سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسب خانه شما
برای خانه از چه سیستم گرمایشی و سرمایشی استفاده کنیم؟ برای انتخاب بهترین دستگاه سرمایشی و گرمایشی به چه نکاتی توجه کنیم؟ کدام سیستم مناسب و مقرون به صرفه است؟
سیستمها و وسایل گرمایش و سرمایش بسیاری برای ساختمان در بازار وجود دارد. این سیستمها گرمای مورد نیاز در فصل زمستان و سرمای لازم برای تابستان را فراهم میکنند و حضور آنها در ساختمان الزامی است.
امروزه با توجه به اهمیت موضوع گرم شدن کره زمین، حفاظت از محیط زیست و استفاده بهینه از انرژی، علاوه بر قدرت و قیمت وسایل گرمکننده و خنککننده، باید متناسب با نیاز هر ساختمان، مناسبترین دستگاه ممکن از نظر قیمت، مصرف انرژی، برآورده کردن نیازهای اساسی دمایی و رطوبتی و غیره را انتخاب کرد.
بهتر است قبل از انتخاب سیستم یا دستگاه سرمایشی و گرمایشی مناسب برای خانه خود، انواع آن و ویژگیهای هرکدام را بشناسید و بعد دست به خرید بزنید. بنابراین قصد داریم در این نوشته شما را با انواع سیستمهای سرمایشی و گرمایشی آشنا کنیم.
دستهبندی سیستمهای گرمایشی و سرمایشی
1-به طور کلی این سیستمها از نظر کاربرد به دو دسته صنعتی و غیر صنعتی تقسیم میشوند: – غیر صنعتی: این سیستمهای تهویه در مکانهای مسکونی، اداری، فروشگاهی و مکانهای عمومی مانند رستوران، تئاتر، بیمارستان، مدرسه، مسجد و غیره کاربرد دارند.
– صنعتی: این سیستمهای تهویه با هدف کنترل شرایط محیطی مناسب برای کارهای پژوهشی و تولیدی، ایجاد محیطی برای آسایش افراد و افزایش سطح تمرکز آنها در کار و جلوگیری از ورود هوای آلوده به داخل ساختمان و جلوگیری از انتشار آلایندهها به بیرون است. این سیستمها در صنایعی چون کارخانجات نساجی، کاغذسازی، تولید شیرینی، واحدهای صنعتی چاپ و عکاسی کاربرد دارند.
2- سیستمهای گرمایشی و سرمایشی بر اساس فصلهای سال: -سیستمهای زمستانی: مانند بویلر موتورخانه و پکیج به عنوان ایجادکننده آب گرم، دستگاههای یونیت هیتر، رادیاتور، سیستمهای سرمایش از کف، فنکویل، هواساز و… که به عنوان تبادل کننده حرارتی بین آب گرم و هوای درون ساختمان کاربرد دارند.
-سیستمهای تابستانی: مانند انواع چیلر و مینی چیلر که جهت ایجاد آب سرد و ارسال آن به واحدهای درون ساختمان مانند فنکویل و هواساز از طریق لولهکشی، به کار میروند.
-سیستمهای چهارفصل: این سیستمها به صورت ترکیبی از تابستان و زمستان هستند. از انواع آنها میتوان سیستم تهویه مطبوع مرکزی گازسوز GHP، سیستم تهویه مطبوع الکتریکی VRF را نام برد.
3- سیستمهای گرمایشی و سرمایشی از لحاظ آرایش تجهیزات: -سیستمهای تهویه مطبوع مرکزی: منظور از مرکزی این است که تجهیزات مولد گرما و سرما در مکانی بیرون از فضای تهویه شونده مانند موتورخانه یا روی بام، نصب میشوند. از انواع این سیستمها میتوان به دیگ آب گرم، دیگ بخار، کوره هوای گرم، انواع چیلر و مینیچیلر اشاره کرد.
-سیستمهای تکواحدی یا بستهای: در این سیستمها ویژگیها و مزایای مرکزی و تکواحدی با هم ادغام میشوند. مانند سیستم تهویه مطبوع مرکزی گازسوز GHP و سیستم تهویه مطبوع الکتریکی VRF
سیستمهای سرمایشی و گرمایشی مدرن
رادیاتور شیشهای
در معماری سنتی اکثر رادیاتورها در زیر پنجره نصب میشدند که این خود باعث هدر رفت انرژی گرمایی میشد، اما معماری مدرن امروزی سعی در بهینهسازی انرژی با استفاده از رادیاتورهای زیبا در سایزهای ایدهآل دارد.
سیستم حرارت مرکزی یکی از سیستمهای گرمایشی است که گرما را از موتورخانه یا پکیج به رادیاتور فرستاده و فضا را گرم میکند. رادیاتورها به عنوان توزیعکننده حرارت در انواع مختلف در بازار وجود دارند. رادیاتور شیشهای از جمله رادیاتورهایی است که نه تنها نقش مهمی در تامین گرمایش ساختمان ایفا میکند، بلکه به عنوان نوعی رادیاتور دکوراتیو نیز استفاده میشود. بر روی شیشه این رادیاتورها می توان به صورت سفارشی تصویر دلخواه را حک کرد و از زیبایی آن لذت برد.
سیستمهای گرمایشی مانند بخاری، انواع شومینه و رادیاتورهای معمولی را باید در جاهای معینی از خانه نصب و جاسازی کرد، اما رادیاتورهای شیشه ای این امکان را فراهم میکنند که این سیستم را در هر جایی که مناسب با نمای داخلی است بتوان تعبیه کرد.
تفاوت اصلی رادیاتورهای شیشه ای با رادیاتورهای معمولی در استفاده از سیستمهای لولهکشی است. به دلیل عدم استفاده از سیستم لولهکشی در نصب رادیاتورهای شیشهای، هیچ اتلاف انرژی از طریق لولهها صورت نمیگیرد. طرز کار این رادیاتورها به گونهای است که به محض روشن کردن آنها تمام گرمای تولید شده به خانه منتقل شده و انرژی اضافی هدر نمیرود. در واقع رادیاتورهای شیشهای بازدهای صددرصد دارند.
در ساخت رادیاتورهای شیشه ای هیچ نوع تجهیزات جانبی که نیاز به مراقبت و تعمیر داشته باشد، به کار نمیرود. برخلاف سایر سیستمهای گرمایشی که پس از چند ماه نیازمند سرویس کردن میباشند، رادیاتورهای شیشهای به مراقبت و نگهداری نیاز ندارند و هزینهای صرف نگهداری از آنها نمیشود. هیچ محدودیت مکانی برای نصب رادیاتورهای شیشهای وجود ندارد و ریموت کنترلی که همراه این رادیاتورهاست آسایش و راحتی را برای ساکنین منازل فراهم میکند. بعضی از این سیستمهای گرمایشی ریموت کنترل دارند و برخی دیگر با دو شاخ به پریز برق وصل میشوند. رادیاتورهایی که قابلیت کنترل دما را دارند توسط یک ریموت کنترل میتوان دمای آنها را تنظیم کرد، اما نمونههای غیر قابل کنترل مانند رادیاتورهای معمولی عمل کرده و فقط یک دکمه روشن و خاموش کردن دارند. دمای این رادیاتورها در کارخانه روی یک درجه مشخص تنظیم شده است.
قیمت رادیاتور شیشهای به نسبت نصب و راهاندازی سیستم گرمایش از کف پایینتر است. این رادیاتورها بسیار کارآمد هستند و به میزان قابل توجه در مصرف انرژی صرفهجویی میکنند، به همین دلیل خرید رادیاتور دکوراتیو در طولانی مدت از نظر اقتصادی مقرون بهصرفه خواهد بود.
سیستم گرمایش از کف
یک سیستم گرمایشی جدید منزل، سیستم گرمایش از کف است. این سیستم بهعنوان یکی از مدلها در جدیدترین سیستم گرمایشی ساختمان و سیستمهای تاسیساتی، تا حدودی مانند موتورخانه و پکیج عمل میکند. سیستم گرمایش از کف با عبور دادن آب گرم از میان لولههای کار شده در کف واحد، آن را گرم میکند.
این سیستم عملا هیچ فضایی را اشغال نکرده و گرما را نیز به صورت یکنواخت پخش میکند. به خاطر نصب این سیستم گرمایشی جدید منزل در تمام کف واحد مسکونی، گرما در تمام مساحت خانه پخش میشود. سیستم گرمایش از کف را میتوان به صورت دستی یا خودکار برای هر اتاق با برنامهای متفاوت تنظیم کرد. این سیستم میتواند مشکل سرمای شدید طبقات اول را نیز (به دلیل خالی بودن فضای زیرین) به گونهای موثر حل کند. از معایب آن میتوان به هزینه نصب بالا، تعمیر دشوار در صورت بروز مشکل و گرم نشدن خانه به محض روشن کردن آن اشاره کرد. فرآیند گرم شدن ممکن است گاهی تا 1 ساعت نیز طول بکشد.
سیستم گرمایش قرنیزی
سیستم گرمایشی قرنیزی به عنوان یک وسیله گرمایشی لوکس در میان سیستمهای تاسیساتی، جایگزین خوبی برای سیستم گرمایشی شوفاژ و گرمایش از کف بوده و معایب هیچ یک از این دو را ندارد.
این سیستم گرمایشی حتی میتواند با انرژی و آبگرمکن خورشیدی نیز کار کند. در واقع سیستم گرمایشی قرنیزی و رادیاتورهای قرنیزی به نحوی طراحی شدهاند که میتوانند با این منابع انرژی با کارایی عالی کار کنند. سیستم گرمایش از طریق قرنیز دیوار نصب دشواری ندارد، کاراست و ابعاد کوچکی نیز دارد. صرفهجویی در مصرف انرژی، کاهش لولهکشی تاسیسات، انتقال گرما از پایینترین سطح و سرعت در گرمایش، و عرضه در طرحها و رنگهای مختلف، همه سیستم گرمایشی قرنیزی را برای برخی واحدها (و حتی ادارهها و ساختمانهای بزرگ) به گزینهای قابل توجه برای بهترین گرمایش برای خانه و بهترین سیستم گرمایشی منزل تبدیل کرده است. از معایب این سیستم این است که سیستم گرمایش از طریق قرنیز دیوار، دیوارهای بیرونی را بیشتر از هر قسمت دیگری در خانه گرم میکند.این سیستم محل قرار دادن وسیلهها را محدود میکند؛ مثلا تلویزیون که در برابر گرما بسیار آسیبپذیر است. هزینه بالای مدل الکتریکی این وسیله گرمایشی لوکس نیز یکی دیگر از مشکلات سیستم گرمایشی قرنیزی است.
سیستم گرمایش از سقف خانگی
یکی دیگر از جدیدترین سیستم گرمایشی ساختمان، سیستم گرمایش از سقف خانگی است که به آن گرمکننده تابشی یا سیستم گرمایش تابشی نیز میگویند. حرارت در این سیستم گرمایشی جدید منزل اغلب از طریق امواج مادون قرمز منتقل میشود.
در سیستم گرمایشی تابشی میتوان مسیر گرما را کنترل کرد. سیستم گرمایش از سقف خانگی باعث چرخش هوا نمیشود؛ در نتیجه، آلودگیها و گرد و غبار موجود در فضا به میزان موثری کاهش مییابد. این سیستم به سرعت و به صورت یکنواخت محیط را گرم میکند که در صرفهجویی در انرژی نیز بسیار موثر است. این سیستم و وسیله گرمایشی لوکس برای ادارهها، سالنها و انبارها نیز فوقالعاده مناسب و کارآمد است. از معایب آن این است که گرما بیشتر زیر سقف متمرکز شده و البته هدر رفت آن از طریق سقف نیز بسیار بالاست.
سیستم سرمایشی کولر گازی
کولرهای گازی نسبت به کولرهای آبی مزایای بیشتری دارند. مهمترین مزیت آنها عدم نیاز به آب حین فعالیت است. بنابراین استفاده از کولرهای گازی باعث صرفهجویی در مصرف آب خواهد شد. کولرهای گازی را میتوان براساس امکانات به دو نوع کولر گازی پرتابل و اسپیلت تقسیمبندی کرد.
کولر گازی یک تکه یا پرتابل این مدل از متداولترین و اولین نسل کولرهای گازی محسوب میشود که برای یک فضای کوچک انتخاب مناسبی خواهد بود. برای نصب این کولر گازی قسمتی از شیشه پنجره برداشته خواهد شد. در این حالت نیمی از بدنهی کولر یا قسمت جلویی دستگاه در فضای داخلی اتاق قرار میگیرد و پشت آن بیرون از هوای اتاق و در معرض جریان هوای آزاد قرار میگیرد.
به همین علت این دستگاه را کولر گازی پنجرهای (Window Type) مینامند. کولر گازی پرتابل از یک کمپرسور با امکانات قدیمی تشکیل شده است. به همین دلیل کولر گازی یک تکه نسبت به سایر کولرهای گازی برق بیشتری مصرف میکند. از این سیستم سرمایشی در خانههایی با متراژهای کوچک استفاده میشود.
کولر گازی دو تکه یا اسپیلت کولر گازیهای اسپیلت روی دیوار نصب میشوند و به دریچهی تهویه هوا مجهز هستند. این کولرها همچنین قابلیت تنظیم و تغییر دما متناسب با حرارت محیط را دارند و همین ویژگی آنها باعث شده محبوبیت بیشتری داشته باشند. از دیگر نکات جالب و کاربردی دربارهی کولر گازی یا اسپیلتها قابلیت تنظیم زمان است. با تنظیم زمان در اسپیلتها، میتوانید مشخص کنید دستگاه چه زمانی خاموش و غیر فعال شود.
تفاوت اسپیلتها و کولرهای گازی پرتابل در توانایی آنها برای تصفیهی هوا و جذب بخارهای اضافی، چربیهای موجود و ریزگردها است. گرچه اسپیلتها مزایای زیادی دارند؛ اما هزینههای جانبی قابل توجه و مصرف انرژی برق بالا از نکات منفی این دستگاهها محسوب میشود. اسپیلتها در دو نوع سرد یا سرد و گرم طراحی شدهاند. با استفاده از اسپیلت سرد و گرم دیگر نیازی به سیستمهای گرمایشی نخواهید داشت. به همین دلیل این سیستمها برای خانههایی که سیستم گرمایشی نامناسبی دارند(خصوصا خانههای دوبلکس)، ایدهآل هستند.
سیستم سرمایشی و گرمایشی فنکویل
این سیستمها در دو نوع طراحی شدهاند. بعضی از فنکویلها میتوانند همزمان برای سرمایش بخشی از محیط و گرمایش بخش دیگر آن کنار تهویهی مطبوع فضا مورد استفاده قرار بگیرند. در مقابل نمونههای دیگری هستند که در هر لحظه میتوانند فقط سرمایش یا گرمایش محیط را تامین کنند.
فنکویلها روی دیوار، سقف یا زمین قابل نصب بوده و از این نظر انعطافپذیری بالایی دارند. از مزایای آنها کارکرد مستقل و بدون نیاز به سیستم مرکزی است. این سیستمها همچنین به هیچ دستگاه و وسیله جانبی مکملی نیاز ندارند و راهاندازی آسانی خواهند داشت. عملکرد بیصدا و پاکسازی کامل هوا از مهمترین مزایای فنکویلها به حساب میآید. علاوه براین فنکویلها هزینه نصب، نگهداری و تعمیر کمتری دارند. چرا که قطعات به کار رفته در ساخت آن کوچک هستند و تعویض آنها محدودیت خاصی ندارد. از معایب فنکویلها میتوان به عدم تامین هوای تازه اشاره کرد. فنکویلها هم مانند کولرهای گازی نمیتوانند هوای تازه به محیط برسانند و هوای محیط را برمیگردانند.
سیستم سرمایش و گرمایش چیلر
چیلرها را میتوان در تراس، حیاط یا پشتبام نصب کرد. این دستگاه برای متراژهای بیش از ۱۵۰ متر کاربرد دارد.
از مزایای چیلر این است که میتوان در هر اتاق یک فن کویل قرار داد و آن را به چیلر مرکزی متصل کرد. سپس دمای مطلوب برای سرمایش و گرمایش هریک از اتاقها را به صورت جداگانه تنظیم کرد. چیلرها نسبت به کولر گازی مصرف برق کمتری داشته و پیش از خروج هوا توسط فیلترهای مختلف آن را تصفیه میکنند. بنابراین در صورتی که فضای بزرگی دارید و میتوانید جای مناسبی برای نصب چیلر تامین کنید، استفاده از آن میتواند انتخاب خوبی برای تامین هوای مطبوع خانه باشد.
سیستم تهویه هوشمند GHP
این سیستمهای تهویه هوا که در ساختمانهای جدید نصب میشوند، نیازی به کانالکشی هوا ندارند و یونیتهای داخلی با لولهکشی به یونیتهای خارجی متصل میشوند. یونیتهای خارجی در فضای غیرمفید ساختمان مانند پشت بام قرار میگیرند و یونیتهای داخلی در داخل ساختمان، در محیطهای مختلف نصب میشوند.
GHP مخفف عبارت Gas Heat Pump است و نوعی سیستم تهویه هوشمند برای تهویه صنعتی و خانگی به شمار میرود. عملکرد این سیستم بر پایه سیکل تبرید تراکمی و یک موتور احتراق داخلی گازسوز میباشد. سیستم تهویه مرکزی GHP از یک یونیت خارجی و چند یونیت داخلی تشکیل شده که به صورت یکپارچه نیازهای برودتی و حرارتی ساختمان را تامین میکند.
سیستم تهویه هوشمند GHP دارای ویژگیهایی است که آن را از سایر سیستمهای گرمایشی و سرمایشی متمایز میکند. این ویژگیها شامل موارد زیر میباشند:
سیستم GHP جایگزین مناسبی برای انواع سیستمهای گرمایشی-سرمایشی مانند پکیج، اسپلیت، چیلر، شوفاژ و… به شمار میآید. این سیستم با انواع شرایط آب و هوایی سازگار است و محدودیتی در استفاده از آن وجود ندارد. تنوع پنلهای داخلی این سیستم بالاست و با توجه به سلیقه مشتری و نوع طراحی داخلی ساختمان میتوان پنلهای دلخواه را انتخاب کرد. عملکرد سیستم GHP بسیار آرام و بی سر و صداست و هیچ لرزشی ایجاد نمیکند. این سیستم فضاهای مفید ساختمان را اشغال نمیکند و در مکانی مانند پشت بام قابل نصب است. وجود موتور احتراق داخلی باعث میشود این سیستم در بازه دمایی ۲۵ تا ۵۴ درجه سانتیگراد کارکردی بدون افت راندمان داشته باشد. میزان مصرف برق و گاز در سیستمهای GHP بسیار پایین است و به همین دلیل استفاده از این سیستمهای تهویه مطبوع در ساختمان به میزان قابل توجهی مصرف انرژی را پایین میآورد. هزینه راهاندازی و تجهیزات اولیه این سیستم نسبت به سایر سیستمهای تهویه پایین میباشد. سیستم جیاچپی مجهز به سیستم عیبیاب اتوماتیک است و کل سیستم به صورت Line Error عیبیابی میشود. سیستم GHP یک سیستم تهویه هوشمند است که قابلیت کنترل از راه دور با اینترنت را دارا میباشد. نحوه استفاده از این سیستم در مقایسه با سایر سیستمهای مرکزی مانند موتورخانه و چیلر آسانتر بوده و نیازی به اپراتور ندارد. در این سیستم میتوان میزان دما را به طور جداگانه برای هر پنل کنترل نمود. این سیستمها در آپارتمانهای کوچک یک طبقه یا چند طبقه، ساختمانهای تجاری و اداری، بیمارستانها و مراکز بهداشتی و درمانی، هتلها، مدارس و مراکز آموزشی و سالنهای ورزشی، کاربرد دارند.
سیستم VRF
یکی دیگر از جدیدترین سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، دستگاه VRF است که کاملا مشابه GHP است. با این تفاوت که تماما با برق کار میکند و کمپرسور آن نیز با موتور الکتریکی به چرخش در میآید. این سیستم هم در حالت سرمادهی و هم گرمادهی با برق کار میکند.
این دستگاه برای حالت گرمایش مانند GHP بهینه نیست و استفاده از جریان الکتریسیته برای ایجاد گرمایش در ایران به صرفه نخواهد بود. لازم به ذکر است که هم VRF و هم GHP به موتورخانه، لولهکشی آب، بویلر و غیره نیازی ندارند و سیستمهای کاملا یکپارچه سرمایشی و گرمایشی و بدون تجهیزات اضافه هستند.
ویژگیهای VRF :
از ویژگیهای اصلی سیستم VRF میتوان به هوشمند بودن آن اشاره کرد. این سیستم این امکان را فراهم میکند که در هر محیطی به صورت مجزا دما را کنترل نمود و با استفاده از یک یونیت خارجی دماهای متفاوت را انتخاب کرد. این سیستم مجهز به عیبیاب اتوماتیک است. به نحوی که با استفاده از Line error کل سیستم به صورت خودکار بررسی میشود و عیبهای آن مشخص میشود. این سیستم به طور دقیق فیلتراسیون هوای ورودی و جریان هوا را کنترل میکند و تمامی نیازهای سرمایشی و گرمایشی یک ساختمان را برطرف میسازد. این سیستم سرمایشی-گرمایشی نیاز به اپراتور ندارد و تنها کنترل نمودن فشار گاز و سرویس کردن فصلی آن کافی میباشد. گازی که در لولههای این سیستم به کار میرود دوستدار محیط زیست بوده و هیچ نوع آلودگی ایجاد نمیکند. در استفاده از این سیستم تهویه هیچ نوع محدودیت آب و هوایی و منطقهای وجود ندارد. سیستم VRF در مناطقی که رطوبت آنها بالاست نیز بازدهی خود را از دست نمیدهد. یونیتهای داخلی این سیستم که به صورت مرکزی در سقف نصب میشوند به فضای زیادی نیاز ندارند، علاوه بر آن یونیتهای خارجی نیز فضای مفید ساختمان را اشغال نمیکنند. سیستم VRF وزن بسیار سبکی دارد و در اندازه های مناسب تولید میشود. حملونقل این سیستم بدون نیاز به جرثقیل صورت میگیرد و یونیتهای خارجی آن به شکل واحدهای مجزا بوده که بعد از انتقال به محل مورد نظر به هم متصل میشوند. یونیتهای خارجی این سیستم بر روی پشتبام نصب میشوند و فضای مفید ساختمان را اشغال نمیکنند. به همین دلیل نصب این سیستم گرمایشی، سرمایشی نیاز به موتورخانه ندارد. این سیستم تهویه سر و صدا ایجاد نکرده و بدون لرزش کار میکند. این سیستم نیازی به تجهیزات جانبی مانند کانال هوا، لولهکشی فولادی آب، پمپ، مدار لوله کشی و… ندارد و هزینههای تجهیزات اولیه آن پایین میباشد. مصرف انرژی در این سیستمهای تهویه پایین و راندمان آنها بالا است. این سیستمها هوشمند هستند و دما را میتوان به طور جداگانه در هر محیط تنظیم کرد. بنابراین مدیریت در استفاده از این سیستم باعث بهینهسازی مصرف انرژی میشود.
بهترین وسیله سرمایشی و گرمایشی برای ساختمان کدام است؟
برای انتخاب بهترین یونیت برای خانه خود باید تمام جوانب را باید در نظر بگیرید. آب و هوای منطقه سکونت، تعداد افراد خانواده، میزان رطوبت هوا و … از جمله عواملی هستند که باید در خرید یونیت مناسب رعایت شوند. سیستمهای سرمایشی و گرمایشی خانههای واقع در مناطق گرم و مرطوب با خانههایی که در آب و هوای سرد و خشک واقع شدهاند مشابه نیستند.
هنگامی که تحقیق و جستجوی خود را تمام کردید و آماده خرید هستید، با متخصصین این سیستمها تماس بگیرید تا نسبت به بازدید ساختمان شما و اخذ تصمیمات لازم جهت خرید یونیت مناسب به شما کمک کنند.