آلودگی محیط زیست
مسأله آلودگي يکي از مهمترين و حادترين مسائل ناشي از تمدن انساني در جهان امروز به شمار مي رود چرا که از اعماق چند هزار متري زمين گرفته تا معادن ، آبهاي تحت الارضي، بيوسفر، تروپوسفر و حتي در داخل هواپيماهاي بلند پرواز و جو خارجي زمين، چرخه و سيستم حيات را مورد تهديدقرارداده است .مولکول آلاينده اي که امروز از کارخانه يا منبع آلوده کننده ديگري مثلاَ در اروپا، وارد محيط مي شود اگر تجزيه نشود يا تغيير شکل ندهد احتمالاَ بعد از چندي مي تواند در ريه انسانهايي که در قلب جنگلهاي آفريقا يا دشتهاي وسيع آسيا زندگي مي کنند وارد شود .
تعريف آلودگي محيط زيست :
آلودگي براي افراد مختلف مفهوم و معني متفاوتي دارد . مردم معمولي ممکن است تحريک چشم ناشي از يک گاز يا آب آلوده را آلودگي به حساب آورند . براي کشاورزي که يک عامل به گياهان يا حيواناتش آسيب مي رساند آلودگي محسوب مي شود اما هر گاه بخواهيم تعريف جامع و کلي براي آلودگي محيط زيست در نظر بگيريم چنين مي توان گفت که آلودگي محيط عبارت است از «وجود يک يا چند ماده آلوده کنند در محيط زيست به مقدار و مدتي که کيفيت يا چرخه طبيعي را بطوري که مضر به حال انسان يا حيوان، گياه و يا اثار و ابنيه باشد تغيير دهد . به بيان ساده تر هر گاه ماده يا موادي بيگانه با غلظتي خاص وارد عناصر محيطي شوند و تعادل طبيعي آنها را بر هم بزنند صحبت از آلودگي مي شود.
سه عامل مهم در طبيعت وجود دارد که مي تواند آثارمخربي روي محيط زيست ايجاد کند :
1- آلودگي هوا
2- آلودگي آب
3- آلودگي خاک
منابع آلودگي هوا
بطور کلي منابع الوده کننده هوا عبارتند از منابع طبيعي و منابع غيرطبيعي يا مصنوعي با توجه به تأثيرات مثبت فعل و انفعالات عناصر طبيعي در دراز مدت مانند طوفانها – گرد و غبار صحراها – دود و خاکسترهاي آتش سوزي هاي جنگلي ، املاح موجود در جو، فعاليتهاي آشتفشاني ، شهاب هاي آسماني و منابع گياهي و حيواني ، بعضي عقيده دارند که در کوتاه مدت ، اينگونه منابع در اثر بر هم زدن تعادل ظاهري در محيط زيست ، موجب آلودگي مي شوند . بدان جهت اينگونه فعل و انفعالات طبيعي را در گروه آلاينده هاي طبيعي قرار مي دهند .منابع غيرطبيعي يا مصنوعي ، بر عکس به دست انسان بوجود آمده و آلودگيهاي ناشي از آن حاصل فعاليتهاي آدمي است . از جمله وسايل نقليه – صنايع – منابع تجاري و خانگي و …
مطالعات و اندازه گيريهاي انجام يافته بر روي غلظت آلاينده ها در نقاط مختلف شهرهاي پرترافيک نشان داده است که در خيلي از موارد هوايي که تنفس مي کنيم از نقطه نظر مونواکسيد کربن و هيدروکربوهاي نسوخته به مراتب از حد مجاز آلوده تر است . اگرچه صنعت و تکنولوژي ، عامل رشد اقتصادي کشورها هستند ولي آلودگي هوا نيز ره آورد آنهاست. يعني اگر توجه نکنيم به همان اندازه که پيشرفت و توليد خوش ايند به نظر ميايد تبعات منفي هم دارد واز اثر توليد بي رويه »واد آلوده کننده ذيل بوجود ميايد. که عبارتند از مونواکسيد کربن – اکسيدهاي گوگرد – اکسيدهاي ازت – اکسيد کننده هاي فتوشيميايي – هيدروکربورها – ذرات معلق در هوا و مواد راديو اکتيو .
مونوکسيدکربن
گازي است بي رنگ، بي بو و بي مزه که قسمت اعظم آن از احتراق ناقص مواد کربن دار ايجاد مي شود . منبع اصلي توليد مونواکسيد در شهرها، وسايط نقليه موتوري است . البته فعاليتهاي صنعتي و احتراق ناقص سوخت در تأسيسات تجاري و دستگاههاي حرارتي و سوختن زباله نيز در توليد اين گاز سهيم هستند ولي ميزان توليد اين گاز از طريق اين منابع در درجات بعدي اهميت قرار دارد .شايد در شهر ما مسائل چون توليد کم باشد واما نسبت خالي بودن دشت ها از ساحه سبز توليد کمي اين مواد براي تخريب محيط زيست کافيست.
هيدروکربورها
توليد ذخيره و پخش مواد نفتي سوزاندن ضايعات و زغال چوب و همچنين تبخير و احتراق ناقص سوختها در موتور وسايط نقليه – همگي از عوامل موثر پخش هيدروکربورها در هوا مي باشند معادن زغال سنگ ، گاز طبيعي و نواحي نفت خيز نيز مقاديري از اين گاز را در هوا پخش مي کنند وما در اينده شاهد کشف معادن در محيط وسر زمين خود هستيم وبايد از همين حال متوجه عواقب آن نيز باشيم که منافع وضرر را طور درست محاسبه وترازوئي کنيم.
ذرات معلق درهوا
ذرات از منابع مختلف وارد هوا مي شوند که احتراق مواد سوختي، ذوب فلزات ، کارخانجات مواد کيميائي ، عمليات خرد کردن و ساييدن و کارخانجات توليد مصالح ساختماني از آنجمله اند .
تأثيرات: مطالعات زيست محيطي نشان داده اند که ذرات معلق هوا در انتقال و ورود بسياري از گازهاي آلوده کننده به قسمتهاي مختلف دستگاه تنفس نقش عمده اي دارند زيرا نفوذ آنها در مجاري تنفسي به تنهايي و بدون کمک ذرات امکان پذير نيست . ضمناَ از اثرات نامطلوب ذرات و گرد و غبار در هوا، کاهش ميدان ديد قابل بررسي است که بروز مشکلاتي در حمل و نقل زميني از آنجمله اند .
موادراديواکتيو
بعد از جنگ جهاني دوم، استخراج کانه هاي مواد راديو اکتيو طبيعي ، انفجارهاي اتمي ، راکتورهاي جديد و صنعت انرژي اتمي ، مصرف مواد راديو اکتبو در کشاورزي. صنعت ، طب و ساير امور سبب آلودگي هوا با مواد راديو اکتيو گرديده است . استرنسيوم ، سزيوم ، يد ، اورانيوم، کربن ، پلوتونيوم ، فسفر ، سديم و کلسيم نمونه هايي از اين مواد راديواکتبواند . سالانه مقداري راديواکتيو نيز بطور طبيعي در اثر تشعشعات کيهاني، رادون و تورون موجود در هوا و غيره بوجود مي آيند که ميزان و اثرات آنها در مقايسه با مواد راديواکتيو ناشي از فعاليتهاي انساني بسيار ناچيز است .
آلودگي آب
از نظر مقدار و حجم، 2/97 درصد از آبهاي موجود در سياره زمين در اقيانوسها و درياها انباشته شده اند . حجم آبهاي شيرين در جهان بسيار کم و فقط 8/2 درصد آبها است از اين ميزان نيز، مقدار زيادي به شکل يخ در يخچالهاي قطبي و کوهستاني (15/2 درصد ) و ابهاي زيرزميني (62/0 درصد) قرار دارد و تنها 0001/درصد از کل حجم آبهاي جهان در دسترس انسان است . اين ميزان نيز با توجه به عوامل زير در معرض آلودگي قرار دارند … ادامه دارد.
منبع: dailyafghanistan
