شهر زنجان مرکز استانی به همین نام در قسمت شمال غربی ایران است و از زیباترین و تاریخی ترین شهرهای ایران است.
زنجان از شمال به شهرستان طارم و خلخال و میانه و از مشرق به سلطانیه و طارم و از جنوب به خدابنده و ایجرود و از غرب به شهرستان ماه‌نشان محدود است و از سطح دریا ۱۶۶۳ متر ارتفاع دارد.
.
.
?پیشینه
در مورد وجه تسمیه شهر زنجان تاکنون نظرات گوناگونی ازسوی پژوهشگران و نویسندگان ارائه شده‌است.حمدالله مستوفی، تاریخ‌نگار نامدار، بنیاد شهر زنجان را از اردشیر بابکان، سردودمان ساسانیان دانسته و نام نخستین این شهر را شهین ذکر کرده‌است. ماخذ و منبع مستوفی در مورد کلمه شهین که به زنگان اطلاق می‌گردیده مبهم است و تاکنون هیچ منبع موثق دیگری در این ارتباط اظهار نظر ننموده‌است. در لغتنامهٔ دهخدا هم در سرواژهٔ شهین چنین نوشته: «شهین نام شهر زنگان است و معرب آن زنجان باشد و گویند این شهر را اردشیر بابکان بنا کرده‌است.». شهری بود بزرگ در میان ری و آذربایگان، و وجه تسمیه آن، مخفف زندگان یعنی اهل کتاب زند است، و زندیگان زنگان شده و دال او محذوف گردیده.
.
.
?آب و هوا
اوضاع جوی و شرايط اقليمی منطقه بر حسب پستی و بلنديها سخت متغير است. من حيث المجموع ارتفاعات دارای آب و هوای سرد کوهستانی ، زمستانهای پر برف و سرد و در تابستان معتدل و خشک می باشد . در اين ميان دره های قزل اوزن دارای آب و هوایمعتدل تر بوده و دارای زمستانهای معتدل و تابستانهای نسبتا" گرم است . جلگه های مابين ارتفاعات نظير جلگه سجاس ، منطقه قشلاقات اقشار و قسمت سفلای زنجان رود دارای آب و هوای معتدل تری هستند. بر اساس آمار و گزارشات هوا شناسی در 10 سال اخير معدل حداکثر درجه حرارت سالانه 1/37+ درجه سانتيگراد و معدل حداقل درجه حرارت سالانه 5/19- درجه سانتيگراد بوده است .
.
/
?مردم شناسی
پوشش سنتی زنان این شهر از سرپوش یا چرگات و یا یاشماق، تن پوش یا کوینگ، نیم ساق، جلیقه یا دون و کفش هایی پاشنه کوتاه به نام کوردی یاتی یا میشین که از پوست گوسفند تهیه می شود، تشکیل می شده است. خانم ها از رشته های منجوق، سنگ سیاه براق، کهربا، عقیق و یشم استفاده می کرده اند.البته زنان سربندهایی که از سکه درست می شده هم بر روی پیشانی های خود می بسته اند.لباس مردان زنجانی هم از کلاه نمدی و یا پوستی، کونیک یا همان تن پوش، ۲ نوع کت مختلف به نام اویما یا ستره، لباسی به نام سردری و پاپوش هایی به نام گون که از پوست گاو میش درست می شده، تشکیل می شده است.البته آقایان از انگشتر عقیق به عناون زیورآلات نیز استفاده می کرده اند.
.
.
?محصولات کشاورزی
محصولات عمده کشاورزی استان که اکثراً صادر هم می‌شوند عبارت‌اند از: انجیر، برنج، انگور، زردآلو، سیب، لوبیا (منطقه هیدج)، خیار، پیاز، گردو، فندق و بادام، زیتون، انار و سیر. ، کلم سفید (که طرفداران زیادی دارد) و زیتون و انار و برنج سیر و انجیر از محصولات عمده شهرستان طارم به‌شمار می‌رود.زنجان در تولید محصول زیتون مقام اول کشوری، تولید انگور مقام هفتم، تولید سیب مقام هفتم و حبوبات مقام دهم را در اختیار دارد.
.
?صنایع دستی
چاقو را می توان مشهورترین از میان سوغاتی های زنجان نامید، که شهرت آن در سراسر کشور شناخته شده است.چاروق دوزی چاروق نوعی پاپوش است که از روزگاران قدیم مورد استفاده قرار می گرفت و در شکل های مختلفی ساخته میشود. در آن زمان بیشتر آن از چرم درست می شد. مسگریبین فلزات مس زودتر از بقیه فلزات بکار رفت زیرا بصورت خالص در طبیعت یافت می شد و استخراج و بهره برداری از آن ساده بود. در سال های اخیر ظروف مسی یکی از سوغاتی های زنجان بوده اند که برای همه شناخته شده هستند، قالی بافی زنجان اگرچه یکی از مراکز مهم قالی بافی ایران است، اما نامش آنگونه که باید در این فهرست نمایان نشده و تولیدات استان در قالب نام های دیگر به فروش می رسد.
?مسجد چهل ستون زنجان
یکی از جاذبه های دیدنی شهر زنجان، مسجد چهل ستون است.این مسجد تاریخی در بازار بالای زنجان قرار گرفته است.مسجد چهل ستون یکی از مساجد معروف در دروه ی حکومت قاجارها بوده است که حکم حوزه ی علمیه را داشته است.بر روی سردر این بنا یک کتیبه نصب شده که تاریخ ساختش ۱۲۸۴ بوده است.مسجد چهل ستون دارای یک صحن و شبستان بسیار بزرگ است.این مسجد یکی از نمونه های معماری دوره ی قاجاریه است.
.
.
?بازار زنجان
بازار این شهر یکی از بازارهای بسیار قدیمی این شهر است که در سال ۱۲۱۳ ساخت آن آغاز شد. این بازار در دو بخش غربی و شرقی و به صورت خطی می باشد.می گویند که بازار زنجان عنوان طولانی ترین بازار سرپوشیده در ایران را دارد.معماری به کار رفته شده در این بازار کاملا به سبک قجری ها است.در این بازار راسته ی زرگرها، سراج ها، کفاش ها و بزاز ها می باشد.
.
.
?موزه ی باستان شناسی
یکی از جاذبه های بسیار معروف زنجان، موزه ی باستان شناسی این شهر است.موزه ی باستان شناسی این شهر از سال ۷۲ یعنی دقیقا زمانی که پیکر مرد نمکی که در معدن چهرآباد کشف شده بود را در آن به نمایش گذاشتند، معروف شد.البته پیکر مومیایی شده ی ۳ مرد نمکی دیگر که متعلق به دوره ی هخامنشیان و ساسانیان بودند نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده اند.
.
.
?بلوار شیخ اشراق
بلوار شیخ اشراق را به نام شهاب الدین یحیی سهروردی نام گذاری نموده اند.این بلوار را به عنوان یکی از زیباترین پارک های زنجان می شناسند و مجسمه ها و تندیس های بزرگ آن به آن شهرتی دو چندان بخشیده است.
.
/
?موزه ی رختشوی خانه
این مکانی که امروزه به موزه تبدیل شده است قبلا جایی بوده که مردم رخت های خود را در آن می شسته اند.این ساختمان امروزه ترمیم و بازسازی شده و دیگر مردم می توانند به عنوان موزه از آن بازدید نمایند.
/
/
?روستای شیث
این روستای سر سبز از لحاظ گردشگران بسیار جذاب است و در سال های اخیز مخصوصا کلی مشهور شده است.فاصله ی این روستا تا زنجان در حدود ۱۲۶ کیلومتر است.قدمت این روستا به ۵۰۰ سال می رسد.
