاورزی این شهرستان است که از شهرت خاصی برخوردار می‌باشد. به علل متفاوت توجه مناسبي به صنعت منطقه صورت نگرفته؛ حتي در ايجاد صنايع تبديلي با عنايت به اين كه شهرستان سراب در توليد بعضي از محصولات مانند سيب زميني، شير، حبوبات و غيره از جايگاه ويژه اي برخوردار است. در بخش معدن نیز طرح نفلین‌سینیت که یک طرح بزرگ ملی است در حال اجرا بوده و بهره‌برداری از آن می‌تواند نقش بسزایی در رشد صنعتی و اقتصادی منطقه و کاهش نرخ بیکاری داشته باشد.
مناطق گردشگری و تاریخی شهرستان سراب
از جاذبه های تاریخی و فرهنگی مهم آن میتوان به: مسجدجامع سراب،مسجدسنگی روستای اسنق در بخش مهربان،موزه مردم شناسی عشایر،کتیبه اورارتوئی رازلیق،مجموعه ایلخانی اسفستان،تپه باستانی قلعه جوق و ابرغان،تیمچه ملک در داخل بازار سراب اشاره کرد. جاذبه های طبیعی مهم آن عبارتند از:آبشار میراکی،آبگرمهای اسب فروشان - الله حق- اردها-شالقون وکوه بزقوش .
محصولات مهم آن:سیب،گندم،سیب زمینی،گردو،عسل و لبنیات است. از صنایع دستی می توان به فرش،گلیم،منبت چوب و حکاکی روی فلز اشاره کرد.تنها هتل خوب و قابل قبول سراب، مهمانسرای جهانگردی آن است که در بلوار شهید بهشتی واقع شده است.همچنین دارای سه مهمانپذیر به نامهای متین،فردوسی نو و آذربایجان می باشد. در زمینه رستوران،علاوه بر رستوران مهمانسرای جهانگردی،رستورانهای جلالی،پاکیزه،هدایتی و ممتاز از دیگر رستورانهای سراب می باشند.
از سوغاتی های معروف سراب، میتوان به کره محلی و لبنیات آن اشاره کرد که از دیرباز از مهمترین ره آوردهای این شهر پرآوازه محسوب می شود.فرش و قالی شربیان و مهربان یکی از بهترین صنایع دستی این شهرستان است.عسل از دیگر سوغاتی های این شهر به حساب می آید.فتیر مخصوص سراب از سوغاتی های مهم و بسیار لذیذ و خوشمزه سراب است که همه گردشگران و توریستها ازاین محصولات بعنوان سوغات ،تهیه کرده و با خود به شهر و دیار خود می برند.
صنايع اين شهرستان شامل انواع كارخانه ای، كارگاهی و دستی می شود. صنايع كارخانه ای شامل: كارخانه های قوطی سازی، ريسندگی و بافندگی منسوجات، حوله بافی و آجر پزی، و كارگاه ها شامل پنير سازی، توليدات كشاورزی، رنگ رزی نخ و آرد سازی می شوند. مردمان ناحيه سراب به صنايع دستی نيز اشتغال داشته و به واسطه قدمت تاريخی، اين صنايع از جايگاه خوبی برخوردارند مهم ترين صنايع دستی منطقه را قالی، فرش، سفال و گليم و… تشکیل می دهد. دو معدن نمک آبی با استخراج ساليانه 34000 تن و ديگری با استخراج ساليانه 15000 تن به ترتيب در جنوب باختری و شمال باختری سراب واقع شده است . يک معدن اورانيوم نيز در روستای ده چال در دست مطالعه است
