طبق روایات تاریخی، شهر عجب شیر بقایای شهر گمشده (شیز)، بزرگترین شهر آذربایجان در عهد اشكانیان و سامانیان است. در تایید احتمالی این روایات، وجود چند پدیده باستانی و آثار حیات انسانی در فواصل مختلف بدان قوت بیشتری می‌بخشد. در مراجعه به سوابق تاریخی شهر به نظر می‌رسد كه مقر اولیه و هسته مركزی آن، یكی از محلات قدیمی موسوم به دیزج بوده که امروزه با همین نام سابق (دیزه) در قسمت غربی شهر قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان عجب‌شیر با وسعت 738 كیلومتر مربع (1.6 درصد مساحت استان) در 100 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان‌های اسکو و آذرشهر، از سمت شرق با شهرستان مراغه، از سمت غرب با دریاچه ارومیه و از سمت جنوب با شهرستان بناب هم‌مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان عجب‌شیر دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های دیزجرود غربی و خضرلو) و قلعه‌چای (شامل دهستان‌های دیزجرود شرقی و کوهستان)، دو نقطه شهری به نام‌های عجب‌شیر و جوان‌قلعه و 49 آبادی می‌باشد.
جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان عجب‌شیر در حدود 66746 نفر (1.8 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 26280 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 26280 نفر و جمعیت روستایی آن 40466 نفر و تعداد خانوار آن 18109 خانوار است.
اقلیم و آب و هوا
شهر عجب‌شیر در سینه جلگه حاصلخیز، روی رسوبات غنی رودخانه قلعه‌چایی، در دامنه جنوب ارتفاعات تورجان و جرئیدن از پیش‌كوه‌های توده سهند واقع شده است. ظاهراً انگیزه پیدایش و علل وجودی آن داشتن موقعیت جغرافیایی ممتاز، اقلیم مساعد، خاكهای بارور، منابع آب، روستاهای آباد و دسترسی به دریاچه ارومیه بوده است. اين شهرستان در منطقه كوهستاني واقع شده و داراي تابستان‌هاي معتدل و زمستان‌هاي سرد و برفی مي‌باشد. ارتفاع اين شهرستان از سطح آزاد دريا 147.8 متر بوده و داراي زمين‌هاي حاصلخيز و پرمحصول و مستعد كشاورزي مي‌باشد و قسمتي از اراضي در نواحي درياچه اروميه در منطقه شوره‌زار و پست واقع شده است.
وضعیت اقتصادی
شهرستان عجب‌شیر دارای زمین‌های حاصلخیز، پرمحصول و مستعد كشاورزی است و وجود تولیدات متنوع زراعی و باغی به ویژه سیب‌زمینی، پیاز، خربزه، سیب، گردو و بادام، وجود جمعیت دامی با ظرفیت بالا به ویژه در زمینه پرورش گاوهای دورگه، اراضی، باغات و دشت‌های وسیع با قابلیت حاصلخیزی بالا، محوریت سرمایه‌گذاری در این شهرستان به ترتیب در بخش‌های كشاورزی، معدن و گردشگری است. همچنین به دلیل وجود 7 معدن فعال و استخراج 3 نوع ماده معدنی نمك آبی، سیلیس و گرانیت سبز (که دو مورد اخیر در سطح استان منحصر به فرد می باشند( نیاز به ایجاد واحدهای فرآوری مواد معدنی و صنایع پائین‌دستی در این شهرستان به شدت احساس می شود.
نقاط تاریخی و دیدنی
بندر رحمانلو (در حدود پنج كیلومترى غرب شهر عجب شیر)، مسجد جامع شیرلو (مربوط به دوران صفویه)، مسجد حنیفه گوراوان (معروف به مسجد محمد حنفیه (در روستای گوراوان)، قلعه ضحاک یا داش‌قلعه (در 28 کیلومتری شرق عجب‌شیر و با قدمت دوره ساسانی)، امامزاده سیدابوالقاسم (در فاصلة 2 کیلومتری شمال عجب‌شیر مربوط به دوره ایلخانی)
صنایع دستی شهرستان
از عمده صنایع دستی مردم شهرستان عجب شیر فرش، گلیم، جاجیم، منبت کاریها و معرقکاریها روی چوب، سوزن دوزی و . . . است. از جمله محصولات حال حاضر شهرستان که به صورت سوغاتی به سایر شهرها و حتی سایر کشورها صادر میشود، گردو، بادام، سیب زمینی، پیاز، انگور و نیز گلیم و عسل، و محصولات لبنی از جمله کره و پنیر محلی و غیره میباشند.
