بیمه چیست؟
ریشه لغت «بیمه» را از «بیما» و کلمه‌ای هندی یا اردو بیان کرده‌اند. لغت‌نامه دهخدا آن را واژه‌ای هندی دانسته و در تعریف آن آمده است: «ضمانت مخصوصی است از جان یا مال که در تمدن جدید رواج یافته است، به این صورت که برای شخص یا مال ماهانه مبلغی به شرکت بیمه می‌دهند و در صورت اصابت خطر به جان و یا مال، شرکت مبلغ معینی می‌پردازد...» در اصطلاح حقوقی نیز تعریف بیمه از این قرار است:«عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند که در ازای پرداخت وجه و یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده و یا وجه معینی بپردازد.»
تاریخچه بیمه
در منابع مختلف از دوران کهن، سازوکارهایی را به عنوان شکلی از بیمه‌های امروزی مثال می‌زنند. اولین نمونه‌ها را مربوط به بازرگانان چینی می‌دانند که برای حفظ ارزش مال خود در تجارت‌های دریایی و جبران خسارت ناشی از حوادث و یا سرقت که توسط دزدان دریایی انجام می‌شد تصمیم گرفتند که بارها را در چندین کشتی تقسیم کنند تا اگر یک کشتی دچار حادثه شد زیان کمتری به آنان وارد شود. شکل پیشرفته‌تری از بیمه در عهد باستان را مربوط به بابلی‌ها می‌دانند.
بابلی‌ها سیستم اقتصادی‌ای داشتند که به نوعی شکلی از بانکداری امروز بوده است که اگر بازرگانان بابلی برای انجام امور تجاری مثل خرید کالا و یا کشتی از این بانک‌ها سرمایه‌ای مثل وام دریافت می‌کردند و طی حوادثی این اموال دچار آسیب شده و یا به سرقت می‌رفت، از پرداخت خسارت معاف بودند.
فنیقی‌ها نیز که در کار تجارت دریایی بودند این سازوکار را که می‌توان نام بیمه دریایی بر آن گذاشت از بابلی‌ها آموختند و بعدها یونانی‌ها و رومی‌ها نیز از این روش پیروی کردند تا در قرون وسطا شهرهایی مثل لمباردی و جنوآ تبدیل به مراکز بیمه دریایی شدند. بیمه دریایی را اولین نوع بیمه می‌دانند و با این حال اولین بیمه‌نامه‌ها در شهرهای ژن و بروگ به دست آمده است که گویا در سال‌های 1247 و 1370 میلادی تنظیم شده‌اند.
بیمه دریایی از ایتالیا به انگلستان رفت و باعث شد تا طی جلسه‌ای در کافه لویدز بازرگانان انگلیسی گرد هم آمده و متعهد شوند که در سود و زیان تجارت دریایی خود سهیم باشند. این حرکت آغاز تأسیس شرکت بیمه لویدز شد که اکنون یکی از معروف‌ترین شرکت‌های بیمه است.
تاریخچه بیمه در ایران
در ایران نیز به سازوکارهایی از دوران کهن اشاره کرده‌اند که مشابه بیمه بوده است. قدیمی‌ترین آن‌ها به دوره کیقباد و بعدها به دوره هخامنشیان می‌رسد که طبق قوانینی چنانچه شخصی به ارزش مشخصی هدایا برای حکومت می‌فرستاد؛ در مقابل حکومت وقت نیز در هنگام ضرر و زیان شخص به وی کمک می‌کرده است.
اما شرکت های بیمه در ایران از سال 1289 شروع به کار کردند. در ابتدا دو شرکت روسی نادژا و مرکوری مشغول به فعالیت بودند اما تا سال 1314 که اولین شرکت بیمه ایرانی تأسیس شد 29 شرکت بیمه مختلف در ایران مشغول به کار شدند که همه از کشورهای مختلف بودند.
در سال 1314 اولین شرکت بیمه ایرانی در کشور تأسیس شد که فعالیت دیگر شرکت‌ها را تحت شعاع قرارداد و با حمایت از قوانین بیمه توانست باعث تغییر فضای کشور به سمت شرکت های بیمه ایرانی و تعطیلی شرکت های بیمه خارجی شود. در سال 1316 قانون بیمه در ایران به تصویب رسید و از سال 1329 شرکت های بیمه خصوصی نیز در ایران تأسیس شدند به طوری که 8 شرکت خصوصی تا سال 1343 مشغول به فعالیت بودند.
در سال 1331 و در دولت مصدق قوانینی تثبیت شد که فعالیت‌های بیمه را برای شرکت‌های خارجی محدود می‌کرد که نتیجه آن تعطیلی این شرکت‌ها و رشد شرکت‌های داخلی بیمه شد.
در خرداد سال 50 در جهت برای حمایت اتکایی از شرکت های بیمه داخلی، قانون تأسیس بیمه مرکزی به تصویب رسید و بنا بر آن بیمه مرکزی تأسیس شد.
سازمان بیمه مرکزی
با افزایش تعداد شرکت های بیمه و گسترش این خدمت در کشور، قانون بیمه مرکزی به منظور حمایت اتکایی شرکت های بیمه، نظارت بر خدمات و سیاست‌گذاری در قوانین بیمه تصویب و در پی آن، سازمان بیمه مرکزی نیز تأسیس شد.
اهداف سازمان بیمه مرکزی به طور مختصر به شرح زیر است:
- تهیه و تنظیم قوانین بیمه
- نظارت بر مؤسسات و نمایندگی‌ها و شرکت های بیمه
- نقش اتکایی و پشتوانه مالی در مقابل شرکت های بیمه
- تنظیم بازار بیمه و حفظ نظم آن
- صدور مجوز فعالیت برای مؤسسات و شرکت های بیمه
- شبکه فروش
شبکه فروش در شرکت های بیمه
در ایران شبکه فروش بیمه از کارگزار، نماینده و اگریگیتورهای بیمه تشکیل شده است.
فروش از طریق کارگزار بیمه
کسی که با آگاهی از شرایط و خدمات شرکت‌ها و با شناخت از انواع بیمه‌ها در ازای دریافت کارمزد از شرکت های بیمه، نقش واسطه در فروش بیمه را به عهده دارد. در واقع وظیفه کارگزار این است که ابتدا نیاز و شرایط اقتصادی و مالی بیمه‌گزار را بررسی کند و سپس با توجه به اطلاعاتی که بیمه‌گزار در اختیار وی قرار داده است، بهترین بیمه را برای وی خریداری می‌کند.
اطلاعات کارگزار باید به روز باشد تا پس از دریافت اطلاعات از بیمه‌گزار بتواند بهترین بیمه را از میان بیمه‌های موجود به بیمه‌گزار پیشنهاد دهد. همچنین کارگزار موظف است در خصوص دریافت خسارت از شرکت‌های بیمه مشاوره‌های لازم را به بیمه‌گزار ارایه کرده و تا زمان وصول خسارت پیگیری‌های آن را به عهده گیرد.
از سوی دیگر ازآنجا که کارگزار نقش واسطه دارد با هر دو سمت یعنی هم شرکت های بیمه و هم مشتری در ارتباط است و در نتیجه تنها نسبت به بیمه‌گزار تعهد ندارد بلکه نسبت به شرکت های بیمه نیز دارای تعهداتی است که باید به آن عمل کند. در همین راستا وی موظف است تا گزارش‌های کاری را که شرکت های بیمه و یا ناظران بیمه از وی انتظار دارند، تهیه و در زمان مقرر به این عوامل تقدیم کند.
فروش از طریق نماینده بیمه
نماینده بیمه نیز نقش واسطه در فروش بیمه را دارد. تفاوت نماینده بیمه با کارگزار در این است که نماینده تنها برای یک شرکت بیمه نقش واسطه را دارد و نمی‌تواند هم‌زمان برای چندین شرکت بیمه، فروش بیمه داشته باشد. نمایندگان بیمه با اخذ مجوزهای رسمی از مراجع مربوطه و شرکت بیمه طرف قرارداد، به طور ویژه و تنها برای همان شرکت بیمه و تحت قوانین آن اقدام به فروش بیمه‌های مختلف می‌کنند و کارمزد خود را نیز از بیمه‌گر طرف قرارداد دریافت می‌کنند. نمایندگان بیمه موظف هستند تا اطلاعات و خدمات مربوط به انواع بیمه‌هایی که ارایه می‌کنند را به صورت کامل و شفاف در اختیار بیمه‌گزار قرار دهند و مشاوره‌های لازم را به بیمه‌گزار ارایه کنند.
فروش آنلاین به کمک اگریگیتور بیمه
در جوامع مدرن استفاده از خدمات اینترنتی امری بدیهی است و یکی از این خدمات معرفی و فروش انواع محصولات به صورت مستقیم و یا با واسطه است.
در ایران نیز در سال‌های اخیر استارت‌آپ‌هایی در خصوص به وجود آمده‌اند که در این بین شرکت‌هایی مانند بیمیتو در زمینه بیمه در حال خدمت‌رسانی هستند. کار این اگریگیتور‌ها به این شکل است که به عنوان واسطه بین بیمه‌گزار و بیمه‌های مختلف وظیفه راهنمایی و ارایه مشاوره و خدمات لازم را به عهده دارند و در نهایت امکان خرید آنلاین انواع بیمه را در اختیار بیمه‌گزار قرار می‌دهند. این سامانه‌ها تلاش می‌کنند تا روند خرید بیمه را کوتاه کنند و نحوه دریافت آن را تسهیل بخشند.
سازوکار سیستم‌های فروشی مانند بیمیتو به این صورت است که بیمه‌گزار بدون نیاز به مراجعه به شرکت‌ها و نمایندگی‌های بیمه و از طریق سایت و اپلیکیشن این شرکت‌ها می‌تواند در مورد بیمه مورد نظر خود اطلاعات لازم را کسب کرده یا از قیمت هر بیمه مطلع شود. همچنین می‌تواند با توجه به شرایط خود استعلام انواع بیمه را تهیه کند و جزییات مالی بیمه مورد نظر خود را در کمترین زمان ممکن تهیه کند و در نهایت خرید بیمه خود را انجام دهد.
بیمه‌گزار در هر قسمت از مراحل خرید و در صورت نیاز می‌تواند با مشاورین بیمیتو تماس حاصل کند و چنانچه در روند خرید مسئله‌ای به وجود بیاید و یا بیمه‌گزار ورود اطلاعات را به طور ناقص انجام داده باشد از طرف بیمیتو با وی تماس گرفته و نواقص موجود رفع می‌شود.
طبیعتاً در روش مشاوره و فروش آنلاین خدمات نه تنها انجام فعالیت‌ها با دقت بیشتری انجام می‌شود که باعث صرفه‌جویی قابل توجهی در وقت و انرژی افراد نیز می‌شود.
