شهری کوچک و کم جمعیت در منطقه کوهستانی زاگرس است. زمین‌های حاصل خیز، طبیعت سرسبز و پر از شگفتی از ویژگی‌های همه‌ی شهرهای استان لرستان از جمله ازنا است.
ازنا از ریشه کلمه «ازنائور» به معنای «اشراف زاده» گرفته شده است. این واژه از زمان کوچ عده‌ای از ارامنه‌ی گرجستانی به این منطقه رایج بوده است. این روستا که در طول تاریخ به دلیل آب و آبادانی رشد می‌کند و به شهر تبدیل می‌شود، در اختیار مسلمانان قرار می‌گیرد.
و
و
زبان مردم ازنا
گویش لری مردم ازنا مانند مردم سایر ساکنان شمال و شمال شرقی استان لرستان با گویش‌های لری بختیاری و خرم آبادی متفاوت است. مردم ازنا اکثرا بختیاری بوده و به گویش نزدیک به فارسی صحبت میکنند. از این رو می‌توان گویش مردم ازنا را «فارسی محلی» نامید. بخش جاپلق اکثرا لر ثلاث هستند و به گویش استان مرکزی، شهرستان‌های خمین و گلپایگان نزدیک است. به این گویش در زبان محلی «گاپله‌ای» گفته می‌شود. در ازنا عده‌ای نیز با گویش‌های لکی و لر بختیاری صحبت میکنند. این عده در بخش شمالی و غرب سیلاخور زندگی میکنند.
سوغات ازنا
مردم ازنا شیعه مذهب هستند و اکثرا به کشاورزی مشغول می‌باشند. دشت‌های حاصلخیز ازنا زمینه را برای کشاورزی مساعد نموده است. تامین لوبیای کشور و گندم استان در این شهر انجام می‌گیرد. گندم، جو، بنشن، سیب کوهی، گیلاس، انگور، زرشک و انجیر از جمله محصولات کشاورزی این شهر است. آش ترخینه، خورشت آلبالو، شامی کباب از جمله خوراکی‌های خوشمزه ازنا است. عسل، ترخینه، روغن حیوانی، کاک نیز از جمله سوغاتی‌های این شهر است. در روستای دره تخت ازنا ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورش داده می‌شود.
.
.
صنایع
کارخانجات صنعتی فعال در ازنا عیارتند از: صنایع فروآلیاژ ایران، گداز قطعه کیا، شرکت سنگ صادراتی افشار، گلسنگ و لعل ودیگر صنایع کوچک که عمدتاً به بخش تولید سنگ‌های ساختمانی مشغول هستند. درحال حاضر شرکت فولاد ازنا که از بزرگترین صنایع فولاد غرب کشور می‌باشد در منطقه ویژه اقتصادی ازنا در حال احداث است. همچنین شرکت تولید داروی بایر افلاک ازنا نیز در دست احداث می‌باشد.
مناطق دیدنی و گردشگری
اشترانکوه
اُشْتُران‌ْ‌کوه، به معنی کوه آب در پارسی باستان (از زبانهای بکار برده شده در جنوب غربی ایران و زبان رسمی دربار هخامنشیان) رشته‌کوهی در شرق استان لرستان و یکی از بلندترین رشته‌کوه‌های زاگرس است. اشترانکوه از غرب به شهرستان دورود، از شمال به شهرستان ازنا و از شرق و جنوب به شهرستان الیگودرز محدود می‌شود. بلندترین قله این رشته‌کوه به نام سن‌بران به ارتفاع ۴۱۵۰ متر است. این رشته‌کوه سرچشمه یکی از سرشاخه‌های رود دز به نام ماربره است که یکی از دو رودخانه شهرستان دورود (ماربره و تیره) است و در دوره کوهزایی جدید ایجاد شده‌است. این کوه از جمله کوه‌های جوان می‌باشد.
.
.
چاه طیان
چشمه یا چاه طیان یا تیان نام چشمه‌ای است، که در کوهپایه رشته کوه اشترانکوه میان روستاهای بیدستانه و تیان شهرستان ازنا قرار گرفته‌است. این چاه/ چشمه که گودالی به قطر ۳ الی ۴ متر و عمق ۵ متر و سنگی دارد، یکی از پدیده‌های جالب زمین‌شناسی است و در اوایل بهار به طور ناگهانی و به یکباره فوران کرده و پرآب می‌گردد. آبدهی آن زیاد بوده و تا ماه‌ها ادامه می‌یابد و پس از مدتی در اواخر تابستان و اوایل پاییز به همان نحو به یکباره خشک شده و تا سال آینده و دوره جدید، بی آب می‌گردد. کارشناسان احتمال داده‌اند، این امر ناشی از ذوب شدن برفهای اشترانکوه و تونل‌های زیر زمینی بوده و آب برف‌ها در این محل از زمین فوران کرده و تشکیل چشمه می‌دهند. با سرد شدن هوا و بارش برف در اواخر تابستان و اوایل پاییز در اشترانکوه، این چشمه نیز تا دوره یا سال آینده خشک می‌گردد. چشمه تیان محل تفریح و گردش توریست‌ها و گردشگران است.
.
.
دهکده تفریحی دره تخت
دره‌تخت یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان ازنا واقع در سیزده کیلومتری جنوب این شهرستان در کوهپایه‌های اشترانکوه است. این روستا دارای حدود ۸۳۰ نفر جمعیت است و شغل اغلب مردم آن دامداری و کشاورزی است. در دره‌تخت استخرهای متعدد پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان با ظرفیت‌های گوناگون وجود دارد.عمده ساکنان این این روستا بختیاری بوده و شامل طوایف سالاروند و حاجیوند هستند.دره تخت به علت قرار گرفتن در کوهپایه اشترانکوه و بهره‌مندی از آب دائم و روان دارای نیروگاه تولید برق است که از آن علاوه بر تامین برق روستاهای همجوار به شبکه سراسری برق در شهرستان ازنا نیز برق داده می‌شود. آب و هوای مناسب این روستا ،آن را به یکی از مناطق مناسب جهت کوچ تابستانه عشایر تبدیل کرده است. این روستا همچنین در لیست روستاهای هدف گردشگری استان قرار دارد.از جمله دیدنی‌های این روستا می‌توان به سراب‌ها گوناگون که به رودخانه ماربره ختم می‌شوند، و همچنین طبیعت زیبای آن اشاره کرد. در فصل بهار دشت لاله های واژگون این روستا بسیار دیدنی است.
.
.
دربند
دربند دهستانی بزرگ وسرسبز و بسیار زیبا در جلگه شمالی اشترانکوه در نزدیکی شهرستان ازنا در استان لرستان است که به خاطر وجود ایستگاه راه‌آهن در آن از این روستا بنام «ایستگاه دربند» هم یاد میکنند. از چشم‌انداز کوه اشتران کوه این روستا دیده می‌شود.
.
.
آبشار عروس
آبشاری بکر و دست نخورده در دامنه های اشترانکوه ازنا در دره ازنادر شهرستان ازنا و در مسیر کلیدر تونل برفی
.
.
آبشار ازنادر
آبشار ازنادر در مسیر آبشار عروس به طرف تنگه ازنادر بهترین زمان برای رفتن به این ابشار زیبا فصل بهار می باشد.
.
.
.
امام زاده قاسم
مقبره تاریخی امام زاده قاسم که قدمت آن به دوران سلجوقیان میرسد و در آثار ملی ایران هم به ثبت رسیده هست و ۱۰۰ های جای تفریحی دیگر...
.
.
.
تونل برفی
تونل برفی یکی از آثار طبیعی پیرامون شهر ازنا است. این تونل به‌صورت طبیعی در برف و یخ‌های دامنهٔ اشترانکوه در منطقهٔ کمندان شهرستان ازنا به‌وجود آمده‌است. طول این تونل بالغ بر ۸۰۰ متر و ارتفاع آن از کف تونل تا سقف بین ۵٫۲ تا ۳ متر است. از این تونل برفی فقط در فصل‌های بهار و تابستان می‌توان بازدید کرد و برای رسیدن به این تونل باید تا روستای کمندان با اتومبیل رفت و حدوداً دو ساعت نیز پیاده‌روی کرد.
