نام های محلی بیدمشک:به فارسی به طور کلی« بیدمشک» و« گل بیدک» گویند.
شربت بیدمشک یا گل بیدک چگونه تهیه میشود
نام های محلی آن در مناطق مختلف ایران در کتول« مشک فیک»، در گرگان« مشبد»، در مینودشت« سوگوت»، در ارسباران«پیشی پیشی» و در سردشت« دار فشفشه» بوده و در کتب تاریخی قدیم و در کتب طب سنتی، آن را با نام های«گربه بید» و «بهرامج» و «بید طبری» و «خلاف بان» و «وشع» و «خلاف بلخی» نام برده اند.
به گروهی از درخت یا درختچه‌های زینتی از سرده بید گفته ، سنبله های آن پرمانند و دارای اسانس معطری هستند و در آغاز فصل بهار به عمل می آید. سالیکس کاپری (نام علمی: salix aegyptiaca)، یکی از انواع آن بوده که دارای گل‌های زردکمرنگ دم‌گربه‌ای میباشد. ارتفاع درخت به ۹ متر می‌رسد.
اسانسی از این گیاه گرفته ، بنام عرق بیدمشک. هم برای معطر کردن شربت و هم در طب سنتی دارای خواص درمانی بالا میباشد. شاخه های بیدمشک همچنین برای تزیین سفره هفت سین استفاده می شود.
گیاه شناسی بیدمشک
بومی منطقه ایران میباشد این گیاه دارویی درخت یا درختچه ای دو پایه و زینتی میباشد، زیر پوست و روی چوب این درخت برجستگی های تیزی وجود داشته و برگ های آن در پایه های نر و ماده متفاوت است. روی برگ، سبز تیره و پشت آن کرکدار و روشن می باشد. برگ های درختان ماده معمولاً بیضی شکل و پهن تر از برگ های درختان ماده بوده و گل های آن معطر می باشد.
گل های دوپایه ی و دگر گرده افشان است که گرده افشانی آن توسط زنبور عسل صورت می گیرد،این گیاه جهت رشد مطلوب به آب و هوای مرطوب و معتدل، آفتاب کامل تا نیمه سایه و خاک حاصلخیز، عمیق و مرطوب نیاز دارد.
تکثیر بیدمشک: بذور بیدمشک قوه ی نامیه بسیار کوتاهی داشته و این بذرها در بهار بصورت سطحی کشت می شوند. علاوه بر کشت بذر، جهت تکثیر بیدمشک می توان از قلمه چوب های بالغ و رشد کرده در فصل جاری یا قلمه چوب نیمه رسیده استفاده نمود.
محل رویش بیدمشک در ایران
این درختچه بومی ایران بوده و در جنگل های جلگه ای شمال از دره چهل چای مینودشت در شرق گرگان تا دره تالار و هراز و نور و کجور، رامسر، منجیل و آستارا تا اردبیل و ارسباران و همچنین در مناطق استپی و نیم خشک اصفهان، کرمان، شیراز و مناطق جنوبی البرز و توچال و هزاربند انتشار پیدا میکند
ترکیب شیمیایی موجود در بیدمشک
از نظر ترکیبات شیمیایی در پوست درخت بید، وجود گلوکوزید سالیسین تأیید شده که به علاوه در پوست این درخت، موم، صمغ، اکسالات و تانن وجود داشته و مصرف گلوکوزید سالیسین در کنترل روماتیسم مفصلی حاد، به صورت دو گرم هر ۳ تا ۴ ساعت، مؤثر است.
از شربت بیدمشک به عنوان نوشیدنی معطر و خوش طعم در مراسم و دید و بازدیدها استفاده زیادی در خانه های ایرانی می شود.
تهیه عرق بیدمشک در آغازین روزهای بهار یکی از سنت های خانواده های آذربایجانی به ویژه خانواده های ارومیه ای است که به شکل سنتی انجام می گیرد و این امر به عنوان یک سنت ویژه با آیین های خاصی و به وسیله دستگاه های تعریق صورت می گیرد. اسانس یا عرق بیدﻤﺸﻚ علاوه بر خواص درمانی برای معطر کردن شربت ها نیز به کار می رود.
طرز تهیه شربت بیدمشک
مواد اولیه :شكر يك پيمانه،آب دو پيمانه و عرق بيدمشك نصف پيمانه
طرز تهيه شربت:آب را درون قابلمه‌اي بریزید، روي حرارت قرار دهید ، وقتي كه آب به جوش آمد شكر را به آن اضافه و مي‌گذاريم تا ۲ دقيقه بجوشد، سپس آن را از روي حرارت بر مي‌داريم تا سرد شود ، بعد آب، شهد و عرق بيدمشك را به ميزاني كه دلخواه شماست مخلوط کنید، مي‌توانيد در پايان كمي هم گلاب و زعفران به شربت اضافه كنيد تا خوش عطرتر گردد
منبع:سلامتی
