خلبان یا هوانورد کسی است که به‌خاطر شغلش یا برای تفریح به هدایت هواپیما یا دیگر وسائل پروازی می‌پردازد.خَلَبان یا خله‌بان در واژه به معنای سکاندار است. خلبان را پیشتر در فارسی «آویاتور» یا «پیلوت» می‌گفتند.
داشتن شغل خلبانی نیازمند آموزش‌های منظم و داشتن گواهینامه خلبانی است. بسیاری به خلبانی به صورت آماتور و غیر حرفه‌ای می‌پردازند. خلبانی و هدایت کلیه وسائل پروازی حتی هواپیمای فوق سبک نیز نیازمند اخذ گواهینامه خلبانی و مجوز پرواز است.
✳️آشنایی با شغل خلبان هواپیما
به عنوان خلبان هواپیما، وظیفه رساندن مسافران و بارها به مقصد آنها از راه هوایی بر عهده شماست. البته می توانید خلبان هواپیماهای نظامی بوده و عملیات های مختلف انجام دهید.
این شغل می تواند هیجان انگیز و چالشی باشد ولی مسئولیت زیادی را به همراه دارد. اگر عاشق پرواز و مسافرت هستید، این شغل ایده آل شماست. برای این شغل باید در کار تیمی قوی باشید. همچنین قدرت بینایی خوب، تمرکز بالا و توان حفظ آرامش در شرایط بحرانی داشته باشید. داشتن مدرک معتبر دانشگاهی نیز ضروری است.
بالاترین فرد در سیستم هدایت وکنترل و نظارت هواپیما خلبان است که در واقع فرمانده هواپیمایی است که میلیون‌ها دلار ارزش دارد. خلبان در طول پرواز مسئولیت جان صدها مسافر را که هزاران چشم به راه دارند بردوش می‌کشد. داشتن توانایی مدیریت بحران و حفظ قوه تعقل و تفکر و خونسردی حتی تا دم مرگ توانایی‌هایی است که یک خلبان به آن نیاز دارد. از سوی دیگر یک خلبان به لحاظ تنظیم ساعات پرواز در اوقات متفاوت نمی‌تواند برنامه‌ریزی دقیقی برای زندگی شخصی خود داشته باشد و بیشتر باید از یک برنامه شناور استفاده کند، چرا که هر هفته یا هر ماه برنامه پروازها تغییر می‌کند.
علاوه بر اینها سلامت جسمی و روحی تنها برای ورود به کار خلبانی لازم نیست. خلبان باید مرتب از شرایط جسمی و روحی خودش باخبر باشد و بر اساس آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان هواپیمایی کشوری قوانین سختگیرانه‌ای برای بررسی سلامت خلبانان در کلاس‌های مختلف وجود دارد.
✳️وظایف خلبان هواپیما
?بررسی اجزای هواپیما و سوخت آن قبل از پرواز
?اطمینان یافتن از درست کار کردن سیستم های ایمنی در قبل و حین پرواز
?انتخاب بهترین مسیر با توجه به گزارشات هواشناسی و اطلاعات ترافیک هوایی
?اجرای دستورالعمل های فرودگاه و بخش کنترل ترافیک هوایی از زمان حرکت در باند فرودگاه تا پس از انجام پرواز و فرود در باند فرودگاه مقصد و توقف کامل
?بررسی اطلاعات پرواز و انجام تنظیمات لازم برای تطبیق دادن خود با تغییرات آب و هوایی
?دادن اطلاعات لازم به مسافران و خدمه هواپیما در طول پرواز
?نوشتن گزارشات پرواز پس از فرود شامل هر گونه مشکلات موجود در هواپیما یا مسیر پرواز
?مدیریت و کمک به بارگزاری و تخلیه محموله ها و بارها در هواپیماهای کوچک
?معمولا هدایت هواپیما توسط یک تیم دو نفره متشکل از خلبان و کمک خلبان انجام می گیرد. در پروازهای طولانی معمولا یک مهندس پرواز برای بررسی قسمت های مختلف هواپیما و افزایش ایمنی پروازها در هواپیما مستقر است.
✳️مهارت و دانش مورد نیاز شغل خلبان هواپیما
?توانایی درک و انجام کلیه دستورات بخش کنترل ترافیک هوایی
?دادن اطلاعات واضح و درست به خدمه پرواز و مسافران
?توان انجام کار تیمی – زیرا در هر پرواز خلبان باید با افراد متعددی همکاری کامل و بدون نقص داشته باشد که کمک خلبان، مهندس پرواز، مهمانداران، مامور امنیت پرواز و کارشناسان برج مراقبت از آن جمله اند و هر گونه عدم همکاری با این افراد ممکن است حوادث جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
?توانایی استفاده از تجهیزات پرواز
?دقت زیاد و توجه به جزئیات - زیرا کوچکترین خطا و اشتباه در حین پرواز ممکن است حوادث خطرناکی را رقم بزند
?هماهنگی بین چشم و دست – برای افزایش سرعت عمل در مواقع حساس و بحرانی
?توانایی خواندن نقشه ها و تصاویر سه بعدی
?مهارت های ارتباطی خوب به منظور ایجاد فضای آرام و امن برای خدمه پرواز و مسافران هواپیما
?توانایی حفظ آرامش و انجام عکس العمل مناسب در شرایط بحرانی
?آشنایی با زبان انگلیسی - زیرا بسیاری از منابع اطلاعاتی رشته خلبانی به زبان انگلیسی هستند و مکالمات با برج مراقبت و سایر کادر تخصصی پرواز نیز به زبان بین المللی که انگلیسی باشد صورت می گیرد.
✳️بازارکار خلبانی و فرصت های شغلی
شما می توانید در شرکت های هواپیمایی استخدام شوید . این شرکت ها معمولا در حوزه های مسافربری حمل و نقل، کشاورزی، آموزشی و... فعالیت می کنند. همچنین می توانید استخدام ارتش یا سایر سازمان های نظامی مثل سپاه پاسداران شوید.
✳️برخی از مسایل و مشکلات این شغل عبارتند از :
?کافی نبودن فرصت های شغلی برای فارغ التحصیلان
?احتمال روبرو شدن با بیماری های مختلف به دلایلی از جمله سفرهای طولانی مدت، تشعشعات خورشیدی مضر، تغییر ساعت در مسیرهای طولانی و...
?با توجه به ظرفیت نسبتا کم حمل و نقل هوایی در کشور نسبت به کشورهای توسعه یافته و همچنین تحریم های صورت گرفته در سال های گذشته و از سوی دیگر عدم تناسب فارغ التحصیلان این رشته با ظرفیت استخدامی در شرکت های هواپیمایی و سازمان های مرتبط، پیش بینی می شود نرخ رشد استخدام در این شغل نسبت به متوسط مشاغل در کشور کمتر باشد.
✳️آموزشگاه های زیر نظر سازمان هواپیمایی کشوری
همانطور که گفتیم یکی از راه های خلبان شدن گذراندن دوره های ویژه در آموزشگاه های خاص است.
در این آموزشگاه ها که زیر نظر سازمان هواپیمایی کشوری برگزار می شوند، پس از ثبت نام، دوره های تئوری و عملی گذرانده و سپس وارد مرحله آزمون تئوری و عملی سازمان هواپیمایی کشوری می شوید.در حقیقت مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی بعد از گذراندن دوره ها، اثبات دانش علمی، اثبات مهارت پرواز در پروازهای شبیه سازی، اثبات مهارت پرواز با یک وسیله پرنده، اثبات توانایی صحبت کردن و فهمیدن زبان مورد نیاز برای مکالمات رادیویی به اعطای گواهینامه پرواز به متقاضی می پردازد.
اگر می خواهید از این راه به کابین خلبان راه پیدا کنید باید :
• حداقل 18 سال سن داشته باشید
• مدرک دیپلم داشته باشید
• وضعیت خدمت وظیفه یا معافیت تحصیلی شما روشن باشد
• معاینات پزشکی را که در بالا به آنها اشاره کردیم، با موفقیت گذرانده باشید
• اعتیاد یا سوء پیشینه کیفری نداشته باشید
• به یکی از ادیان رسمی کشور تدین داشته باشید
برای آشنایی با اطلاعات سایر مشاغل می توانید به سامانه سراسری زمات مراجعه کنید
