از شمال به شهرستان صومعه‌سرا از جنوب و جنوب غربی به خط‌الراس رشته‌کوه‌های البرزکه مرز حوزه‌های آبخیز کوهستان مزبور حد طبیعی فومن و طارم است. از شمال غرب به ماسال و شرق شهرستان شفت محدود میشود.
این شهر با موقعیت جلگه‌ای در میان کشتزارها و باغ های اطراف خود محصور میباشد. شهرستان فومن یکی از چهار شهرستان اولیه گیلان (پس از ایجاد مفهوم امروزی شهرستان در دوره اصلاحات پهلوی) همچون رشت و طالش و انزلی بوده است.
.
?آب وهوا
آب و هوای معتدل و مرطوب که بخش جدا نشدنی اکثر مناطق شمالی کشور است، در فومن هم احساس می شود. این شهرستان خوش آب و هوا در میان شالیزارها و باغ های بسیاری محصور شده است. تا جایی که جاده رشت به فومن با داشتن درختانی بلند و سرپوشیده مسیر را کاملاً سرسبز و رویایی ساخته و به یکی از جاده های محبوب مسافران در شمال تبدیل شده است.
/
?مردم
اکثر جمعیت شهرستان فومن را مردم گیلک تشکیل می‌دهند و به زبان گیلکی سخن می‌گویند. در برخی مناطق نیز تالش‌ها زندگی می‌کنند.
.
?سوغات
از سوغاتی‌های معروف این شهرستان میتوان به کلوچه فومن، برنج، چای، توتون، مرکبات، صیفی جات، حصیر ،گمج (نوعی ظرف گلی پخت‌وپز غذا) و عروسک های سنتی ماسوله اشاره کرد.
.
.
?اقتصاد
اقتصاد فومن با توجه به جغرافیای آن شکل گرفته‌است. فومن منطقهٔ معتدلی است که سرسبزی در آن موج می‌زند و به تبع همین آب و هوای معتدل مردم آن از دیر باز برای گذران زندگی به کشاورزی و دامپروری مشغول بودند. از جمله فعالیت‌های کشاورزی مردم این ناحیه میتوان به کشت برنج وچای که هنوز هم متداول است اشاره نمود. کشت توتون از دیگر فعالیت‌های مردم این منطقه بود که با توجه به سختی کار و ارزانی خرید محصول مانند گذشته از رونق چندانی برخوردار نیست. پرورش کرم ابریشم نیز از دیگر فعالیت‌های مردم فومنات است که اکنون از رونق افتاده است.مردمان مناطق کوهپایه‌ای که غالباً به گویش تالشی سخن می‌گویند به دام پروری مشغول بوده‌اند ومردمان مناطق جلگه‌ای که به گویش گیلکی سخن می‌گویند بیشتر به کشاورزی می‌پرداختند.
وجود چشم‌اندازهای بکر و دست نخورده، نزدیکی دشت‌های وسیع به کوهپایه‌ها، مناطق جنگلی و مردم میهمان نواز موجب شده‌است که این شهرستان به عنوان یکی از مناطق گردشگری مورد توجه قرار گیرد. وجود مجسمه‌های زیبا و تقریباً در اندازهٔ اصلی این شهر را به شهر مجسمه‌ها معروف نموده‌است. ماسوله و قلعه رودخان دو منطقه تاریخی با سبک معماری خاص هستند که موجب جلب بسیاری از گردشگران به شهرستان فومن می‌شوند. گردشگری در شهرستان فومن مولد فرصتهای شغلی بدیع و جدیدی شده‌است.
.
.
?کشاورزی
کشاورزان فومن از ایام قدیم در این منطقه به کشت برنج اشتغال داشته‌اند که نتیجه آن ظهور چند رقم بومی برنج میباشد که در نتیجه انتخاب سنتی توسط کشاورزان حاصل شده‌اند و این در حالی است که در سال ۱۳۹۲ دارای ۱۳ هزار و ۸۷۰ هکتار اراضی شالیزاری بوده که ۷۲ هزار تن شلتوک و حدود ۴۷ هزار تن برنج سفید از آن استحصال شده‌است و در مجموع این شهرستان ۶ درصد برنج استان را تأمین میکند.
.
.
?جاذبه های گردشگری فومن
.
?قلعه رودخان فومن
بنای تاریخی بهنام قلعه رودخان در 20 کیلومتری فومن قرار دارد که گفته باستان شناسان قدمت ای مربوط به دوران حکومت ساسانیان دارد. وجه تسمیه این بنای قدیمی به دلیل احداث و قرار گیری در کنار رود می باشد که در زمان های دور به «دژ روگان» مشهور بود و با گذشت سالها به «قلعه ی رودخان» تغییر یافت.نامهای دیگری از جمله «قلعه ی هزارپله» ،«دژ روخان» ،«قله رخون» ،«دژ روگان» و «قلعه ی حسامی» در بین مردم به این عمارت کهن نسبت داده شده است.
منحصر به فرد ترین ویژگی که قلعه رودخان داشت این بود که دشمن قادر به نفوذ ، دسترسی و فتح آن در طول تاریخ نبود.قورخانه و دو ارگ از بخش های مختلف این قدیمی می باشند. انجام کارهای نظامی سربازان و همچنین سکونت آنها در قورخانه انجام می شد و همچنین ارگ برای سکونت حاکم وقت و خانواده اش ساخته شده بود.
سردخانه ، زندان ، آب انبار ، حوض ، آبریزگاه ، حمام ، چندین اتاق دیده بانی ، برج دیده بانی ، واحدهای مسکونی وبرج و بارو ازجمله قسمت های دیگر قلعه رودخان می باشد. جالب است بدانید این قلعه از امنیت و سیستم دفاعی فوق العاده ای برخوردار بود بین یکی هست منحصر به فرد ترین ویژگی آن محسوب می شود چرا که هیچ دشمنی در طول تاریخ و در زمان پویایی آن موفق به فتح و محاصره آن نشده است.
/
?پارک فومن
پارک فومن یکی از جذاب ترین تفرجگاه های شهرستان فومن می باشد که مورد تایید و علاقه گردشگران می باشد. مجسمه های متنوع مخصوص مجسمه های چهار دختران باعث شده این پارک در بین گردشگران محبوب شود. این مجسمه ها بیانگر سخت کوشی و تلاش بی دریغ دختران و زنان دهکده ها و روستاهای فومن می باشد که در کشاورزی فعال بودن به تلاش و سرزندگی همیشه سرلوحه زندگی شان بوده است.همچنین قرارگیری مجسمه های کودکان خندان و شاد در محوطه پارک حس خوب مردم فومن را با بازی های محلی شان به تصویر کشیده است ناگفته نماند در این پارک دستگاه های بازی مهیج جذابی نیز وجود دارد که این مکان را تبدیل به یک تفرجگاه محبوب کرده است.
.
?روستای فوشه
در فاصله 22 کیلومتری جنوب غربی فومن روستایی به نام روستای فوشه یکی از مناطق دیدنی این شهرستان قرار دارد این روستای شگفت انگیز از جنوب ،جنوب غربی و غرب توسط مناطق کوهستانی ، جنگلهای زیبا با چشم اندازهای بی نظیر محصور شده که این ویژگی های ناب به جذابیت های این منطقه افزوده است به سالانه علاقه مندان و گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. وجود پوشش گیاهی متنوع و درختانی از جمله راش ، توسکا ، افرا ، خرمندی ، لرگ ، راش طبیعتی رویایی و زیبایی خاصی برای بازدیدکنندگان از این منطقه هدیه می دهند.
.
.
?غار خون فوشه
در نزدیکی قلعه رودخان و در فاصله 15 کیلومتری از روستای فوشه غاری قدیمی که قدمت آن به سه هزار سال قبل برمیگردد وجود دارد که به عنوان یکی از ارزشمندترین جاذبه های این منطقه از استان گیلان به شمار می رود محل قرار گیری این غار در منطقه جنگلی می باشد.به علت قدمت زیست محیطی و تاریخی که دارد از اهمیت بالایی برخوردار است جالب است بدانید در مسیر دسترسی به این غار جاذبه ها به طبیعت خارق العاده وجود دارد که هر توریستی با مواجه شدن با این زیبایی ها سختی راه عبور از شیب تند مسیر را فراموش میکند.
.
?بقعه سبز قبا
آستان مقدس امامزاده سبزقبا علیه السلام یکی از اماکن مذهبی می باشد که در روستای شنبه بازار فومن واقع است از آن دسته مقاصد گردشگری مذهبی میباشد که گردشگران زیادی را به خود جذب می کند نکته قابل توجهی که درباره این بقعه تاریخی وجود دارد این است که پیکر مطهر چند تن است شهدای جنگ تحمیلی از جمله شهید سید جواد موسوی در اطراف آن به خاک سپرده شده است که این مهم ترین علت برای حضور اکثر گردشگران سراسر کشور می باشد.ناگفته نماند درخت کهن سال و تنومندی در نزدیکی این امامزاده وجود دارد که در گذشته آن را «درخت آقادار» یا «درخت مزار» خطاب می کردند. مردم طبق باورهای قدیمی پارچه سبز رنگی را به امید حاجت روا شدن به درخت وصل کنند.
.
?ییلاق زودل سر فومن
ییلاقی چشم نواز و زیبا با آب و هوایی دلپذیر در مسیر«قله ی تراشوم» در شهرستان فومن و در نزدیکی روستای «خانوانه ی» قرار گرفته است که به «زودل» معروف است.این مکان به دلیل قرار گرفتن روستای زودل در مسیر این ییلاق به این نام شهرت یافته است.با توجه به نام این روستا (سر به معنای بالاتر است) و این ییلاق بالاتر از روستا قرار گرفته و به «زودل سر» معروف شده است.این مکان که به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری فومن شناخته شده است پذیرای گردشگران و جمع زیادی از توریست و مسافران داخلی از سراسر جهان برای بازدید می باشد.
.
.
?منطقه ی حفاظت شده ی گشت رودخان و سیاه مزگی
از دیگر جاذبه های دیدنی و گردشگری در شهرستان فومن در گیلان منطقه ی «گشت رودخان و سیاه مزگی» است که در سال 1378به عنوان منطقه ی حفاظت شده شناخته شد.این مکان به دلیل پوشش گیاهی بومی و جنگل های کم نظیر هیرکانی،جلگه،اقلیمی مرطوب و معتدل،مراتع ییلاقی،رودهای متعدد خروشان و باغ های وسیع چای به یکی از مناطق چشم نواز و زیبا برای تمامی گردشگران تبدیل شده است.این بخش از گیلان زیستگاه گونه های مختلفی از جانورانی مانند آبیا،مرال شوکا،گراز،خرس قهوه ای،قرقاول،تشی،گورکن،شغال و پلنگ و گربه ی وحشی می باشد.وجود رودهای بسیار و آبشار های خروشان و دره های عمیق در این مکان،این منطقه را به یکی از مناطق دیدنی و بکر تبدیل کرده است.
.
?چشمه آب معدنی علی زاخونی و زمزمه
خاصیت درمانی وبهره مندی آب «چشمه ی علی زاخونی» از بیکربنات یکی از ارزشمند ترین پدیده های طبیعی این منطقه محسوب میشود که درمان بسیاری از بیماری ها من جمله بیماری های گوارشی می باشد. یکی دیگر از نعمات الهی واقع در منطقه ماسوله میتوان به «چشمه ی زمزمه» اشاره کرد.نکته قابل توجهی که در این میان وجود دارد این است که طعم این چشمه به علت نزدیکی با معدن آهن بسیار نامطلوب و تلخ است ولی به خاطر خواص درمانی آن ساکنین محلی، آن را با مقداری شکر مخلوط کرده و برای بیماریهای گوارشی و ریوی خود مورد استفاده قرار می دهند.
.
.
?ماسوله
بهشتی در شهر فومن به نام روستای ماسوله وجود دارد که خانه های پلکانی با پنجره هایی پر از گلدان شمعدانی دارد و دارای بافتی تاریخی است. زیبایی های طبیعی و نمای خانه ها و بازارچه سنتی که در میان کوچه ها و خانه های چشم نواز وجود دارد ، گردشگران بسیاری را به سمت این شهر روانه می کند.
.
?آبشار لارچشمه
آبشار لارچشمه در مسیر فومن به ماسوله قرار دارد. اطراف آبشار لارچشمه مکان مناسبی برای عکاسی و ثبت خاطراتی به یاد ماندنی بسیار مناسب است. رستوران و استراحت گاه های زیادی در نزدیکی این آبشار وجود دارد.
.
.
.
?درخت آقادار
.
درختی تنومند و کهن سال به نام «درخت مزار» یا «درخت آقادار» وجود دارد که هنوز تعدادی از مردم به تبعیت از باورهای قدیمی با بستن پارچه ای سبز رنگ به درخت، امید به برآورده شدن حاجات خود دارند.
