در کیف بسیاری از خانم ها می توانید انواع قرص ها را پیدا کنید. اغلب خانم ها به خصوص دختران جوان این روزها با داروهایی مثل فلوکستین، فلووکسامین، زولوفت، پروپرانولول و کلردیازپوکساید آشنایی دارند. اینها داروهای جدید و شایع ضدافسردگی وضداضطراب هستند که باید تنها تحت نظر پزشک تجویز شوند اما مشکل اینجاست که خیلی از خانم ها تا احساس ناراحتی و بی حوصلگی می کنند سراغ این قرص ها می روند و فکر می کنند با مصرف یک عدد از آنها می توانند دوباره شاد و پرانرژی شوند غافل از اینکه مصرف خودسرانه آنها می تواند عوارض بسیار و گاهی وابستگی و اعتیاد ایجاد کند. حتی برخی ها به عنوان داروی لاغری از آنها استفاده می کنند و چند ماه بعد متوجه می شوند چه اشتباهی کرده اند. با هم در مورد کاربرد و عوارض این داروها می خوانیم.
وقتی تعادل مواد شیمیایی مغز به هم می خورد
در افسردگی تعادل برخی مواد شیمیایی مغز از جمله سروتونین به هم می خورد. سروتونین عامل اصلی تنظیم خلق است و داروهای ضد افسردگی معمولا دارای مواد تنظیم کننده سطح سروتونین هستند. داروهای ضد افسردگی که در گذشته استفاده می شد مثل آمی تریپتیلین، نورتریپتیلین و ایمی پرامین به دلیل عوارضی که داشتند (ازجمله خواب آلودگی، عوارض قلبی و …) به تدریج کنار گذاشته شدند و داروهای ضــدافسردگی جدیدتر به میان آمدند مثل فلوکستین، فلووکسامین، زولوفت، پروپرانولول و … که این داروها معمولا سطح سروتونین خون را تنظیم می کنند. البته ضدافسردگی های جدیدتری هم در بازار موجود است.
البته ضد افسردگــی هایی که عملکرد دوگانه دارند و عوارض شان کمتر است هم وجود دارند اما در ایران بیشتر از ضد افسردگی هایی استفاده می شود که اثر مستقیم روی سروتونین دارند.
با تجویز پزشک وگرنه …
تصمیم در مورد اینکه کدام دسته دارویی انتخاب شود و کدام داروها با یکدیگر همزمان داده شوند، بستگی به شرایط جسمی بیمار و شدت و ضعف علائمش دارد و تنها پزشک می تواند این موضوع را تشخیص دهد. برای مثال باید مشخص شود اضطراب و افسردگی بیمار از چه دسته ای است یا چه نوع بنزودیازپینی برایش مناسب است زیرا علاوه بر کلردیازپوکساید، بنزودیازپین های دیگر مثل دیازپام و لورازپام نیز مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این داروها نباید همزمان با هم مصرف شوند زیرا عوارض شان تشدید می شود. داروهای ضدافسردگی جدیدتر نیز اگرچه عوارض کمتری دارند اما ممکن است بسته به شرایط بیمار در برخی موارد باعث بی خوابی، پرخوابی، بی قراری، خشکی دهان، لرزش خفیف دست و بدن و … شوند اما خوشبختانه این داروها عوارض شان نسبت به داروهای دیگر خیلی کمتر است.
احساس خواب آلودگی شدید می کنید؟!
اگر بنزودیازپین ها ازجمله کلردیازپوکساید بی مورد مصرف شوند، عوارض شان خیلی زیاد خواهد بود. برای مثال ممکن است خواب آلودگی های شدید ایجاد کنند و اگر طولانی مدت مصرف شوند، اعتیادآور خواهند بود بنابراین تعیین دوز و دوره مصرف مناسب بسیار مهم است. تجویز ایندرال یا پروپرانولول نیز در افرادی که بیماری های جسمی مثل آسم دارند می تواند خطرناک باشد. در واقع در مورد هر دارویی باید این طور حساب کرد که به موازات منافعی که دارد مضراتی هم خواهد داشت. وقتی بیمار به پزشک مراجعه می کند، پزشک مضرات و منافع دارو را در یک کفه ترازو می گذارد تا ببیند کدام سنگین تر است و بعد براساس آن تصمیم گیری می کند.
کلردیازپوکساید معتادتان می کند
داروهای ضدافسردگی تهیه شده از سروتونین اصولا اعتیادآور نیستند، البته به شرطی که زیر نظر پزشک مصرف شوند. با این حال هیچ دارویی نباید یک دفعه قطع شود، یعنی حتی وقتی افسردگی خوب شد، روند قطع دارو باید تدریجی باشد که با توجه به شرایط بیمار ممکن است ۲ تا ۳ماه طول بکشد.
دوره مصرف دارو بستگی به شرایط فیزیکی و روانی بیمار دارد. برای مثال ممکن است فرد در زندگی اش مجبور باشد استرس زیادی را متحمل شود و پزشک از همان اول که بیمار را می بیند به او می گوید شما با توجه به این شرایط ممکن است لازم باشد چند سال دارو بخورید.
این به معنای اعتیادآور بودن آن دارو نیست بلکه شرایط خود بیمار این طور ایجاب می کند. برای مثال اغلب افراد دیابتی باید تا آخر عمر دارو بخورند اما این به معنای معتاد شدن آنها به دارو نیست بلکه به دلیل نوع بیماری شان است. در اعصاب و روان نیز همین طور است اما برخی داروها که از دسته بنزودیازپین ها هســتند مثل کلردیازپوکساید اگر زیر نظر پزشک خورده نشوند می توانند در طولانی مدت باعث وابستگی بیمار شوند.
گاهی باید تا آخر عمر دارو خورد!
مصرف همه این داروها نیاز به نسخه پزشک دارد و داروی ضد افسردگی بدون نسخه وجود ندارد زیرا این داروها مکانیسم های اختصاصی دارند. برای مثال درمان یک دوره افسردگی ممکن است ۶ ماه تا یک سال طول بکشد یا گاهی اوقات بیمار باید مادام العمر دارو بخورد. فروش بدون نسخه داروی ضدافسردگی غیر قانونی و غلط است. تنها داروهایی که علائم کلی را می پوشانند و خیلی عوارض ندارند مثل قرص سرماخوردگی و بعضی شربت های سرفه و … بدون نسخه قابل تهیه کردن هستند. اما در مورد بیماری های اختصاصی در هر رشته ای مثل بیماری های اعصاب و روان یا بیماری قلبی، ریوی و … هیچ دارویی بدون نسخه ارائه نمی شود.
با یک قرص هیچ نتیجه ای نمی گیرید!
برخی خانم ها تا احساس افسردگی یا ناراحتی می کنند یک عدد از این داروها را می خورند و احساس می کنند خوب شده اند در حالی که فقط فکر می کنند خوب شده اند و این احساس بیشتر اثر روانی خوردن قرص است تا اثرگذاری واقعی دارو. همان طور که گفته شد داروهای ضدافسردگی از زمان مصرف ۲ تا ۳ هفته طول می کشد تا اثر خود را نشان دهند. وقتی مغز به آن مرحله می رسد که سطح سروتونین و سایر مواد شیمیایی اش به هم می خورد دیگر به این راحتی به حالت اولش برنمی گردد؛ مثل سرماخوردگی نیست که با خوردن یک قرص بتوان علائم آبریزش بینی و … را رفع کرد.
این قرص ها داروی لاغری نیستند!
برخی داروهای ضدافسردگی کاهش وزن هم می دهند. برای مثال اگر یک بیمار چاق مراجعه کند که افسرده هم باشد، ترجیح می دهیم از آن دارو برایش تجویز کنیم اما هر دارو باید با اثر اختصاصی خودش تجویز شود نه اینکه برای مثال فرد افسرده نباشد و صرفا برای لاغری این دارو را مصرف کند، در این صورت بعد از مدتی دچار عوارض خواهد شد ضمن اینکه همان داروی ضدافسردگی فقط برای ۵ تا ۶ ماه کاهش وزن می دهد. در حقیقت مصرف داروی ضدافسردگی به منظور لاغری در جامعه ما بسیار شایع است و بیشتر افراد تا ۵ ماه از آن خیلی راضی و خوشحال هستند اما بعد از این مدت متوجه می شوند وزن شان دوباره سرجای اول بازگشته و دچار عوارض جانبی شدید شده اند.
منبع : سایت آفتاب
