مهم ترين علائمي كه در ارتباط با بيماري هاي قلب وعروق مي باشند شامل موارد زيراست :
1-احساس ناراحتي در قفسه سينه:
اگرچه يكي از مهم ترين علائم تنگي سرخرگي عروق قلبف احساس ناراحتي در قفسه سينهمي باشد اما هرگونه ناراحتي در قفسه سينه الزاما ناشي از مسائل قلبي نيست. ناراحتيقفسه سينه در صورتي كه ناشي از تنگي سرخرگ هاي قلب باشد، اصطلاحا « آنژين قفسهصدري» نام داشته و مشخصات آن اينست:
– در اغلب موارد بصورت فشارنده و در ناحيه پشت جناغ مي باشد.
– با فعاليت افزايش و با استراحت تخفيف مي يابد.
– ممكن است به بازو دست چپ و گاها به گردن و فك انتشار يابد.
– با مصرف قرص هاي زيرزباني نيتروگليسيرين در طي ۳الي۵دقيقه قطع مي شود.
– معمولا ارتباطي با وضعيت بدن(خوابيدن يا نشستن) ندارد. در صورتي كه درد شديدقفسه سينه همراه با علائمي نظير تعريق سرد، تهوع و استفراغ باشد و يا به مدتطولاني(بيشتر از ۳۰دقيقه) طول بكشد با توجه به احتمال حمله قلبي مراجعه سريع بهاورژانس الزامي است.
در صورتي كه درد آنژيني بصورت متناوب و در حالت استراحت ايجاد مي شود احتمالبروز حمله هاي قلبي زياد بوده و مراجعه فوري به اورژانس توصيه مي شود.
– دردهاي غيرآنژيني قفسه سينه:
در صورتي كه درد قفسه سينه ارتباطي با فعاليت نداشته باشد، با قرص زيرزبانينيتروگليسيرين تغييري نكند و با تنفس و سرفه و يا تغيير وضعيت تشديد شود دراينصورت احتمال قلبي بودن درد بيمار كم مي باشد و عامل غيرقلبي نظير اسپاسم عضلانيو مسائل استخواني مطرح مي باشد.
درد سوزشي پشت جناغ كه بعد از مصرف غذا ايجاد شده و با خوابيدن و خم شدن تشديدشده و با تغيير مزه دهان بصورت ترش و با مصرف شربت هاي ضداسيدي و يا قرص هايي نظيررانيتيدين كاهش مي يابد مطرح كننده برگشت محتويات معده به مري(رفلاكس) ميباشد.
درد قفسه سينه كه با تنفس تشديد شده و همراه تنگي نفس سرگيجه و… مي باشد مخصوصادر صورتي كه با خوابيدن تشديد مي يابد ممكن است ناشي از علل مهمي از قبيل آمبوليريه و يا التهاب پرده هاي قلب بوده و در اين موارد مراجعه به پزشك متخصص حتماتوصيه مي شود.
2-ضعف و خستگي پذيري زودرس:
يكي از علائم شايع در بسياري از بيماري هاي قلبي و غيرقلبي نظير بيماري هاي غدديو متابوليسمي، ريوي ومسائل رواني مي باشد. نارسايي قلب، براديكاردي(ضربان پايينقلب) و مشكلات دريچه اي قلب با ضعف و خستگي پذيري زودرس همراه مي باشند.
وجود علائم همراه از قبيل تنگي نفس، سرفه، كندي نبض(ضربان كمتر از ۶۰بار دردقيقه)، حملات غش(سنكوپ) تعريق سرد و سرگيجه در تشخيص مسائل قلبي كمك كننده است. معاينه دقيق توسط پزشك و در صورت لزوم الكتروگرام قلبي، اكوكارديوگرافي، عكس قفسهسينه و آزمايش خون معمولا منجر به تشخيص سريع مسائل قلبي مي شود.
3-تنگي نفس:
احساس دشواري در تنفس مي تواند ناشي از علل قلبي ويا غيرقلبي باشد. در صورتي كهتنگي نفس با فعاليت تشديد شده در حالت خوابيده نسبت به حالت نشسته افزايش يابد ومخصوصا در صورتي كه همراه تورم پاها و همراه با حملات تنگي نفس شبانه باشد، عللقلبي نظير نارسايي قلب و مشكلات دريچه اي مطرح بوده و با اكوكارديوگرافي براحتيقابل تشخيص است.
آسم و بيماري هاي انسدادي ريوي از علل شايع تنگي نفس مي باشند. در اين موارد سرفه و خلط فراوان و احساس خس خس سينه بصورت شايع ديده مي شود. شرح حال مصرفطولاني مدت دخانيات با احتمال آمفيزم و برونشيت مزمن همراه است.
تنگي نفس ناگهاني ممكن است ناشي از علل خطرناك از قبيل آمبولي ريه باشد; در صورتي كه فرد به مدت طولاني بي حركت بوده و يا در بيمارستان بستري بوده باشد آمبولي ريه مطرح بوده و بايد مورد بررسي قرار گيرند. آريتمي هاي قلبي بصورت براديكاردي و يا تاكي كاردي هاي حمله اي نيز منجر به تنگي نفس مي شود. كه با گرفتننبض توسط همراهان بيمار قابل تشخيص مي باشد.
نارسايي كليوي مسائل رواني و بيماري هاي متابوليك نيز مي توانند با تنگي نفسشديد همراه باشند. گاها در سالمندان و افراد ديابتي حمله قلبي با درد خفيف يا بدوندرد بوده و تنگي نفس ناگهاني تنها علامت مي باشد. بنابراين ارجاع فوري اين بيمارانبه اورژانس الزامي است.
4-سرگيجه:
سرگيجه يكي از علائم شايع در افراد جامعه است كه مي تواند ناشي از علل قلبي ،عصبي، متابوليك و يا مسائل رواني باشد. احساس سبكي سر، تاري ديد و عدم تعادل مخصوصا اگر همراه با تعريق سرد باشد مي تواند ناشي از آريتمي قلبي، ضربان پايين قلب و يا افت فشار خون باشد.
در صورتي كه فرد هنگام تغيير وضعيت از حالت نشسته به ايستاده دچار سرگيجه شودافت فشارخون اتواستاتيك ناشي از داروهاي فشارخون، كم آبي و يا اختلال اتونوم درسالمندان مطرح بوده و با اندازه گيري فشارخون در حالت خوابيده و ايستاده بررسي ميشود.
حملات سرگيجه به صورت كوتاه مدت مخصوصا در صورت همراهي با تعريق و يا طپش قلبمطرح كننده آريتمي هاي قلبي مي باشد. در صورتي كه سرگيجه بصورت احساس چرخش در محيطو يا حركت اطراف مي باشد مخصوصا در صورت همراهي با علائمي نظير تهوع و استفراغ ووزوز گوش مطرح كننده علل عصبي بوده و مراجعه به متخصص اعصاب توصيه مي شود.
در صورتي كه بيمار مبتلا به ديابت كه تحت درمان با انسولين و يا قرص هاي پايين آورنده قندخون مي باشد، دچار سرگيجه، كاهش سطح هوشياري و يا تعريق شود احتمال كاهشقندخون مطرح بوده و مراجعه به اورژانس توصيه مي شود. در اين موارد توصيه مي شود تاقبل از رسيدن به اورژانس موادقندي از قبيل عسل و يا قند مصرف شود.
5-طپش قلب:
احساس طپش قلب ممكن است بعلت آريتمي قلبي باشد و يا ناشي از اضطراب و فعاليتباشد. در صورتي كه فرد با فعاليت كم دچار طپش قلب شود مراجعه به پزشك و معاينهقلبي و در صورت لزوم بررسي هاي قلبي توصيه مي شود.
در صورتي كه فرد در حالت استراحت بصورت ناگهاني دچار طپش قلب شده و پس از چنددقيقه طپش قلب بصورت خودبخود و دفعتا قطع شود احتمالا آريتمي قلبي وجود داشته است. در اين موارد گرفتن نبض و شمارش ضربان قلب در تشخيص علت طپش قلب بسيار كمك كننده است.
در صورتي كه امكان مراجعه فوري به مركز پزشكي و ثبت الكتروگرام قلب در هنگامطپش وجود داشته باشد تشخيص آريتمي قلبي بسيار آسان مي شود. ممكن است فرد گاها دچاراحساس ريزي داخل قفسه سينه و يا احساس يك ضربان قوي نمايد. در اين موارد ممكن استيك ضربان نابجاي قلبي(PVC ،PAC ) وجود داشته باشد.
اين ضربان هاي نابجا براحتي توسط الكتروگرام قلبي(در صورت وجود در هنگام ثبت نوار) قابل تشخيص مي باشند. حملات طپش قلب در مبتلايان به اختلالات قلبي نظير نارسايي قلب و يا مشكلات دريچه اي مطرح كننده آريتمي هايي از قبيلAF ، فلوتر دهليزي و يا تاكي كاردي بطني بوده و با توجه به عوارض مهم اين آريتمي ها بررسي دقيق و درمان مناسب الزامي است.
گاها فرد در هنگام احساس طپش قلب هيچگونه آريتمي ندارد(تاييد شده توسط معاينه ويا الكتروگرام) در اين موارد اطمينان بخشي به بيمار كافي است. در صورتي كه درهنگام حملات طپش قلب امكان معاينه و يا ثبت الكتروگرام قلبي نباشد يكي از روش هايتشخيص هولتر مونيتورينگ قلب مي باشد; توسط اين روش امكان ثبت نوار قلب براي۲۴تا۴۸ساعت وجود داشته و در صورتي كه حملات طپش قلب فراوان باشد(مثلا روزي يك بار) امكان ثبت الكتروگرام در هنگام طپش قلب وجود دارد.
گاها شك باليني پزشك به آريتمي زياد بوده و در صورت تمايل بيمار به برطرف شدن آريتمي مطالعه الكتروفيزيولوژي و در صورت القا» آريتمي adlation توصيه ميشود.
6-تعريق:
تعريق سرد يكي از علائم شايع حملات قلبي، آريتمي ها، براديكاردي و نارسايي قلبمي باشد كه البته در اغلب موارد همراه ساير علائم ديده مي شود. در صورتي كه تعريقسرد همراه درد آنژيني قفسه سينه باشد احتمال حمله هاي قلبي مطرح است.
در صورتي كه تعريق سرد همراه طپش قلب سرگيجه ضعف و بيحالي باشد، احتمال آريتميهاي قلبي مطرح است. در نارسايي شديد قلبي تعريق سرد همراه تنگي نفس و احساس خستگي ايجاد مي شود.
ممكن است تعريق سرد ناشي از كاهش قندخون در افراد ديابتي تحت درمان باشد كه دراين موارد معمولا كاهش سطح هوشياري و گيجي از علائم همراه باشد.
در موارد نادر ممكن است حملات تعريق سرد به تنهايي ناشي از حمله قلبي باشد كه اين مسئله مخصوصا در سالمندان و مبتلايان به ديابت ديده مي شود و لزوم توجه ويژه بهاين نشانه در اين افراد راخاطر نشان مي سازد.
برايكنترل بيماريهاي قلبي عروقي ابتدا بايد عوامل خطر را شناخت و سپس مشخص كرد كهكداميك از عوامل را مي توان تغيير داد و از ميان عوامل قابل تقيير كداميك را بايددر اولويت قرار داد.
