سرطان هاي شايع زنان
سرطان پستان
سرطان پستان هم مانند ساير سرطان ها از يک سلول شروع مي شود. اين سلولها معمولاً در ابتدا، مجراهاي شيري را آلوده مي کنند (80% موارد) و به سرعت رشد و تکثير پيدا مي کنند و بافت ها و اعضاي مجاور را مورد حمله قرار مي دهند. سپس از طريق خون و لنف به ساير نقاط بدن انتشار پيدا مي کنند.
علائم:
در مراحل اوليه علائمي ندارد و سبب درد نمي شود، ولي در مسير پيشرفت بيماري سبب تغييراتي در پستان مي شود که زن بايد به آنها توجه کند. اين تغييرات عبارتند از:
• وجود توده يا سفتي در پستان و يا زير بغل.
• تغيير در شکل و اندازه پستان.
• تغيير در رنگ پوست پستان.
• وجود قرمزي در يک نقطه پستان و احساس پوسته پوسته شدن و زبري پوست پستان.
• ترشح خوني از نوک پستان و برگشتگي آن.
• چروکيدگي، فرورفتگي و يا جمع شدن نوک پستان.
مهمترين راه هاي تشخيص زودرس سرطان پستان عبارتند از:
• ماموگرافي (عکس برداري از پستان ها به وسيله اشعه ايکس).
• انجام معاينات و انجام آزمايش هاي پزشکي.
• معاينه پستان ها توسط خود زن.
عوامل خطرساز:
• سن: ميزان بروز آن با بالا رفتن سن افزايش مي يابد.
• سابقه شخصي و سابقه فاميلي.
• قاعدگي زودرس و يائسگي ديررس.
• نداشتن سابقه بارداري.
• حاملگي پس از 30 سالگي.
• سابقه ابتلاء به ساير سرطان ها و پرتودرماني.
• سابقه درمان جايگزيني هورموني (HRT).
• رژيم غذايي نامناسب و بي تحرکي.
• مصرف سيگار و الکل.
راههايي که شما را به تشخيص زودرس مي رسانند عبارتند از:
اگر سن شما زير 40 سال است:
• پستانهاي خود را ماهي يکبار معاينه کنيد.
• هر 3سال بايد يکبار توسط پزشک معاينه شويد.
اگر سن شما بين 49- 40 سال است:
• پستانهاي خود را ماهي يکبار معاينه کنيد.
• سالي يکبار بايد توسط پزشک معاينه شويد.
• هر يک تا دو سال ماموگرافي کنيد.
اگر سن شما 50 سال يا بالاتر است:
• پستانهاي خود را ماهي يکبار معاينه کنيد.
• سالي يکبار بايد توسط پزشک معاينه شويد.
• هر سال ماموگرافي کنيد.
تشخيص زودرس سرطان پستان شانس زنده ماندن را بيشتر مي کند.
نکات زير را به خاطر بسپاريد:
• همه ي زنان در خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند.
• با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به سرطان پستان افزايش مي يابد.
• حدود 50 درصد از سرطان هاي پستان در زنان 65 ساله و بالاتر مشاهده مي شود.
• سرطان پستان شايع ترين نوع سرطان در زنان، پس از سرطان پوست است.
• بعد از سرطان ريه، سرطان پستان بيشتر از همه سرطان ها موجب مرگ مي شود.
• بيشتر سرطان هاي پستان در مراحل اوليه قابل معالجه اند.
سرطان رحم
اين سرطان بافتها و اعضاي مجاور را مورد حمله قرار مي دهد. اين تومورها همچنين از راه جريان خون و لنف به تمام نقاط بدن منتشر مي شوند. سرطان رحم به استخوانها، ريه ها و کبد انتشار مي يابد.
علائم:
خونريزي غير عادي بخصوص بعد از يائسگي، شايع ترين علامت سرطان رحم است. خونريزي ممکن است کم يا زياد باشد. سرطان رحم معمولاً بعد از يائسگي ايجاد مي شود و به همين سبب خونريزي هاي دوران يائسگي نبايد ساده تلقي شوند. علائم زير ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند:
• خونريزي و ترشح غير عادي بخصوص بعد از يائسگي و يا خونريزي زياد هنگام عادت ماهانه
• اشکال و يا درد در هنگام ادرار کردن.
• مقاربت دردناک.
• درد در ناحيه لگن.
تشخيص:
• معاينات باليني و آزمايشگاهي دستگاه هاي ادراري، تناسلي و گوارشي. در معاينه داخلي اگر تومور و يا تغييراتي باشد، معلوم مي شود.
• نمونه برداري از لايه داخلي بافت رحم و بررسي آن زير ميکروسکوپ.
• انجام آزمايش پاپ اسمير.
عوامل خطرساز:
• سن: خطر ابتلا با افزايش سن زياد مي شود.
• درمان با استروژن: در دوران يائسگي براي برطرف کردن علائم اين دوران اگر استروژن مصرف شود و شانس ابتلا به سرطان رحم بيشتر مي شود.
• چاقي: خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق دو برابر زنان با وزن معمولي است.
• ديابت و فشار خون بالا: بعضي دانشمندان اعتقاد دارند که ديابت و فشار خون بالا، خطر ابتلا به سرطان رحم را بيشتر مي کند.
• نژاد: خطر ابتلا در نژاد سفيد بيشتر از نژاد سياه است.
درمان:
• جراحي.
• اشعه درماني.
• هورمون درماني.
• شيمي درماني.
سرطان تخمدان:
در پاره اي از موارد ممکن است سلولها رشد غير طبيعي داشته و ضمن حمله به بافت ها و اعضاء مجاور، به آنها صدمه زده و در داخل محوطه شکم منتشر شوند. در مورد سرطان تخمدان اين تومورها اغلب روده بزرگ و معده را مورد حمله قرار مي دهند و حتي ممکن است از راه جريان خون به ساير اعضاي بدن منتقل شوند.
علائم:
متأسفانه تشخيص زودرس در سرطان تخمدان مشکل است. سرطان تخمدان در مراحل اوليه معمولاً علامتي ندارد و اغلب زماني تشخيص داده مي شود که سرطان منتشر شده است.
در بسياري از موارد بدون ايجاد درد و يا فشار به اطراف و يا علائم ديگر به سير خود ادامه مي دهد. حتي زماني که علائمي وجود دارد، آنقدر مبهم و گذرا است که انسان از آن چشم پوشي مي کند.
همانطور که تومور رشد مي کند، زن ممکن است احساس نفخ، پري شکم و يا احساس يک حالت عمومي بد و فشار در قسمت پايين شکم داشته باشد. بيماري ممکن است سبب کاهش اشتها بشود. ساير علائم عبارتند از: نفخ شديد، سوء هاضمه، تهوع و کاهش وزن.
تومورهاي بزرگ به اعضاي مجاور، مانند روده و مثانه فشار مي آورند و سبب اسهال، يبوست و يا تکرار ادرار مي شوند.
بعضي اوقات خونريزي از مهبل ممکن است يکي از علائم باشد. کليه اين علائم شايد به علل ديگري غير از سرطان بوجود آيد که تشخيص نهايي با معاينات و آزمايش هاي پزشکي مسجل مي شود.
تشخيص:
تشخيص با توجه به شرح حال بيمار، وجود پاره اي از علائم و معاينات و آزمايش هاي پزشکي صورت مي گيرد. پزشک مقعد، مهبل و ديگر قسمت هاي دستگاه تناسلي زن را معاينه مي کند، تا اگر توده و يا توموري باشد، مشخص شود و با انجام يک سري آزمايش هاي تخصصي و نمونه برداري از بافت مورد نظر، به تشخيص مي رسد.
عوامل خطرساز:
• سن: اين خطر در زنان بالاتر از 60 سال زيادتر است.
• سابقه شخصي: زناني که مبتلا به سرطان پستان هستند، احتمالاً دو برابر بيشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.
• سابقه فاميلي: خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زناني که خانواده نزديک آنان مانند (مادر، خواهر و دختر) دچار اين بيماري بوده اند، بيشتر است.
• بارداري: زناني که هرگز حامله نشده اند بيشتر از زناني که زايمان کرده اند، در معرض ابتلا قرار دارند. زناني که قرص هاي ضد بارداري مي خورند، کمتر از آنهايي که از اين قرصها استفاده نمي کنند مبتلا به سرطان تخمدان مي شوند.
درمان:
جراحي، شيمي درماني، اشعه درماني.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 46.
