نوشهر در غرب استان مازندران واقع شده و دارای دو بخش و 4 دهستان است، همچنین از معدود شهرستان‌های ایران است که در حوزه راه دارای سه ارتباط زمینی، هوایی و دریایی است و مهم‌ترین شهر غرب مازندران به شمار می‌رود.
✳️تاریخ
نوشهر تاریخ طولانی از گذشته‌های دور داشته و سرزمینی از چالوس و کجور و رویان و نور امروزی را در بر داشت که توسط سلسله و حکومت پادوسبانیان اداره می‌شد، پادوسبانیان که به آل پادوسپان نیز شهره بود، سلسله‌ای بود که پادوسبان پسر گاوباره آن را بنا نهاد و پادشاهی در این منطقه بکر و وسیع بر خاندانش موروثی شد و این سلسله پس از دودمان خورشید در ژاپن قدمت دار ترین سلسله دنیاست که از 22 تا 1006 هجری قمری در رویان و اطراف آن حکومت کردند.بعد از آن نوشهر توسط قاجار مورد توجه قرار گرفت و با نام سنگ تجن شهره شد و تقریبا در قرن گذشته به دهکده‌ای کوچک با نام خواجک یا خواچک شناخته می‌شد، به دلیل موقعیت جالب و زیبای ساحل و مستعد بندر که محل تردد کشتی‌های تجاری بود، مورد توجه خاص حبیب الله خان سردار خلعتبری پدر محمد ولی خان تنکابنی قرار گرفت و به سمت عمران و آبادانی قدم گذاشت و به حبیب آباد شهرت یافت.
در اواسط سال 1305 هجری شمسی به دلیل تغییرات اساسی که در چهره آن روز حبیب آباد ایجاد شد، به دهنو تغییر نام پیدا کرد و از آن به بعد با رونق ساخت و ساز و احداث ساختمان‌ها و خیابان‌های نوساز و توسعه شهر همراه با افزایش تاسیسات متعدد بندری و احداث اسکله در اوایل سال 1318 به نوشهر تغییر نام یافت.
✳️جغرافیا
نوشهر با موقعیت طول جغرافیایی 51,30 درجه شمالی و 36,39 درجه شرقی که از شمال به دریای خزر، از جنوب به رشته کوه البرز و بلده نور، از شرق به شهر رویان و از غرب به شهرستان چالوس متصل و ارتفاع از سطح دریا حدود -2/9 متر است.نوشهر در کل دارای سه شهر به نام‌های شهر نوشهر، شهر پول، شهر کجور، با دو بخش کجور و مرکزی، 6 دهستان به نام‌های، بلده کجور، کالج، پنجک رستاق، خیرودکنار، زانوس رستاق و تابعه کجور شهره است- بزرگترین بخش این شهرستان، بخش کجور میباشد که حدود دو قسمت از سه قسمت وسعت خاک این شهرستان را به خود اختصاص داده است.
✳️آب و هوا
نوشهر دارای دو مدل آب و هواست، اولی آب و هوای جلگه‌ای معتدل مرطوب، دومی کوهستانی سرد و نیمه مرطوب، البته همانند دیگر شهرهای ساحلی دارای آب و هوای نیمه مرطوب و استوایی است، تغییرات دما در طول ماه‌های مختلف و شبانه روز به نسبت کم میباشد، البته در ایام تابستان شاهد هوایی گرم و مرطوب در نوشهر خواهیم بود.
✳️سوغات و صنایع دستی
یکی از شیرینی های شناخته شده و خوشمزه نوشهر، شیرینی برنجک بوده که در این شهر طرفداران بسیاری دارد. از این شیرینی که از موادی همچون برنج، شکر، روغن، آبلیمو و آب تهیه می شود، بیشتر در میهمانی ها و مراسمات نوشهر استفاده می کنند.
یکی دیگر از شیرینی های سنتی نوشهر که بیشتر در مهمانی ها و مراسمات این شهر تهیه می شود، آغوز نان بوده و برای طبخ آن از کنجد و گردو استفاده می شود.این شیرینی یکی از خوراکی های ثابت سفره ها و جشن های شب یلدا در نوشهر بوده و همه ساله در این ایام عطر حاصل از طبخ این شیرینی را می توان در تمام کوچه پس کوچه های نوشهر استنشاق کرد.
اقلامی نظیر، حصیر بافی، جاجیم بافی، گلیم بافی و سفالگری از صنایع دستی زیبایی بوده که در سفر به نوشهر خرید آنها را به عنوان سوغات بهتر است از دست ندهید.
✳️جاذبه های دیدنی
?تالاب ارواح
تالاب ارواح از جاهای دیدنی نوشهر است. حتما در سفرتان به این شهر به آن سری بزنید و اصلا نترسید.تالابی در میان جنگلی انبوه که از میان آب، درختانی خشک‌شده بیرون زده‌اند قرار دارد.درختان این ناحیه در اثر تماس زیاد با آب به حالت پوسیده درآمده‌اند.
?دیو چشمه
دیو چشمه یکی از مکان های دیدنی نوشهر است. آب این چشمه بسیار صاف و گواراست. این چشمه در ۲۴ کیلومتری دوراهی چالوس به کجور قرار دارد و ضرب‌المثل جالبی هم درباره آن نقل می‌شود. نوشهری‌ها می‌گویند: «هرکسی آب دیو چشمه را بخورد باز هم به آنجا بازخواهد گشت». حتی اگر در تابستان هم به دیو چشمه بروید، آب آن خنک و گواراست.
?پارک جنگلی سیسنگان
در حوالی سال ۱۳۴۴ با طراحی مهندسان خبره، این پارک سازمان‌دهی و ساخته شده و از فضای جنگل محافظت شده تا هم طبیعت آسیب نبیند و هم مکانی تفریحی برای گردشگران به وجود بیاید.مثلا در سیسنگان، نوع خاصی از شمشاد وجود دارد که تلاش می‌شود تا از آن حراست و مراقبت شود. پارک سیسنگان در ۲۷ کیلومتری جاده نوشهر به نور قرار دارد و در بخش شمالی خود به دریای خزر می‌رسد. دیدن آن به گردشگران به شدت توصیه می‌شود چون هم فضای جنگلی زیبا را می‌بینند و هم از ساحل زیبای دریا لذت خواهند برد.
?دریاچه خضر نبی
دریاچه خضرنبی هم یکی دیگر از مکان های دیدنی نوشهر است که نیم‌متر هکتار مساحت و پنج متر عمق دارد. آب دریاچه هم شیرین و طیفی از رنگ سبز در آن نمایان است. دریاچه خضرنبی در شمال نوشهر قرار گرفته و محیط مناسبی برای رشد گیاهان مختلف و حیوانات گوناگون است. همین مهمان‌نوازی دریاچه بوده که باعث شده تا گونه‌های مختلفی از جانداران در حوالی آن زندگی کنند. در گذشته‌ها اعتقاد داشتند که این دریاچه مقدس است.
?باغ گیاه‌شناسی
باغ گیاه‌شناسی نوشهر هم مکانی برای گردشگران است تا در میان انواع مختلف درختان و گیاهان سبز آن چرخی بزنند و لذت ببرند و هم جایی است برای انجام تحقیقات کشاورزی و مطالعات تخصصی در زمینه اکولوژی. این باغ از مکان‌های مهم ایران در حوزه گیاه‌شناسی و دومین باغ بزرگ گیاه‌شناسی کشور است. باغ حدود ۷ هکتار مساحت دارد. تلاش‌های زیادی در این مجموعه انجام می‌شود تا گونه‌های گیاهی نادر یا در حال انقراض به خوبی نگهداری شوند. جشنواره‌های گل و گیاهی هم که در باغ گیاه‌شناسی نوشهر برگزار می‌شود از جشنواره‌های دیدنی هستند. جشنواره ملی ارکیده از این جشن‌هاست که هر سال در ماه بهمن برگزار می‌شود.
?بندرگاه
بندرگاه نوشهر از بندرهای مهم کشور است و کشتی‌های مختلفی با بارهای متنوع مثل مواد خوراکی، محموله‌های نفتی و اجناس مختلف در آن پهلو می‌گیرند. سر زدن به بندرگاه نوشهر هم در سفر خود بگنجانید. دیدن کشتی‌ها روی آب آبی خزر جذاب است. در بندرگاه تبادلات اقتصادی و تجاری مهمی انجام می شود.
?روستای کندلوس
کندلوس در ۷۵ کیلومتری نوشهر قرار دارد. تمام معابر روستا هم با سنگ‌فرش پوشانده شده‌اند. این سنگ‌فرش‌ها نمای زیبایی به روستا داده‌اند. خبر خوش درباره کندلوس، این است که اجازه ساخت‌وساز در آن وجود ندارد و به همین خاطر، بافت قدیمی و خانه‌های نقلی و کاه‌گلی آن حفظ شده‌اند. در بازدید از کندلوس می‌توانید به موزه مردم‌شناسی آن هم سر بزنید. در این موزه، کتاب‌های قدیمی و اشیای تاریخی دیده می‌شود.
اطلاعات سایر شهرستان های استان مازندران را در سامانه زمات می توانید مطالعه نمایید.
