مینودشت از شهرهای تاریخی استان گلستان در شمال ایران است که در مجاورت جاده تهران-مشهد قرار دارد.کبودجامه، حاجیلر، سنگرلر و سنگر حاجیلر و دشت مینو نام‌هایی است که در گذشته به این شهر اطلاق می‌شد. سرانجام به خاطر طبیعت بکر و چشم‌انداز زیبایش مینودشت نام گرفت. بادهای گرم پاییزی، زمستان‌های سرد، تابستان‌های گرم ومرطوب و هوای دلپذیر و مطبوع بهار از خصوصیات مینودشت است.
شغل مردم مینودشت کشاورزی، بازرگانی و تجاری است. نوغانداری نیز در اقتصاد شهر نقش مهمی را ایفا می‌کند. کارخانجات آرد، شالیکوبی، کارخانه پنبه پاک‌کنی، سرد خانه، سیلوی بزرگ و شهرک صنعتی و غذایی از مراکز مهم تولیدی و صنعتی این شهر است. باغ‌های میوه، برنج، غلات (گندم، جو و دانه‌های روغنی نظیر گلزا و سویا)، توتون، سیگار، ابریشم، حبوبات و صیفی‌جات از محصولات کشاورزی مینودشت است.
?تاریخچه
مینودشت در ابتدا یک روستا بوده است. رضا شاه پهلوی دوره سربازی خود را در مینودشت سپری کرده است. رضا خان پهلوی بعد از پادشاه شدن به حاجیلر (مینودشت) رفت، موقع بازگشت به تهران فرمان داد حاجیلر را به مینودشت تغییر دهند. اقوامی نظیر ساسانی، مازنی و کتولی از اقوام اولیه بودند که در سالیان دور نخستین مردمانی بودند که در این منطقه می‌زیسته‌اند.
?جغرافیا
این شهرستان با وسعت ۷۰۰ کیلومتر مربع ۲/۴ درصد از خاک استان گلستان مختص خود کرده است. ارتفاع مینودشت از سطح دريا ۹۰۱ متر بوده و در ۹۸ کیلومتری گرگان و در مجاورت جاده تهران-مشهد واقع شده است.همسایگان اين شهر از جنوب استان سمنان و خراسان، از شرق شهرستان گالیكش، از غرب شهرستان آزادشهر و از شمال شهرستان گنبدكاووس است. مینودشت در دنباله دامنه کوه‌های البرز شرقی قرار دارد.
?مردم‌شناسی
جمعیت مینودشت در حدود ۳۲ هزار نفر برآورد شده است. اقوام محلی ساکن نظیر کتولی، قزلباش، تات و مازندرانی و مهاجران قدیمی از جمله آذری، (سیستانی، خراسانی و شاهرودی) از ساکنان این شهر هستند. مردم مينودشت به زبان فارسی و تركی صحبت می‌کنند.
شهرستان مينودشت محل زندگی قوم قزلباش می باشد بنابراین بیشترمردم این شهر ترک بوده و در انتهای اسم فامیلی آن‌ها «لی» مثل قره سفلی، قزلسفلی، ممشلی، سنجه ونلی، و ...وجود دارد.
?صنایع دستی و سوغات
از صنایع دستی مهم مینودشت می‌توان به نوغانداری و ابریشم بافی، نمد مالی، سوزن دوزی، حصیر بافی و گلیم بافی و بافت قالی و قالیچه اشاره کرد.
حلوای آماج، سرغربیلی، نان پادرازی، جزحلوا و خاویار از سوغاتی‌های مینودشت است.
?جاذبه های دیدنی
?جنگل چهل چای
تنها هفت کیلومتر از شهر مینودشت که فاصله بگیرید خود را در میان جنگلی بکر و زیبا خواهید یافت که به سان بهشتی جذاب است. این جنگل زیبا که انبوه مراتع سرسبز آن را در بر گرفته اند در دامان جادویی البرز شمالی قرارگرفته و به جنگل چهل چای شهره است. جنگلی که علاوه بر حضور درختان بلندبالا و زیبا، رودخانه های خروشان و چشمه سارهای متعددی نیز در دل آن جریان دارند. عبور رودخانه چهل چای از دل این جنگل بر طراوت و زیبایی اش افزوده است. این جنگل را با نام تنگ چهل چای نیز می شناسند و اگر از بلندای کوه ها به این جنگل متراکم بنگرید خواهید دید که چگونه در دامان کوه ها و در دل دره ها درست در مسیر حرکت رودخانه چهل چای پیش روی کرده است. این پارک جنگلی جادویی مجهز به امکاناتی همانند آلاچیق، سرویس بهداشتی، نمازخانه و فروشگاه برای شب مانی است. جنگل در نزدیکی روستای کلوکند قرار گرفته است و 59 هکتاری وسعت دارد.
?آبشارهای ریگ چشمه
پیچ وخم جاده را که پشت سر بگذارید 18 کیلومتر بعد به روستای زیبای ریگ چشمه پایین خواهید رسید. به سان اغلب روستاهای مینودشت، این روستا را نیز مراتعی حیرت انگیز احاطه کرده اند. با رسیدن به روستا و پشت سر گذاشتن آن وارد جنگلی زیبا و فوق بکر خواهید شد که در همان نگاه اول چشم تان را خواهد ربود. اگر در دل جنگل به پیش بروید، در طول مسیر رودخانه ای خروشان را در میان انبوه درختان متراکم خواهید دید که در کنار چشمه سارها منظره بی بدیلی را بوجود آورده است. با پیاده روی در اعماق جنگل شما به آبشاری بسیار زیبا خواهید رسید که با نام آبشار ریگ چشمه شناخته می شود. آبشار از بلندای سنگ های خزه گرفته پایین می جهد و در قالب رودخانه ای به مسیر ادامه می دهد. منظره حیرت انگیز جنگلی بکر در کنار این آبشار زیبا حتما خستگی راه را از تن شما به دور خواهد کرد. اما 200 متر آن سوتر از آبشار، غاری آهکی و بسیار زیبا قرار دارد که پیمایش آن آ ن قدر سخت نیست و مناظر بی بدیلی را در دل خود پنهان کرده است. این غار هم با نام ریگ چشمه شناخته می شود. قصد سفر به اعماق جنگل و بازدید از آبشار و غار را اگر داشتید حتما با یک راهنمای محلی این مسیر زیبا را طی کنید.
?آبشار لولوم
مینودشت آنقدر آبشار دارد که چشم به هر سو بچرخانید یک آبشار زیبا را شکار خواهید کرد. در این میان اما آبشار زیبای لولوم یک سر و گردن از سایر آبشارها بالاتر است. یک آبشار پلکانی که در اعماق جنگلی زیبا قرار گرفته و طبیعت بکر و جذابش در کنار ارتفاع 30 متری آبشار، از این آبشار یک جاذبه بی بدیل ساخته است. آبشار لولوم در کنار روستایی با همین نام واقع شده است. لولوم در میان دشتی وسیع و سرسبز قرار گرفته است. با گذر از روستا و عبور از پیچ و خم باغات و مزارع به جنگلی پا می نهید که به راستی معجزه خلقت است. با کمی پیش روی در دل این جنگل بکر و حیرت انگیز کم کم نوای این آبشار زیبا و پرآب به گوش می رسد. با نزدیک شدن به آبشار و دیدن این حجم از زیبایی با سنگ های بزرگ و خزه گرفته و درختانی زیبا و بلند و طبیعتی باطراوت، تنها شکرگزار چنین زیبایی خواهید بود. اما این پایان مسیر نیست با حرکت در دل جنگل چندین و چند آبشار به چشم تان خواهد خورد که اگرچه از حیث ارتفاع کوتاه تر از آبشار نخست هستند اما زیبایی بی بدیل شان در دل این طبیعت بکر مجال هیچ فکر و سخنی را نمی دهد.
?قلعه قافه
در میان جاذبه های بی بدیل شهر مینودشت، روستاهای این دیار هرکدام خود یک جاذبه طبیعی تمام عیارند. در این میان روستای قلعه قافه از آن دست روستاهای شناخته شده است که حتما باید سری به آن بزنید. روستای قلعه قافه 35 کیلومتر با مینودشت فاصله دارد و در زمره روستاهای کوهستانی این دیار قرار دارد. روستایی با بافت سنتی و خانه هایی دوشادوش یکدیگر، که متاسفانه در جریان زلزله های اخیر تعدادی از این خانه ها دچار آسیب شده و برخی تخریب شدند. این روستای کوهستانی، که یکی از ییلاقات محبوب مینودشت در فصول گرم سال است، قدمتی بلند دارد و سابقه سکونت در آن به پیش از میلاد مسیح می رسد. آنطور که به نظر می رسد سال ها قبل قلعه ای بر فراز یکی از کوه های روستا قرارداشته که محل سنگرگرفتن مردم به هنگام حمله راهزنان بوده است. در این روستا با کوچه های سنگ فرش، شما هوایی دلچسب و مطبوع را تجربه خواهید کرد. آنچه این روستای زیبا را بر سر زبان ها انداخته است جنگل های بکر و زیبا، آبشار، غارهای کوچک و بزرگ و ارتفاعات زیبای اطراف آن همانند ماران است. یک زیارتگاه نیز در دل این روستا قرار دارد که در بین اهالی از قداست خاصی برخوردار است.
