چگونگی تشکیل شرکت تعاونی

تعریف شرکت تعاونی:

قانون مذكور شركتهای تعاونی را چنین تعریف می كند، شركت تعاونی شركتی است از اشخاص حقیقی و حقوقی كه به منظور رفع نیازمندی های مشترك و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا ازطریق خودیاری و كمك متقابل و همكاری انان موافق اصولی كه دراین قانون مطرح است تشكیل می شود. تعداد اعضای شركت تعاونی نباید از ٧ نفر كمتر باشد.

شركت های تعاونی شركتهایی هستند كه تمام یا حداقل ٥١% سرمایه به وسیله اعضا در اختیار شركت تعاونی قرار می گیرد و وزارتخانه ها، سازمان ها، شركتهای دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانكها، شهرداریها، شوراهای اسلامی كشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می توانند جهت اجرای بند ٢ اصل ٤٣ قانون اساسی از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشاركت، مضاربه، مزارعه، مساقات اجاره، اجاره به شرط تملیك، شرط فروش اقساطی و صلح اقدام به كمك در تامین یا افزایش سرمایه شركتهای تعاونی نمایند بدون آنكه عضو باشند.

با توجه به قوانین شركتهای تعاونی و اهدافی كه قانون برای آنها برشمرده و موقعیت ویژه ای كه در اقتصاد ممكلت دارند و هم چنین با توجه به ماده ٢ قانون بخش تعاونی كه مقرر می دارد: (شركت هایی كه بارعایت مقررات این قانون تشكیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته می شوند.) می توان در تعریف شركت تعاونی گفت:

شركت تعاونی شركتی است كه بین اشخاص حقیقی برای فعالیت در امور مربوط به تولید وتوزیع در جهت اهداف مطرح در قانون بخش تعاونی به منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی و اعضا از طریق همكاری و تشریك مساعی آنها با رعایت مقررات قانون مزبور تشكیل می شود.

در این تعریف چند نكته مورد توجه قرار گرفته كه به اختصار به آنها اشاره می شود:
 فقط اشخاص حقیقی می توانند عضو شركت شوند.
 شركت تعاونی فقط درامور مربوط به تولید و توزیع می توانند فعالیت كنند.
 شركت های تعاونی فقط به منظور رسیدن به اهداف خاصی كه در ماده ١ قانون بخش تعاون آمده می توانند تشكیل شده و فعالیت نمایند.
 طرق فعالیت در شركت های تعاونی تولید و توزیع همكاری و تشریك مساعی است و به طریق دیگر نمی توانند فعالیت نمایند.
 رعایت مقررات قانونی بخش تعاون در تشكیل و فعالیت شركت های مذكور الزامی است.

انواع شرکت تعاونی:

شرکت تعاونی به لحاظ نوع فعالیت به دو دسته تقسیم می‌شود:
الف- شرکت تعاونی تولید: شرکتی است که به منظور اشتغال اعضاء در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر اینها فعالیت می‌نماید

ب- شرکت تعاونی توزیع: شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندیهای اعضاء فعالیت می‌نماید.

شرکتهای تعاونی به لحاظ عضویت به دو دسته تقسیم می‌شوند:
الف- شرکت تعاونی عام: شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد می‌باشد و موسسین یا شرکت باید برای تأمین قسمتی از سرمایه اولیه و یا افزایش سرمایه شرکت، سهام آنرا به عموم عرضه نمایند.

ب- شرکت تعاونی خاص: شرکتی است که عضویت در آن منحصراً برای گروهی خاص از قبیل : کارگران، کارمندان، کشاورزان، دانشجویان، ایثارگران، زنان، مشاغل خاص و نظایر اینها آزاد باشد، بدیهی است شرکت تعاونی موظف به پذیرش متقاضیان واجد شرایط بوده و از این نظر محدودیتی برای عضویت وجود ندارد.

انواع گرایش های شرکت تعاونی در ایران :
کشاورزی – صنعتی – معدنی – خدماتی – مسکن – فرش دستباف – تامین کننده نیاز تولید کنندگان – تامین کننده نیاز مصرف کنندگان اعتبار – حمل و نقل – تولیدی_توزیعی – تامین نیاز صنوف خدماتی – مصرف آموزشگاهی – عمرانی

اهداف تشکیل شرکت تعاونی در نظام اقتصادی ایران
 ایجاد و تامین شرایط و امكانات كار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال كامل.
 قرار دادن وسائل كار در اختیار كسانی كه قادر به كارند ولی وسائل كار ندارند.
 پیشگیری از تمركز و تداول ثروت در دست افراد و گروه های خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی.
 جلوگیری از كارفرمای مطلق شدن دولت.
 قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصله در اختیار نیروی كار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل كار خود.
 پیشگیری از انحصار احتكار تورم و اضرار به غیر.
 توسعه و تحكیم مشاركت و تعاون عمومی بین همه مردم.

ثبت شرکت تعاونی

تاسیس شركت تعاونی بر اساس اقدام مجمع موسس كه شامل عده ای افراد واجد شرایط عضویت می باشد صورت می گیرد. تعداد اعضای مجمع عمومی موسس هفت نفر است كه سه نفر به عنوان هیئت موسس و یك نفر به عنوان نماینده در اداره كل تعاون می باشند. در اولین جلسه رسمی مجمع عمومی عادی كه با شركت متقاضیان تشكیل می شود اساسنامه شرکت تعاونی پیشنهادی پس از بحث و بررسی با موافقت حداقل دو سوم اعضا تصویب می شود.

حداقل و حداكثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمركز و تداول ثروت به موجب آیین نامه مصوبه وزارت تعاون تعیین می گردد. ولی در هر حال تعداد اعضا از ٧ نفر كمتر نخواهد بود.

سرمایه تامین یا تعهد شده از طرف اعضا درهر مرحله ثبت شركت تعاونی نباید كمتر از ٥١ درصد كل سرمایه شركت باشد و هر شرکت تعاونی وقتی ثبت و تشكیل می گردد كه حداقل یك سوم سرمایه آن تادیه و در صورتی كه به صورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد.