علت تورم مچ پا چیست؟
تورم در ناحیه پا معمولا اگر به دنبال ایستادن‌ها و پیاده‌روی‌های طولانی رخ بدهد، خیلی قابل اعتنا نیست، ولی اگر در پی آن ورم باقی بماند یا همراه با سایر علائم نظیر درد و دردناک بودن مچ پا در لمس قرمزی و گرمی و یا تغییر رنگ پوست باشد، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل طبی باشد که مهم بودن آن بستگی به علل زمینه‌ای ایجاد کننده آن دارد. در این باره گفت‌وگویی با پروفسور کامران آزما، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و استاد دانشگاه داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
چه عواملی منجر به ورم پا می‌شود؟
در مجموع علت‌های زمینه‌ای تورم پا و مچ پا را می‌توان در 10 گروه دسته‌بندی کرد: ضربه‌ها و صدمات ناشی از آن، مشکلات عروق سیاهرگی، ایجاد لخته در عروق سیاهرگی، لنف ادم‌ها، بارداری، ابتلا به بیماری‌های سیستمیک و همچنین بیماری‌های التهابی، عفونت‌ها، عوارض دارویی و سایر علل که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و پزشک را در رسیدن به تشخیص کمک می‌کنند.
اگر ورم پا همراه با درد باشد، نشان‌دهنده وجود چه مشکلی است؟
برای مثال تصور کنید، ضربه و صدمه به پا منجر به ایجاد ورم موضعی و یکطرفه شده است که این ورم می‌تواند ناگهانی یا تدریجی ایجاد می‌شود. اگر ورم، ناگهانی و همراه با درد و کبودی باشد، معمولا نشانه‌ای از پارگی لیگامان‌ها یا شکستگی استخوان است، ولی اگر در عرض ساعت‌ها یا حتی روزهای بعد ایجاد شود، می‌تواند به دلیل تحریک مفصل یا کشیدگی مختصر در رباط باشد.
آیا مصرف برخی از داروها منجر به ورم پا می‌شود؟
نتایج یک بررسی روی بیماران مسن نشان داده که شایع‌ترین علت ورم پا و ساق، نارسایی عروق سیاهرگی، مصرف برخی داروها و همچنین نارسایی احتقانی قلب است. لیست بلندی از داروها شامل برخی از داروهای ضد فشارخون، ضد افسردگی، داروهای ضدالتهاب و هورمون‌ها هستند که از عوارض مصرف آنها تورم پا است که در صورت مصرفشان باید پزشک معالج را در جریان گذاشت.
معمولا برخی از افراد چاق هم از ورم پا شاکی هستند. آیا چاقی هم در بروز این مشکل نقش دارد؟
خود چاقی به عنوان علت تورم پا مطرح نیست، ولی با توجه به اینکه شانس ایجاد مشکلاتی که منجر به تورم پا شوند، نظیر نارسایی عروق سیاهرگی و لنف ادم و… در افراد چاق بیشتر است، به همین دلیل اغلب این افراد از ورم پایشان شکایت می‌کنند.
پزشک از روی چه علائمی حدس می‌زند که ورم پای بیمار ممکن است مشکل جدی داشته باشد؟
مثل هر مشکل دیگری توجه به شرح حال و معاینه فیزیکی و در صورت لزوم انجام آزمایشات خونی و تصویر برداری کمک‌کننده است. در شرح حال، توجه به اینکه ورم به‌طور ناگهانی و حاد ایجاد شده یا شروع تدریجی داشته و آیا ورم در یک مچ پاست یا دوطرفه (در هر دو مچ)، و اینکه آیا با سایر علایم درد، قرمزی و… همراه است، به تشخیص علت کمک می‌کند. به عنوان مثال، در مواردی که یک طرف مچ پا، دچار ورم است، مسائلی مثل ایجاد لخته در عروق سیاهرگی پا مطرح بوده، ولی در ورم‌های تدریجی و دوطرفه، مشکلاتی نظیر بیماری‌هایی قلبی، کلیوی و کبدی مطرح می‌شود. علاوه بر این، اگر تورم پا، ناشی از ایجاد لخته یا اصطلاحا ترومبوز عروق عمقی سیاهرگی باشد، معمولا پا دردناک است، ولی در صورتی که تورم ناشی از نارسایی عروق سیاهرگی، منجر به ورم پا شود، درجات خفیفی از درد وجود دارد. در مواردی هم که تورم بدون درد است، اساسا تورم ناشی از لنف ادم است.
معمولا روند درمان ورم پا به چه صورت است؟
به طور کلی باید گفت که درمان پای ورم کرده، به علت و تشخیص مشکل زمینه‌ای آن بستگی دارد.
آیا رعایت یکسری از موارد می‌تواند در کاهش ورم پا کمک‌کننده باشد؟
بله، رعایت برخی موارد می‌تواند به کاهش ورم پا کمک کند. به همین دلیل به کسانی که دچار ورم پا هستند، توصیه می‌شود که از ایستادن‌های طولانی‌مدت خودداری کرده و از رفتن به محیط‌های خیلی گرم یا خیلی سرد بپرهیزند. همچنین میزان مصرف نمک را کاهش دهند و در هنگام خواب یا استراحت، با گذاشتن یک بالش کوچک، پاهای خود را کمی از سطح قلب بالاتر قرار دهند.
منبع: seemorgh.com
