وقتی از مو صحبت می شود احتمالاً در درجه اول به یاد موی روی سرمان می افتیم البته می دانیم که مو تقریباً در همه بخش های بدن مان وجود دارد. (مکان هایی که مو ندارند شامل لب ها، کف دستان و کف پاها هستند)
⊕ مو از کجا می آید؟
مو جزو دستگاه پوششی بدن است. درواقع مو اندام فرعی پوست محسوب می شود. موی بدن ما از شمار زیادی از ستون های کراتینوسیت مرده که کیپ در کیپ کنار هم قرار گرفته اند تشکیل شده است. کراتینوسیت ها (سلول های اپیدرمی که پروتئینی به نام کراتین را تولید می کنند) در بیشتر مناطق بدن یافت می شوند.
مو از ریشه شروع به رشد می کند. ریشه مو در داخل فولیکول است که مانند یک لوله کوچک در داخل پوست قرار گرفته است. همانطور که مو شروع به رشد می کند، از ریشه و فولیکول و پوست خارج می شود و از آن پس دیده می شود.
رگ های خونی ریزی در پایه هر فولیکول وجود دارند که ریشه مو را تغذیه می کنند تا مو بتواند رشد کند. اما مویی که در سطح پوست قرار می گیرد دیگر حاوی سلول های زنده نیست.
درواقع موهایی که در بخش های مختلف بدن قابل مشاهده اند حاوی سلول های مرده اند. به همین دلیل است که وقتی کسی موهایتان را با قیچی کوتاه می کند دردتان نمی گیرد.
تقریبا هر فولیکول مو به غده سباسه متصل است. غده سباسه گاهی اوقات غده چربی نیز نامیده می شود. غدد سباسه، چربی ای تولید می کنند که موها را براق و کمی ضد آب می کند.
گاهی اوقات، مانند دوران بلوغ، این غدد می توانند چربی خیلی زیادی را به خارج پمپ کنند و موی فرد ممکن است چرب به نظر برسد.
⊕ ساختمان مو
ساختمان مو را می توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد: فولیکول، ریشه و شفت.
⇐ فولیکول، فرورفتگی سلول های لایه اپیدرم پوست به عمق لایه درم است. سلول های بنیادی داخل فولیکول ها تکثیر می شوند و کراتینوسیت ها را تشکیل دهند که چنان که گفتیم در نهایت مو را تشکیل می دهند.
⇐ همان طور که گفته شد ریشه مو داخل فولیکول است. به عبارتی ریشه مو قسمتی از مو است که در زیر سطح پوست قرار دارد.
⇐ وقتی که فولیکول موی جدیدی تولید می کند، سلول های درون ریشه به سطح می رسند تا این که از پوست خارج می شوند. شفت مو بخشی از مو است که خارج از پوست قرار دارد.
شفت مو و ریشه مو از 3 لایه مجزا از سلول ها تشکیل شده اند: کوتیکول، قشر و مدولا.
↵ کوتیکول، خارجی ترین لایه است و از کراتینوسیت ها ساخته شده است. کراتینوسیت های کوتیکول در بالای یکدیگر قرار می گیرند و مثل تیرچه می شوند به طوری که نوک بیرونی هر سلول از بدن خارج شود.
↵ در زیر کوتیکول، سلول های قشر (کرتکس) هستند که بیشتر پهنای مو را تشکیل می دهند. سلول های قشر (کرتکس) که کیپ در کیپ همدیگر قرار گرفته اند و دوکی شکل اند حاوی رنگدانه هایی هستند که به مو رنگ آن را می دهند.
↵ داخلی ترین لايه مو، مدولا است که در همه موها حضور ندارد. وقتی مدولا حضور دارد معمولاً حاوی سلول های رنگدانه ای پر از کراتین است. وقتی مدولا غایب است قشر از وسط مو ادامه می یابد.
مو از جنس پروتئین سخت کراتین ساخته شده است. فولیکول مو هر مو را به پوست متصل می کند. پیاز مو پایه فولیکول مو را تشکیل می دهد. در پیاز مو، سلول های زنده تقسیم و رشد می کنند تا ساقه مو را بسازند. عروق خونی سلول های پیاز مو را تغذیه می کنند و هورمون هایی را حمل می کنند که میزان رشد و ساختمان مو را در زمان های مختلف تغییر می دهند.
⊕ چرخه رشد مو
رشد مو در چرخه ای متشکل از سه مرحله رخ می دهد:
⇐ آناژن (مرحله رشد): بیشتر موها در مدت معینی رشد می کنند. هر مو چندین سال را در این مرحله سپری می کند.
⇐ کاتاژن (مرحله انتقالی): پس از چند هفته، سرعت رشد مو کند می شود و فولیکول مو کوچک می شود.
⇐ تلوژن (مرحله استراحت): طی چند ماه، رشد مو متوقف می شود و موی قدیمی از فولیکول مو جدا می شود. یک موی جدید مرحله رشد را آغاز می کند و موی قدیمی را بیرون می اندازد.
⊕ آیا ممکن است که موهای ما به نوک انگشتان پایمان برسند؟
ممکن است به این فکر کرده باشید که اگر هیچ وقت موهایتان را کوتاه نکنید چقدر بلند می شوند. پاسخ این پرسش این است که بستگی دارد. افراد مختلف حداکثر طول موی متفاوتی دارند. به این معنی که موی یک فرد ممکن است رشد کند و خیلی بلند شود در حالی که موی فردی دیگر ممکن است هرگز از کمرش بیشتر رشد نکند. اما موی همه با همان سرعت حدود 12.7 میلی متر در ماه رشد می کند. با این سرعت 10 سال طول می کشد تا موها به 5 پا (154 سانتی متر) برسند.
⊕ نکاتی درباره موها
⇐ بعضی از موهای روی بدن تان را آسان می توانید ببینید. مثل موهای ابرو و موهای روی سر، بازوها و پاها. اما موهای دیگر مثل آنها که روی گونه اند تقریباً دیده نمی شوند.
⇐ بسته به این که مو در کجا قرار دارد وظایف مختلفی به عهده دارد.
موی روی سر، سرتان را گرم نگه می دارد و برای جمجمه تان هم کمک کننده است.
⇐ مژه ها با کاهش میزان نور و گرد و غباری که به چشم ها وارد می شود از چشمانتان محافظت می کنند.
⇐ ابروها هم به این ترتیب از چشمان تان محافظت می کنند که از این که عرق از پیشانی تان به چشمان تان پایین بیفتند جلوگیری می کنند.
⇐ شما بیش از 100،000 مو روی سرتان دارید، اما هر روز تعدادی از آنها را از دست می دهید. هر روز حدود 50 تا 100 مو هنگام شست و شو، شانه کردن و برس زدن مو یا حتی هنگامی که نشسته اید می افتند. اما نگران نباشید چراکه طور دایم موهای جدیدی جایگزین آنهایی می شوند که افتاده اند.
⇐ هر موی روی سر شما برای حدود 2 تا 6 سال رشد می کند. سپس چند ماه استراحت می کند و سرانجام می افتد. مویی که می افتد با یک موی جدید جایگزین می شود که از همان فولیکول مو شروع به رشد می کند. این چرخه رشد مو، استراحت و افتادن و جایگزین شدن به حفظ شمار درست موها بر روی سرتان کمک می کنند.
⇐ مو در افراد مختلف با سرعت های مختلف رشد می کند؛ سرعت متوسط رشد مو تقریباً نیم اینچ (هر اینچ دو و نیم سانتی متر است) در هر ماه است.
⇐ رنگ مو به وسیله سلول های رنگدانه تولید کننده ملانین در فولیکول مو ایجاد می شود. با پیر شدن، سلول های رنگدانه می میرند و مو خاکستری می شود.
⇐ مو ساختار ساده ای دارد، اما برای ما از نظر اجتماعی نقش مهمی دارد. موها به محافظت از بدن در برابر اشعه ماورای بنفش کمک می کنند و این کار را از طریق جلوگیری از برخورد نور خورشید با پوست انجام می دهند.
⇐ موها همچنین هوای گرم اطراف پوست را به دام می اندازند و با این کار مثل یک عایق بدن عمل می کنند و از پوست محافظت می کنند.
⊕ چرا موها رنگ های متنوعی دارند؟
شما چه نوع مویی دارید – سیاه و فرفری، بور و صاف، یا ترکیبی دیگر؟ رنگ مو از ملانین می آید. ملانین ماده ای است که به پوست و مو رنگ می دهد.
در موهای روشن، ملانین کمتری وجود دارد. موی فردی که دارای موهای قهوه ای یا سیاه است نسبت به موی فردی که موی بلوند یا قرمز دارد ملانین خیلی بیشتری دارد. افراد مسن تر رنگدانه ملانین داخل موهایشان را از دست می دهند. این باعث می شوند موهایشان خاکستری یا سفید به نظر برسد.
اغلب، رنگ پوست یک فرد به رنگ موهایش می رود. به عنوان مثال، بسیاری از موبورها دارای پوست روشن اند، در حالی که بیشتر افراد دارای پوست تیره موهای تیره یا قهوه ای دارند.
و ژن ها را فراموش نکنید. معمولاً رنگ موی بچه ها به وسیله رنگ موی یکی از والدین یا هر دوی آنها تعیین می شود.
برخی از فولیکول های مو طوری طراحی شده اند که موهای مجعد تولید می کنند در حالی که بقیه موهای صاف بیرون می فرستند. فولیکول ها همچنین تعیین می کنند که موهای شما کلفت و زبر یا نازک و نرم باشد.
⊕ نکاتی برای مراقبت از موها
در رابطه با مو، مهم ترین نکته تمیز نگه داشتن آن است. برخی از افراد هر روز موهایشان را می شویند، اما بعضی دیگر این کار را فقط یک یا دو بار در هفته انجام می دهند. بستگی به به این دارد که چه نوع فعالیت هایی (مثل ورزش یا شنا) را انجام می دهید.
⇐ برای شستن موهایتان از یک شامپوی ملایم و آب گرم استفاده کنید.
⇐ به جای ناخن ها از نوک انگشتان برای شستن موها استفاده کنید.
⇐ موهایتان را به آرامی با یک حوله خشک کنید و از شانه با دندانه های بزرگ برای شانه کردن موهایتان استفاده کنید.
⇐ در هنگام شانه کردن موهایتان به ملایمت این کار را انجام دهید. اگر موهایتان گره دارند محکم به آنها ضربه نزنید.
⇐ موهایتان را محکم نبندید یا نبافید. این کار می تواند پوست سرتان را تحریک کند.
⇐ در هنگام خشک کردن موها با سشوار و وسایل دیگر مراقب باشید آنها را نسوزانید.
⇐ یک راه آسان برای داشتن موهای زیبا وجود دارد. داشتن رژیم غذایی سالم و پر از مواد مغذی.
منبع: 020
