نور یکی از قدیمی ترین نواحی شهرنشین مازندران، انبوهی از جاذبه های گردشگری و طبیعی را در اطراف خود جای داده است.
وضعیت جغرافیایی نور
?شهرستان نور با 2675 کیلومتر مربع وسعت حدود 3/11 در صد کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است شهرستان نور در غرب استان قرار گرفته و و از شمال به دریای خزر از مشرق به شهرستان های آمل و محمود آباد از جنوب به رشته کوههای البرز و شهرستان آمل و استان تهران و از مغرب به شهرستانهای نوشهر و چالوس محدود میشود این شهرستان دارای 5 شهر (نور،بلده ،رویان،چمستان،ایزدشهر) 3 بخش ( مرکزی،بلده، چمستان) 8دهستان و 226 آبادی است مطابق آخرین آمار حدود 105000 جمعیت که حدود 67 درصد روستایی و بقیه شهری میباشد 3/5 درصد جمعیت استان را دارد.
پیشینه تاریخی
?نام نخست شهرستان نور در گذشته رستمدار بوده که متشکل از چهار ناحیه شهری ناتل، بلده، تمیشان و ماهان بودهاست. در جدیدترین کشفیات باستانشناسی در این شهر آثاری از دورهٔ اشکانیان پیدا شدهاست. در تاریخ شهرستان نور به همراه شهرستان نوشهر و شهرستان چالوس ایالت کهن رویان را تشکیل میدادند که گاهی مرز غربی آن تا هوسَم (رودسر فعلی در استان گیلان) نیز ادامه میافت.
?این شهرستان در غرب استان واقع شدهاست و مرکز آن شهر نور است. نور یکی از قدیمیترین نواحی شهرنشین طبرستان (مازندران کنونی) بوده که به گواهی تاریخ رستمدار نام داشتهاست. رستمدار به منظور شغل قالب مردم که ماهیگیر بودهاند و با قایق به ماهیگیری میپرداختند اطلاق میگشت. تمیشه نام پایتخت بخش ساحلی حکومت رویان بوده که بنای کنونی شهر نور بر آن قرار دارد. نام دیگر قدیمی آن که حتی ساکنان کنونی آن نیز گهگاه به جای نور به کار میبرند، سولده است. نام کنونی نور از رودخانه نور گرفته شده که از کوههای البرز سرچشمه میگیرد.
مهم ترین جاذبه های گردشگری و تفریحی نور
?آبشار آب پری:
این آبشار در فاصله 5 کیلومتری شهر نور، در نزدیکی شهر رویان واقع شده است. در آب پری درختان با فاصله کم از یکدیگر قرار دارند و بیشتر مناطق بکر و دست نخورده مانده است. این ناحیه همسایه کجور و یوش است. آبشار آب پری در کناره جاده قرار گرفته است.
این آبشار، شباهت چندانی به آبشار ندارد زیرا قسمتی از سنگ های کوه در اثر رانش زمین در شیب تند کوه جمع شده اند و آب کمی از لابه لای این سنگ ها در جریان است. اختلاف درجه حرارت این ناحیه با هوای شهر رویان تقریبا 10 درجه سانتی گراد است. درختان جنگلی در مناطق کم ارتفاع تر و درختان کاج در نقاط بلندتر دیده می شوند.
?پارک جنگلی کشپل:
شهر چمستان در مسیر ییلاقی لاویج و در حد فاصل 2/5 کیلومتری از چمستان واقع شده است. موقعیت جغرافیایی کپشل از شمال به جاده نور- چمستان، از جنوب به کوه لاویج، از شرق به جنگل های چمستان و از غرب به لاویج رود و شهرک صنعتی چمستان محدود می شود. این عرصه به مساحت 7/21 هکتار یکی از بهترین مقاصد طبیعت گردی در شهرستان نور است.
?دریاچه الیمالات:
دریاچه سد الیمالات در 8 کیلومتری نور در مسیر جاده نور-چمستان قرار دارد و فاصله آن از جاده اصلی نور به چمستان حدود 3 کیلومتر است. دریاچه الیمالات که در دل جنگل واقع شده است، به عنوان گردشگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
این دریاچه آن قدر زیباست که گویی جنگل را در آغوش گرفته است. در آنجا همه چیز برای چند ساعت تفریح و البته آرامش مهیاست. سد خاکی الیمالات در هر فصل زیبایی خود را دارد اما بهار و پاییز به خاطر افسون رنگ برگ ها و درختان فضای متفاوتی می یابد. لباس و کفش مناسب برای محیط جنگلی به همراه داشته باشید.
?آبشار سیسنگان:
منطقه کجور تا سی سنگان یکی از مناطق تاریخی است که به وسیله یک راه مالرو ارتباطی در گذشته جهت رفت وآمد بین کجور و سی سنگان مورد استفاده قرار می گرفته است. این آبشار در تنگه معروف نهر رودبار واقع است. برای حرکت در این مسیر لازم است ابتدا از شهر کجور وارد جاده معدن زغال سنگ شوید که معدن فعالی است.
بعد از عبور از معدن به یک مسیر مالرو می رسید که مشخص است. این مسیر بیشتر در امتداد رودخانه است و از این رو مشکلی برای تهیه آب نخواهید داشت. ادامه این مسیر به آبشار معروف سی سنگان و در نهایت پارک جنگلی سی سنگان منتهی می گردد. کجور شهر کوچکی است که برای دسترسی به آن ابتدا باید به مرزن آباد رفت. پس از 5 کیلومتر به سمت چالوس، به دوراهی کجور می رسید، بعد از عبور از پل 50 کیلومتر تا کجور فاصله است.
?آبشار ونوش:
روستای زیبا و گردشگری ونوش، از شمال به سواحل زیبای خزر جنوب به سلسله جبال البرز و پوشیده از جنگل سرسبز، از غرب به رودخانه کل رود منتهی می گردد. شالیزارهای پرمحصول باغ های مرکبات و درختان صنوبر و... هر یک در آرایش هر چه زیبا و افسون کننده ونوش نقش داشته و محل عبور گردشگران جهت دسترسی به روستای نارنج بن، پاشکلا، خزر تیره، عالم کلا، منوچهر کلا، عزت کاسگر محله، تاشکو و سپس جاده کدیر و جنگل آب پری و یا به سمت ساحل و شهر رویان از جاده کمربندی است.
مجموعه آبشارهای ونوش در جنوب روستا و در میان ارتفاعات جنگلی علوی کلا واقع شده اند. ونوش در فاصله 10 کیلومتری غرب شهرستان نور و در کنار جاده فرعی منشعب از جاده ساحلی نور-نوشهر قابل دسترسی است. همچنین فرعی منشعب از جاده رویان به آبشار آب پری به ونوش منتهی می گردد.
منطقه ونوش دارای آبشارهای کوچک و بزرگ متعددی است که از میان سه آبشار معروفیت بیشتری دارند. این سه آبشار عموما مورد استفاده فرودهای فنی گروه های کوهنوردی قرار می گیرند. آبشار اول ونوش دارای ارتفاعی در حدود 15 متر و عمق حوضچه ای در حدود یک متر است. آبشار دوم و بزرگ ترین آبشار ونوش دارای ارتفاعی در حدود 40 متر و عمق حوضچه 4 متر و آبشار سوم 15 متر و عمق حوضچه یک متر است. در صورتی که برای فرودهای فنی به منطقه سفر می کنید رعایت نکات فنی همچون آشنایی با فنون شنا، چک کردن رول کوب ها و طناب ها و سایر موارد ایمنی ضروری است.
?آبشار حرام او:
حرام او (Haram Ow) نام آبشاری در 25 کیلومتری جاده ییلاقی نور-بلده است. این مسیر بیشتر به نام جاده «آبپری» شناخته می شود. این آبشار در کنار جاده قرار گرفته و ارتفاعی در حدود 15 متر دارد. اگرچه میزان آبی که از آن فرو میریزد ناچیز است، اما گلسنگ های زیبایی که روی سنگ های آن روئیده، زیبایی خاصی ایجاد بدان بخشیده است.
بیشتر اوقات می توان بومیان نور و روستاهای اطراف را در حال پر کردن قمقمه های آب در اطراف این منطقه مشاهده کرد. ساکنین این مناطق معتقدند این آب دارای خواص درمانی است. او (Ow) در گویش طبری همان آب است. حرام از حرم و به معنای مقدس آمده است.
?فیل سنگی :
در مرکز روستای لاویج قطعه سنگ بزرگی وجود دارد که براثر عوامل و فرسایش طبیعی به شکل فیل نشسته بر زمین خودنمایی می کند که مسافران این روستای خوش آب و هوا از این منظره طبیعی و منحصر به فرد نیز دیدن می کنند . البته بعد از گذر از آب گرم لاویج با حداقل ده دقیقه پیاده روی می توانید از فیل سنگی هم دیدن نمایید.
?بقعه آقاشاه بالو زاهد :
این بقعه در 3کیلومتری شرق چمستان واقع شده است . شهر چمستان در 15 کیلومتری شرق نور قرار دارد و مسیر آسفالته آن از داخل شهر نور آغاز و پس از عبور از مسیری زیبا به چمستان رسیده وپس از طی 15 کیلومتر به شهر چمستان ختم می گردد .
بقعه مذکور در ضلع شمالی و مجاور با جاده قرار دارد . آقا شاه بالو از عرفای اواخر قرن 7 و اوایل قرن 8 هجری قمری و مرشد شیخ حسن جوری چهره اصلی نهضت سربداران خراسان در عهد حکومت مغولان است . بنای آجری با گنبدی مخروطی و تزئینات کاشیکاری بر روی مرقد آقا شیخ بالو زاهد ساخته شده که از آثار مهم تاریخی مازندران به شمار می رود .
?آب گرم معدنی لاویج :
روستای ییلاقی لاویج در25کیلومتری جنوب چمستان در میان دره های جنگلی و زیبای البرز قرار دارد . در کیلومتر 3 چمستان به نور یک مسیر زیبای آسفالته به طرف جنوب از جاده اصلی منشعب می شود که با عبور از پارک جنگلی کشپل به لاویج ختم می شود .
آب های گرم لاویج به دلیل خواص بالای درمانی برای دردهای استخوان و مفاصل و بیماری های پوستی همواره گردشگران فراوانی را در تمام فصول سال به خود اختصاص داده است ، امکاناتی مناسب نیز در آن منطقه برای اقامت و استفاده از آب معدنی ایجاد شده است. جاده چمستان به لاویج از پارک کشپل می گذرد و از میان جنگل عبور می کند به همین دلیل فضای دلپذیری را برای گردشگران فراهم می سازد .
?قلعه پولاد بلده :
بر روی ارتفاعات شمالی مشرف بر شهر بلده یک قلعه عظیم به چشم می خورد که از معروفترین و بزرگترین قلعه های به جای مانده در شمال ایران است . این قلعه تا اوایل دوره صفویه دایر و مسکونی بوده و مرکز یکی از مقتدرترین قدرتهای محلی آن روز ایران محسوب می شد.
?بقعه سلطان احمد بلده :
در داخل شهر بلده در دامنه کوه واقع شده و دومین بنای مرتفع شهرستان نور است گنبد آن مخروطی و مصالح آن از آجر و روکش گچ می باشد. در حد فاصل گنبد و بدنه نیز نورگیرهایی تعبیه شده و طاق نماهایی نیز اطراف آن را تزیین کرده اند .
گنبد از داخل با مرکب سیاه زینت یافته و گچ بری های زیبایی نیز در آن دیده می شود و در دو قسمت آن نقش شیری را کشیده اند که ماری به دور کمر آنها حلقه زده است . کتیبه ای به خط کوفی وجود دارد که دوبار نام حضرت محمد ( ص ) و حضرت علی ( ع ) را نقش کرده اند . کتیبه چوبی روی صندوق نام شیخ احمد نوری و تاریخ 1102 هجری قمری را دارد .
جهت آشنایی بیشتر با شهر های دیگر مازندران به سامانه زمات مراجعه کنید