برای اینکه دقیقاً بدانیم که چاق هستیم یا لاغر، پیش از همه باید اندازة وزن و قد خود را بدانیم، یعنی تنها وزن شخص برای تعیین چاقی او کافی نیست، اندازة قدش را هم باید در نظر بگیریم.
«شاخص جرم بدن» یا BMI) Body Mass Index) که در واقع رابطه بین وزن و قد را نشان می‌دهد، یکی از دقیق‌ترین معیارهای علمی است که به یاری آن می‌توانیم بفهمیم که کیلوگرمهای اضافی بدن، چگونه سلامت ما را به خطر می‌اندازند.
امروزه پزشکان، پژوهشگران و متخصصان مراقبتهای بهداشتی از این شاخص علمی بسیار سود می‌جویند تا از میزان دقیق چاقی اشخاص آگاه شوند. جدولها یا تابلوهای ویژه‌ای هم طراحی شده که با مراجعه به آنها خود شخص نیز می‌تواند به سادگی دریابد که آیا چاق است، اضافه وزن دارد، یا کمبود وزن. برای این کار کافی است که اندازة دقیق قد و وزن خود را بدانیم.
البته ”شاخص جرم بدن“ میزان چربی بدن را به طور مستقیم تعیین نمی‌کند، ولی بالابودن این شاخص از معیارهای عادی، معمولاً با افزایش چربی بدن، و در نتیجه اضافه‌وزن، ارتباط دارد.
بنابراین همچنان که باید میزان فشار خون و کلسترول خود را منظماً تحت‌نظر بگیریم، «شاخص جرم بدن» خود را نیز باید محاسبه کنیم، زیرا BMI بالا یا افزایش آن نشانة خطر است.
چگونه BMI را محاسبه کنیم؟
همچنان که گفتیم برای محاسبة ”شاخص جرم بدن“ خود می‌توانید به جدولی که در همین صفحه چاپ شده است، مراجعه کنید. اما خودتان هم می‌توانید با در دست داشتن اندازة قد و وزن خود، BMI را محاسبه کنید، به این ترتیب که وزن خود را (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد خود (برحسب سانتی‌متر) تقسیم کنید و حاصل را در عدد ۱۰۰۰۰ (ده‌هزار) ضرب کنید. عدد به دست آمده «شاخص جرم بدن» (BMI) شماست.
روش یادشده را می‌توان در فرمول زیر خلاصه کرد:
۱۰۰۰ * ۲قد/وزن یعنی :
weight (وزن برحسب kg) تقسیم بر مجذور قد Height۲ (برحسب cm) ضرب در ۱۰۰۰۰.
مثال: اگر وزن شما ۷۰ کیلوگرم و قدتان ۱۷۰ سانتی‌متر باشد، «شاخص جرم بدن» (BMI) شما میِ‌شود:
۲۴.۲=۱۰۰۰۰×[۱۷۰۲÷۷۰]
وزن مناسب کدام است؟
در رهنمودهای علمی استاندارد تعریف جدیدی از «وزن مناسب» داده شده است، بدین معنی که:
اگر «شاخص جرم بدن» شخص (یعنی نسبت قد و وزن) ۲۴ یا کمتر باشد، وزن او مناسب است.
وزن عادی و مناسب ـ شما شاخص جرم بدن: ۱۸.۵ – ۲۴.۹
وزن کم ـ شاخص جرم بدن: زیر ۱۸.۵
اضافه وزن ـ شاخص جرم بدن: ۲۵ – ۲۹.۵
چاق ـ شاخص جرم بدن: ۳۰ و بیشتر.
دور کمر
با یک متر نواری دور کمر خود را هم اندازه بگیرید، زیرا اندازة دور کمر شاخص خوبی برای تشخیص میزان چربی ناحیة شکم است، و شکم‌گُنده بودن یکی از نشانه‌های عوامل خطرزا برای بیماری قلبی و بیماران دیگر است. کسانی که BMI آنها در محدودة ۲۵ تا ۹ر۳۴ قرار دارد، و دور کمرشان هم بیش از ۱۰۰سانتی‌متر (برای مردان) و ۸۹سانتی‌متر (برای زنان) است، در معرض خطر بسیار بالای ابتلا به مشکلات جسمانی قرار دارند.
منبع: http://www.iran.pezeshk.us
