خدمات پزشکی

از جمله خدمات پزشکی می توان بیمارستان ها – آزمایشگاه ها — دندانپزشکی ها – متخصصین زنان – متخصصین اطفال – کلینیک و درمانگاه ها – مراکز ام آر آی ، سونوگرافی ، رادیولوژی و … را نام برد. این مراکز به صورت خصوصی و یا دولتی خدمات خاصی را به مردم ارائه می دهند. این خدمات با توجه به بیمه ای که هر فرد دارد به صورت رایگان و یا با پرداخت هزینه انجام می شود.

?آزمایشگاه ها

تاریخچه ی اولیه امور آزمایشگاهی در ایران به سال 1268 باز میگردد. اما اولین مراکز رسمی و شناخته شده در سال 1299 با تاسیس انستیتو پاستور ایران، سپس در سال 1303 با تاسیس انستیتو رازی و نیز در سال 1315 با تاسیس بنگاه بهداشت در تاریخ ایران ثیت شده است. آزمایشگاه محلی برای انجام آزمایش های علمی و شیمیایی در زمینه های مختلف می باشد. آزمایشگاه های پزشکی جهت انجام امور مربوط با سلامت و بهداشت و تشخیص های طبی می باشند. آزمایشگاه ها از لحاظ ایمنی به چهار سطح تبدیل می شوند که بالا رفتن سطوح آنها مربوط به نگهداری و شناسایی ویروس های مهلک می باشد. آزمایشگاه ها را همچنین می توان در دسته بندی های آزمایشگاه تشخیص طبی، آزمایشگاه پاتوبیولوژی، آزمایشگاه ژنتیک دسته بندی نمود که از آزمایش های اولیه چکاپ و CBC تا آزمایش های پیشرفته تشخیصی بیماری و ژنتیکی را شامل می شود.

?بیمارستان

از مشاهیر قدیمی طب در ایران می توان ابوعلی سینا و رازی را نام برد. اولین واحد با شکل بیمارستان در زمان ساسانیان و در دانشگاه جندی شاپور تاسیس شد. اولین بیمارستان با شکل مدرن در ایران در زمان ناصرالدین شاه قاجار و در سال 1290با کمک ناظم الاطبا که پزشک مخصوص شاه قاجار بود، با نام مریض خانه دولتی، در تهران ساخته شد. نام فعلی این بیمارستان، بیمارستان سینا می باشد. در تاریخ اینگونه نوشته اند که در آن زمان بیماران در این بیمارستان رایگان درمان می شدند. بیمارستان نجم آبادی نیز یکی از بیمارستان های قدیمی است که اکنون غیر فعال است و در سال 1279 تاسیس گردید. امروزه در هر محله چندین بیمارستان هست که به صورت خصوصی و یا دولتی در حال خدمت رسانی به بیماران می باشد.

بیمارستان ها دارای خدمات و بخش های زیادی می باشد این بخش ها شامل زنان و زایمان ، مغز و اعصاب ، بیماری های داخلی ، سی سی یو ، آی سی یو و … می باشد. تقریبا در تمامی بیمارستان ها بخش آزمایشگاه نیز برای انجام آزمایشات بیماران وجود دارد.

?داروخانه

در گذشته ها، شکل سنتی داروخانه، عطاری ها بودند که بر اساس طب سنتی داروهای گیاهی به بیماران ارائه میدادند. نخستین داروخانه مدرن ایران در دوره ناصری تاسیس شد. امروزه داروخانه مکانی برای فروش دارو و محصولات آرایشی-بهداشتی و نیز تجهیزات پزشکی قابل عرضه است. داروخانه توسط داروساز اداره می گردد. این فرد نسخه بیماران را چک کرده و در صورتیکه داروهای ناهماهنگ تجویز شده باشد به بیمار هشدار می دهد. این فرد عوارش و نحوه مصرف دارو را به دریافت کننده اعلام می کند. برخی داروها بدون نسخه (داروهای OTC) و سایر داروها تنها با نسخه پزشک تحویل داده می شود. در ایران باستان مار نشانه ی سلامتی بود و بیمار کسی که سلامتی ندارد. همچنین جام را نشانه ای برای سلامتی و این نمادها معرف داروخانه می باشد.

?مرکز اهدای خون

خون مهم ترین و اصلی ترین مایع بدن است که وظیفه اکسیژن رسانی، غذا رسانی و حفظ سلامت کل بدن را بر عهده دارد. اهدای خون به قرن 17 بازمیگردد. دانشمندان دریافته اند که اهدای خون نه تنها اسیبی به همراه ندارد، بلکه سلامتی فرد را نیز بیشتر تضمین می کند. در آن زمان با توجه به عدم شناسایی گروه های خونی، تزریق خون عواقب بدی به همراه داشت. در سال 1930 فردی به نام کارل گروه های چهارگانه خون را تعیین نمود و جایزه نوبل را از آن خود کرد. سازمان انتقال خون در سال 1353 تاسیس گردید. چرخه ی اهدای خون اهدا، تبدیل به فراورده های خونی، تامین و توزیع خون می باشد. اهدای خون در حالت های زیر صورت میگیرد: اهدای حرفه ای، اهدای جایگزین یا فامیلی، اهدای داوطلبانه و اهدای اتولوگ . عوارض احتمالی اهدای خون شامل کبودی، هماتوم، خونریزی، آسیب پذیری عصب و تاندون، التهاب رگ یا ترومبولبیت، حساسیت موضعی و …

?دندانپزشکی

تا پیش از سال 1390 دندانپزشکی تنها به صورت سنتی اجرا میشد. اما پس از این سال باید فرد تحصیلکرده و دارای مجوز برای کار میبود. از نخستین کتاب ها در این زمینه کتابی با نام امپراتور برای دهان می باشد. دندانپزشکی به شکل امروزی در قرن 17 ابداع گردید.

شما می توانید با مراجعه به دندانپزشکی خدمات مورد نظر را دریافت کنید در بعضی از موارد نیاز به گرفتن عکس از دندان شما برای تشخیص بهتر می باشد تا هر گونه ایراد و خرابی در دندان به طور کامل برطرف شود. امروزه اموری همچون پر کردن دندان، کشیدن دندان، عصب کشی دندان، روت کانال کردن، ایمپلنت کردن و سرامیک و لمینیت دندان و … در مطب های دندانپزشکی انجام می شود.

?مراکز ام آر آی (MRI)

MRI یک روش تصویربرداری در پزشکی است که برای کمک به تشخیص بیماری ها صورت میگیرد. در این روش با تشدید مغناطیسی بافت های داخلی بدن قابل رویت است. در این روش مانند رادیولوژی و CTSCAN اشعه ی اسیب زننده ی ایکس وجود ندارد و ضرر کمتری به بدن می رسد. در MRI بافت های نرم و غضروفی بدن نیز در تصویر نمایش داده می شود. بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های دستگاه MRI امروزه شرکت‌های زیمنس، جنرال الکتریک ، توشیبا ، و فیلیپس می‌باشند. اولین تصویر گرفته شده ی MRI بعد از سالها تلاش، مربوط به سال 1974 می باشد. در ایران خدمات MRI هم در بیمارستان ها و هم در مراکز مربوط به تصویربرداری به مشتریان ارائه می گردد.

?مراکز رادیولوژی و سونوگرافی

رادیولوژی یا پرتو شناسی روشی تشخیصی برای بیماری است که به کمک اشعه ایکس اعضای داخلی بدن را نشان می دهد. در سال 1301 دکتر حبیب الله اولین دستگاه رادیولوژی را به دستور دولت برای ایران خریداری نمود. رادیولوژیست که دائما در معرض این اشعه می باشند همیشه در خطرند. همچنین سونوگرافی یا اکوگرافی و یا صوت نگاری نیز روشی تشخیصی است که با کمک امواج فرا صوت بافت های زیر جلدی و مایعات بدن را مورد بررسی قرار می دهد. این روش در بارداری بسیار استفاده وسیعی می گردد. سونوگرافی استفاده درمانی نیز دارد. نخستین دستگاه سونوگرافی دنیا در سال 1937 اختراع گردید. سونوگرافی در انواع داپلر، چهاربعدی وجود دارد.

?کلینیک و درمانگاه

کلینیک یا درمانگاه مراکزی مشابه بیمارستان ها در اندازه کوچکتر و با ارائه خدمات کمتر هستند. کلینیک ها اغلب خصوصی می باشند و درمانگاه ها دولتی اند. هر بیمارستان خود می تواند دارای بخشی با نام درمانگاه یا کلینیک نیز باشد که درمان بیماران سرپایی در آنجا صورت می گیرد.

این مراکز بستری ندارند. این مراکز می توانند طرف قرارداد بیمه ها باشند. درمانگاه ها به صورت عمومی و تخصصی و یا خیریه می باشند که در ارائه خدمات مختلف متفاوت هستند. مجوز تأسیس و پروانه بهره‌برداری درمانگاه و کلینیک توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صادر می گردد. این مراکز می توانند خدمات دندانپزشکی، داروخانه، رادیولوژی، مامایی،آزمایشگاه، چشم پزشکی و … را ارائه دهند.

?مشاور، روانشناس، روانپزشک

روانشناسان افرادی هستند که تحصیلات پزشکی نداشته و مدرسه رشته علوم انسانی و سپس در دانشگاه رشته ی روانشناسی را انتخاب کرده اند. اما روانپزشکان در مدرسه رشته ی علوم تجربی سپس در دانشگاه پزشکی عمومی خوانده و بعد از آن موفق به دریافت تخصص روانپزشکی شده اند. روانشناسان بیشتر به روانکاوی فرد پرداخته و اجازه تجویز دارو ندارند. ولی روانپزشکان مجاز به تجویز دارو هستند

جلسات درمانی روانپزشکان معمولا کوتاه تر است و درمان با دارو صورت میگیرد. حال انکه روانشناسان جلسات بلند مدت تر و درمان با گفتگو و مشاوره و کشف علت ریشه ای را در پیش میگیرند. در بسیاری موارد حضور روانشناس و روانپزشک برای برخی درمان ها در کنار یکدیگر الزامی است و به نوعی درمان مکمل یکدیگرند.

?متخصص اطفال

متخصص اطفال یا پزشک کودکان شاخه ای مربوط به بررسی بیماری اطفال می باشد. نخستین متون مربوط به بررسی بیماری های کودکان توسط زکریای رازی نوشته شده است و برخی او را پدر طب اطفال می دانند. در ایران در سال 1320 در دانشگاه تهران و توسط دکتر محمد قریب گروه پزشکی اطفال تشکیل گردید. در سال 1348 با تاسیس اولین بیمارستان تخصصی کودکان تاسیس گردید. رشته های فوق تخصصی اطفال شامل بیماریهای کلیوی کودک، بیماریهای خون، سرطان اطفال، غدد و متابولیک، ایمونولوژی و آلرژی های کودک، روماتولوژی کودک، بیماری ریه اطفال، بیماریهای اعصاب کودکان، بیماری های قلبی و عفونی کودکان و … می شود.

?جراحی عمومی

جراحی عمومی نوعی تخصص پزشکی است که بیشتر بر درمان بیماری های مربوط به شکم مربوط می باشد. این اندام ها شامل مری، معده، روده ی بزرگ و کوچک،کبد، تیروئید، صفرا و … می باشد. این متخصصان قادر به جراحی تمام اعضای بدن به صورت کلی می باشند. تاریخ جراحی بشر بر اساس آثار باقی مانده به حدود 9000 سال پیش باز میگردد.

در ایران این تاریخچه به 4850 سال قبل برمیگردد. در این عمل جراحی، جمجمه جراحی شده بود. انجمن جراحان نیز در ایران در سال 1339 ایجاد گردید. این جراحان باید قادر به مراقبت های ویژه جراحی، انکولوژی جراحی و تروما نیز باشند. این جراحان در موارد اورزانسی تمامی عمل ها را انجام می دهند لذا آنها از دانش بالایی برخوردارند.

?چشم پزشکی

چشم پزشک یک متخصص است برای تشخیص بیماری های چشم و بینایی. چشم پزشکان با اپتومتریست ها متفاوت اند. اپتومتریست ها درمان کننده بیماری های ساده ی چشم اند و یکی از کارهایی که انجام می دهند معاینه و تجویز عینک و لنز هستند. اپتومتریست ها را بینا سنج نیز می نامند. بیماری های چشم شامل آب مروارید، قوز قرنیه، رتینوپاتی دیابتی، خطاهای انکساری و … می باشد.

فوق تخصص های چشم پزشکی شامل چشم پزشک کودکان، قرنیه و بیماری خارج چشمی، فلوشین آب سیاه، شبکیه، پاتولوژی چشم، جراحی پلاستیک و ترمیم چشم،ترومای چشم و … می باشد.

?روماتولوژی

روماتولوژیست متخصص درمان بیماری هایی همچون بیماری های مفاصل و تاندون ها و رباط و استخوان و عضلات، بیمارس اسکلتی عضلانی و … می باشد. در واقع آنها درمانگر بیماری های خودایمنی و التهابی مفاصل و عضلات نیز هستند. این بیماری ها در دسته ی دیگری شامل نقرس، آرتریت، پاژه، سارکوئیدوز، روماتیسم ستون فقرات، به جت، اسکلرودرمی، درماتومیوزیت، بورسیت، لوپوس، پسوریاتیک، آرتروز التهابی شانه و زانو و لگن، التهاب زردپی، سندروم شوگرن و … می باشد. ر

اه های تشخیص پزشکی این بیماری ها مانند تصویر برداری ایکس ری، سونوگرافی، MRI ، سی تی اسکن و … است. از نشانگرهای ژنتیکی این بیماری ها در آزمایش های صورت گرفته HLA_B27، ARTS1 و IL23R را می توان نام برد.

?قلب و عروق

قلب انسان حیاتی ترین عضو بدن او می باشد. تخصص قلب و یا کاردیوگرافی یک شاخه از پزشکی است که با بیماری های مربوط به قلب سر و کار دارد. این بیماری ها شامل اختلالات مادر زادی قلب، بیماریهای عروق کرونر، نارسایی قلب، بیماریهای دریچه ای قلب و … می باشد. تست هایی که توسط متخصص قلب و عروق از بیمار گرفته می شود شامل تست ورزش، تست الکتروکاردیوگرام، ECG ، تست اکوکاردیوگرام، کاتتریزاسیون قلب، رادیواکتیو و … می باشد.

علائمی همچون تنگی نفس، ناراحتی های قفسه سینه، خستگی زودرس، تپش قلب، سرگیجه، عرق سرد مواردی هستند که در صورت بروز باید به بیماری های قلبی شک کرده و به پزشک مراجعه نمود.

?متخصص زنان و زایمان

تخصص زنان و زایمان به بیماری های دستگاه تولید مثل زنان و نیز مراقبت های بارداری و زایمان مربوط می شود. پدر جراحی زنان و زایمان یا همان ژنیکولوژی ، جی ماریون سیمس محسوب می گردد. از بیماری های اصلی مربوط به این رشته می توان به موراد زیر اشاره کرد: سرطان های دستگاه تولید مثل زنان، بی اختیاری ادرار، زایمان، نازایی، عفونت های دستگاه تولید مثل زنان، آمنوره، دیسمنوره،و...

زنان پیش از اقدام به بارداری، در حین بارداری و پس از آن به مراقبت توسط پزشک زنان نیاز دارند. زایمان به صورت طبیعی و سزارین می تواند باشد.

?متخصص زیبایی

سابقه عمل جراحی بینی به هزاران سال قبل و برای ترمیم اعضای بدن پس از جنگ بازمیگردد. اول عمل جراحی بینی ایران در سال 1321 انجام شد. امروزه عمل های زیبایی فراوانی وجود دارد که با طراحی های سه بعدی صورت و بدن فرد را طراحی میکنند. واژه ی پلاستیک در جراحی پلاستیک از واژه یونانی پلاستیکوس به معنی شکل دادن نشات گرفته است.

جراحی پلاستیک از رشته های نوین در پزشکی محسوب می شود. جراحی پلاستیک به عنوان زیر مجموعه ی جراحی ها محسوب شده و شامل رفع نواقص مادر زادی، تروما، سوختگی و ناشی از بیماری هاست. جراحی زیبایی رشته ی خاصی در پزشکی به زیباسازی دلخواه فرد باز میگردد که در قسمت های سر و گردن و بدن تمرکز دارد.

?متخصص غدد

متخصص غدد و متابولیسم فردی است که بر بیماری های غدد و هورمون هایی که تولید می شوند تمرکز دارد.

بیماری های موجود در این شاخه عبارتند از غدد آدرنال بالای کلیه که خوب کار نمیکنند، متابولیزم های استخوان مانند پوکی استخوان، کلسترول، موارد مربوط به هیپوتالاموس، موارد مربوط به لوزالمعده، پاراتیروئید، هیپوفیز، غدد تناسلی، تیروئید، تیموس، اندوکرین، دیابت و قند، پرمویی و هیرسوتیم،اختلالات ناتوانی جنسی، نازائی، ریزش مو و …

?مراکز و متخصصین فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به معنای استفاده از قوانین فیزیک در درمان می توان نام برد. برخی فیزیوتراپی را برق درمانی و ماساژ می دانند که تنها بخشی از درمان است. فیزیوتراپی نه تنها کیفیت زندگی بیمار را بالا می برد بلکه از ایجاد آسیب نیز جلوگیری می کند و عمل های حرکتی را بهبود می بخشد.

فیزیوتراپیست بیمار را مورد بررسی قرار می دهد و با توجه به یافته های بالینی برای بیمار برنامه درمانی تعیین می کند. مواردی که باید در آنها به فیزیوتراپیست مراجعه نمود شامل پس از سکته ی مغزی، پس از تصادف ها یا آسیب های جسمی، برای بیماران مغز و اعصاب، برای بیماریهای قلبی عروقی، روماتیسمی پوستی، ارتوپدی و آسیب ورزشی، در سوختگی ها، در سلامت زنان و … می باشد.

?متخصص مغز و اعصاب

متخصص مغز و اعصاب پزشکی است برای تشخیص و درمان بیماری های مغز و سیستم عصبی و تشخیص وضعیت های عصب شناختی مانند نوار مغز (EEG) ، MRI و CTScan.

بیماری هایی که متخصص مغز و اعصاب به درمان آن می پردازد شامل سردرد، اختلال خواب، رعشه، صرع، آسیب مغز و نخاعی، تومور مغزی، سکته، بیماری آلزایمز، بیماری پارکینسون، فلج چندگانه (MS)، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و اختلالات عصب محیطی می گردد. متخصص جراحی مغز و اعصاب نیز فردی است که به بیماری های نخاعی، آنوریسم، انسداد عروق، درد مزمن کمر، نقص مادرزادی، تومور مغزی، نخاعی، و … می پردازد.

?کارشناس و متخصص تغذیه

متخصص تغذیه فردی است که با مباحث تغذیه و رژیم های غذایی سر و کار دارد. این افراد به خصوص برای بیماران و برای هر بیماری به طور خاص تعیین می کنند که چه چیزی باید بخورند و چه چیزی نخورند. همچنین افرادی که هدف لاغر و یا چاق شدن دارند نیز می توانند از این متخصصین کمک بگیرند.

برخی بیماریهایی که نیاز به این متخصصین دارند شامل بیماران دیابتی، بیماران کلیوی، بیماران گوارشی و کبدی، بیماران قلبی وبیماران سرطانی که در دوره شیمی درمانی یا رادیوتراپی قرار دارند و … می باشند. در مواقعی نیز ضروری است که به متخصص تغذیه مراجعه کنیم که شامل زمان های رژیم، استپ های وزنی، لاغری های زیاد، بارداری، مدام به غذا فکر کردن، کلسترول و …