آهن آلات

محصولات فولادی که به نحوی به طور مستقیم یا غیر مستقیم در ساختمان کاربرد دارند را آهن آلات ساختمانی می نامند. اما این آهن آلات به انواع، شکلها و جنس های متفاوتی تقسیم بندی می شوند. هر کدام از این دسته بندی ها خواص منحصر به فردی داشته که در کاربرد آنها تاثیر گذار می باشد.

در این مقاله قصد داریم به طور اجمالی در خصوص آهن آلات ساختمانی صحبت نماییم. محصولات فولادی که به نحوی به طور مستقیم یا غیر مستقیم در ساختمان کاربرد دارند را آهن آلات ساختمانی می نامند. اما این آهن آلات به انواع، شکلها و جنس های متفاوتی تقسیم بندی می شوند. هر کدام از این دسته بندی ها خواص منحصر به فردی داشته که در کاربرد آنها تاثیر گذار می باشد. کاربرد آهن آلات ساختمانی به نحوی هستند که به سختی می توان برای هرکدام از آنها جایگزین مناسبی انتخاب نمود. از این رو در زمان طراحی می بایست دقت نمود برای هر مقصود آیتم مناسب انتخاب شود. در زمان انتخاب مصالح ساختمانی بسیار مهم است که قیمت آهن آلات ساختمانی نیز در نظر گرفته شود. خصوصا با توجه به نوساناتی که قیمت آهن آلات ساختمانی دارد شایسته است مهندسین طراح در برآورد کردن هزینه نهایی موضوع قیمت آهن آلات ساختمانی را به عنوان یک متغییر کلیدی در نظر بگیرند.

انواع آهن آلات ساختمانی

آهن آلات ساختمانی با توجه به تاریخچه شکل گیری دارای نامگذاری های مشخصی بوده اند. به عنوان مثال یکی از اولین انواع آهن آلات ساختمانی تیرآهن می باشد. تیر ساختمانی یا Beam پیش از اینکه از آهن یا فولاد ساخته شود در ساختمان ها به صورت چوبی کار می شده است. پس از تولید تیرهای فولادی نام تیرآهن به آن اطلاق شده است. تیرآهن یا steel beam به لحاظ تاریخچه کاربرد این نام را گرفته است. اما بر اساس شکل نیز نام منحصر به فردی دارد. اصطلاح تیرآهن یا I-Beam به معنی تیر آهنی با شکل سطح مقطع I انگلیسی می باشد. از این رو دیگر انواع آهن آلات ساختمانی نیز بر حسب شکل سطح مقطع آنها نامگذاری می گردند. باید توجه داشت دسته ای از محصولات فولادی نیز هستند که شکل سطح مقطع مشخصی نمی توان برای آنها در نظر گرفت. به عنوان مثال توری ها یا رابیتس های گالوانیزه. اگرچه این محصولات در ساختمان به کار می روند اما در زمره پروفیل ها به حساب نمی آیند. با این حساب دو دسته اصلی در آهن آلات ساختمانی مشاهده می شوند:

پروفیل های ساختمانی

بر اساس آنچه گفته شد پروفیل های ساختمانی دسته ای از آهن آلات ساختمانی به حساب می آیند که شکل سطح مقطع آنها در طول آنها ثابت می باشد. کلمه پروفیل از profile یا به عبارتی شکل ظاهری گرفته شده است. این نوع از آهن آلات ساختمانی به نوبه ی خود به دو دسته عمده تقسیم بندی می شوند:

پروفیل های ساختمانی باز : اگر سطح مقطع پروفیل تشکیل دهنده یک شکل هندسی باز باشد، این نوع پروفیل ساختمانی را پروفیل باز می نامند. نمونه ی این پروفیل ها نبشی، ناودانی، تیرآهن، پروفیل زد، سی پرلین و ... می باشد.

پروفیل های ساختمانی بسته: اگر سطح مقطع پروفیل تشکیل دهنده یک شکل هندسی بسته نظیر مربع، دایره یا مستطیل باشد به آن پروفیل ساختمانی بسته گفته می شود. قوطی پروفیل ساختمانی، لوله داربستی، ستونی ساختمانی و لوله مبلی در زمره ی این نوع پروفیل ها به حساب می آیند.

فولادهای ساختمانی

دیگر محصولات فولادی که در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارند اما همانند پروفیل ها دارای شکل سطح مقطع مشخصی نمی باشند، فولادهای ساختمانی نام دارند. این نوع فولادها می توانند به صورت ورق باشند مانند ورق های سیاه، ورق گالوانیزه یا ورق روغنی و همچنین ورق های رنگی. می توانند مانند محصولات مفتولی به صورت توری یا سیم مورد استفاده قرار گیرند.

لازم به ذکر است انواع میلگرد به خصوص میلگرد آجدار نیز عملا از مهمترین آهن آلات ساختمانی به حساب می آیند. میلگردها نیز به دلیل داشتن شکل سطح مقطع مشخص در یک طول عملا پروفیل به حساب می آیند. این نوع آهن آلات ساختمانی بیشتر به مقاطع فولادی یا مقاطع فولادی مشهور می باشند.

انواع پروفیل آهنی

حال که با مفاهیم کلی آهن آلات ساختمانی آشنایی پیدا کردیم انواع پروفیل را با هم بررسی می کنیم. این دسته بندی بدون در نظر گرفتن پروفیل ساختمانی باز یا پروفیل ساختمانی بسته می باشد. به نوعی ترتیب آن بر اساس اولویت های این پروفیل ها در به کارگیری در ساختمان می باشند.

میلگرد آجدار

rebar یکی از انواع آهن آلات ساختمانی محسوب می گردد که از بنیان ساختمان سازی در آن کاربرد دارد. استفاده اصلی میلگرد در ساخت فونداسیون می باشد. از میلگرد آجدار محصولاتی مانند میلگرد زیگزاگ، خاموت، عصایی، رکابی، سنجاقی تولید کرده و همه آنها در تقویت بتن به کار می روند. میلگرد آجدار وظیفه مقاومت در برابر نیروهای کششی و برشی را در بتن آرمه بر عهده دارد. از بهترین میلگردهای موجود در ساختمان سازی میگرد ذوبی را می توان مثال زد. این میلگرد از تولیدات کارخانه ذوب آهن اصفهان می باشد.

تیرآهن

تیرآهن که با نام های مختلفی شناخته می شود از جمله IPE، I-Beam و INP. این محصول نیز به نوعی از بنیادی ترین محصولات فولادی است که در ساختمان سازی کاربرد دارد. تیرآهن می تواند به عنوان اسکلت اصلی ساختمان محسوب شود. تیرآهن ها درجه های متفاوتی از نظر کیفی دارند. بهترین تیرآهن موجود تیرآهن ذوبی نامیده می شود که تولید کارخانه ذوب آهن اصفهان می باشد. از دیگر تیرآهن های پرکاربرد می توان به تیرآهن فایکو، تیرآهن ماهان و تیرآهن ناب تبریز اشاره نمود.

ناودانی

یکی از پروفیل های باز پر کاربرد ساختمانی ناودانی یا U-Channel نام دارد. ناودانی علاوه بر همکاری با تیرآهن جهت تکمیل اسکلت ساختمان، در تولید قاب های مورد نیاز در صنعت ساختمان سازی نیز کاربرد دارد. بیشتر در مواردی که تقویت یا ساپورت سازه ای مورد احتیاج باشد از ناودانی استفاده می کنند. از برترین برندهای ناودانی می توان به ناودانی شکفته مشهد اشاره نمود. ناودانی آریان فولاد، ناودانی فولاد ناب تبریز نیز مارک های دیگری هستند که در بازار موجود و مورد استقبال قرار می گیرند. ناودانی وارداتی نیز در بازار یافت می شود. البته شایان توجه است که کمتر کسی برای مصارف ساختمانی از ناودانی استاندارد اروپایی استفاده می کند.

نبشی

نبشی آهن یا نبشی فولادی که به لاتین Steel angle bar نام دارد از دیگر پروفیل های باز ساختمانی است که می توان نام برد. نبشی فولادی نیز مانند ناودانی به نوعی در ساختمان سازی کاربردهای ثانویه دارد. استفاده در قاب سازی، تقویت اسکلت، نبشی کشی و یا وال پست از جمله کاربردهای نبشی به حساب می آید. معروف ترین برندهای این محصول را می توان نبشی شکفته مشهد، نبشی ناب تبریز، نبشی آریان فولاد، نبشی فولاد منظومه و نبشی اسپیرال در نظر گرفت.

قوطی آهن

قوطی آهن یا همان قوطی و پروفیل آهنی نیز در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارند. پروفیل های ساختمانی گستره بسیار زیادی در ابعاد و ضخامت ها دارند. بسته به طراحی مورد نظر می توان از قوطی آهنی در ساختمان سازی استفاده نمود.

ستونی ساختمانی

ستونی ساختمانی عملا همان قوطی آهن است با ابعاد و ضخامت های بالاتر. از ستونی ساختمانی بیشتر در اسکلت فلزی استفاده می شود.

لوله داربستی

لوله داربستی نیز کاربردی جانبی در ساختمان سازی دارد. مواردی که کار در ارتفاع و یا ساخت ساپورت های موقت مورد نیاز است از لوله داربستی بهره می گیرند.

محصولات فولادی ساختمانی

ورق های فولادی

ورق های فولادی که شامل ورق سیاه یا ورق نورد گرم Hot rolled steel plate، ورق روغنی Cold rolled steel plate، ورق گالوانیزه و ورق رنگی فولادی می باشند نیز در ساختمان سازی کاربرد دارند. اما دامنه استفاده از آنها را می توان از بنیادی ترین بخش های ساختمان سازی نظیر فونداسیون تا مرحله نازک کاری ساختمان و ساخت تجهیزات ساختمانی وسعت داد.

میلگرد

میلگرد‌ها شامل میلگرد آجدار، میلگرد ساده و میلگرد کلاف می باشند و در صنعت ساختمان سازی کاربرد فراوان دارند. میلگردها برای بهبود مقاومت کششی بتن استفاده میشوند، با وجود اینکه بتن خاصیت کششی ضعیفی دارد اما قابلیت متراکم سازی بالایی دارد.به دلیل افزایش طول فولاد در شرایط دمایی بالا که مشابه با بتن است، میلگرد ها به صورت فولادی تولید میشوند.

لوله گازرسانی

لوله های ساخته شده مورد قبول استانداردهای گازرسانی و تاسیسات از دیگر محصولات فولادی است که در ساختمان سازی هم به صورت لوله گازرسانی روکار و هم به صورت لوله گازرسانی توکار کاربرد دارد.

لوله گالوانیزه تست آب

این نوع لوله ها نیز استفاده های تاسیساتی و آبرسانی دارد.

سیم مفتول

از سیم مفتول یا Steel wire rod بیشتر در بخش آرماتور بندی و تولید فونداسیون ساختمان بهره می گیرند. سیم مفتول برای کارخانه تولیدی یک محصول نهایی بوده و برای کارگاه های تولیدی محصولات مفتولی یک متریال خام به حساب می آید.

رابیتس گالوانیزه

رابیتس گالوانیزه برای انجام پلاستر و همچنین در ساخت قطعات پیش ساخته گچی و دکوراسیون ساختمانی استفاده می شود.