شهرستان زیبای خرم بید، به مرکزیت صفا شهر در نیمه شمالی استان فارس، واقع شده که باتوجه به قرارگرفتن درمسیر اصلی راه شیراز –اصفهان ازموقعیت خاصی برخوردار است.خرم بید از شهرستانهای استان فارس ایران است. شهر صفاشهر مرکز این شهرستان است.
خرم بید با توجه به پيشينه تمدن در دوران مختلف تاريخ، يكي از باستاني ترين شهرستان هاي فارس و ايران محسوب مي شود. ارتفاع اين شهرستان نسبت به ساير شهرهاي استان فارس آن را به بام فارس ملقب کرده است. خرم بید را پايتخت سنگ هاي تزئيني ايران نیز میدانند. جنگلهای بنه و بادام کوهی و ایل راههای ایل های خمسه و قشقایی که در فصل تابستان به این مناطق میآیند، مورد توجه ایرانگردان و جهانگردان است.
خرمبید یکی از سرچشمه‌های منابع مهم آب استان فارس بشمار می‌رود، جنگلهای بنه و بادام کوهی و ایل راههای ایلات خمسه و قشقایی که در فصل تابستان به این مناطق میآیند، همواره مورد توجه ایرانگردان و جهانگردان قرار داشته و دارد.
تاریخچه
خرم بید با در برداشتن 250 اثر تاریخی، یكی از باستانی ترین مناطق ایران است. این شهرستان دارای آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری متعدد از دوران پارینه سنگی، نوسنگی، پیش از تاریخ و اسلامی بوده و به عنوان پژوهشگاهی برای باستان شناسان محسوب می گردد.
وجود رودهای باستانی همچون پلوار و غارهای پیش از تاریخ و كاروانسراهای متعدد و قلعه های باستانی حكایت از رونق این منطقه تاریخی در ادوار گذشته دارد.این شهرستان از روزگاران قدیم همواره به عنوان یك منطقه چهارراهی و سوق الجیشی مطرح بوده و به عنوان یكی از شهرهای كاروانسرایی ایران مشهور بوده است. خرم بید که قبلا به عنوان یکی از نقاط شهری آباه محسوب می شد، در سال ۱۳۷۶ بعنوان شهرستان معرفی شد.
موقعيت جغرافيايي
شهرستان خرم بيد از شهر های شمالی استان فارس و مرکز آن صفاشهراست كه در فاصله ۱۸۰ کيلومتری شمال شيراز و ۸۰ کيلومتری جنوب آباده بين طول های جغرافيايی ۵۲ درجه و ۱۷ دقيقه و ۵۲ درجه و ۴۴ دقيقه شرقی و در بين عرض های جغرافيايی ۳۰درجه و ۲۵ دقيقه و ۳۱ درجه و ۵ دقيقه شمالی قرار دارد.
از شمال به استان يزد و شهرستان آباده ،از جنوب به شهرستان مرودشت،از شرق به شهرستان بوانات و از غرب به شهرستان اقليد محدود می شود.اين شهرستان ۳۳۰۰ متر ارتفاع از سطح دريا در استان فارس دارد و دارای زمستانی بسيار سرد و يخبندان است.
كشاورزي
اكثريت مردم شهرستان به كار كشاورزي مشغول بوده و بخش كشاورزي بيشترين اشتغال را در سطح شهرستان به خود اختصاص داده است .
عمده محصولات كشاورزي شهرستان خرم بيد عبارتند از : سيب زميني ،گندم ،جو، گوجه فرنگي ،چغندر قند ،ذرت دانه اي ،خيار ، حبوبات و ... لازم به ذكر است كه اين شهرستان از نظر توليد سيب زميني كيفيت محصول آن حائز مقام اول در سطح استان مي باشد ميزان اراضي زراعي و باغي شهرستان ۲۰۸۳۶ هكتار بوده كه ازاين مقدار ۱۸۰۰۰ هكتار زراعي و مابقي باغي مي باشد .
صنایع دستی
گلیم، جاجیم، معرق سنگ، رودوزیهای سنتی، گبه و فرش از صنایع دستی و سوغات این شهرستان هستند. فرش خرم بید دارای شهرت جهانی بوده و یکی از مناطق مهم فرش بافی در ایران محسوب می شده است. همچنین این شهرستان هم اکنون به عنوان پایلوت صنایع دستی تراش و معرق سنگ نیز محسوب می شود
غذای محلی
نان سنتی، قورمه، نان تیری، آش محلی گیاهی و آش شولی از غذاهای محلی خرمبید است.
جاذبه های گردشگری خرم بید
روستای گردشگری شهیدآباد:
این روستا دارای جاذبه‌های ارزشمند تاریخی از دوران مختلف است.
همه ساله جشنواره‌های عشایری و سنتی نوروزی استان فارس در این روستا برگزار می‌شود و از ویژگی‌های منحصر به فرد روستا این است، تقدیم 42 شهید به نظام مقدس جمهوری است.
امامزاده شهدا:
بقعه این امامزاده از نظر سبک معماری و ویژگی‌های خاص، مهمترین اثر تاریخی- مذهبی شمال فارس به شمار می‌رود و شاخص‌ترین بنای تیموری در سطح استان است.
در بعضی از منابع موجود به نام امامزاده ابراهیم خرمی از آن یاد شده و در 4 کیلومتری جنوب صفاشهر قرار دارد. معماری خاص این بنا درزمینه معرق سنگ و کاشیکاری های فیروزه ای بسیار زیبا، این اثر تاریخی را در لیست منحصر بفردترین آثار های استان قرار داده است.
کاروانسرای خرم بید:
این اثر یکی از کاروانسراهای منحصر به فرد قاجاری استان فارس بوده و در مرکز صفاشهر واقع است. از خصوصیات بارز این بنای ارزشمند می‌توان به چهار ایوانه بودن، قرینه سازی، سنگ‌تراشی در ازارها، طاق‌های قوسی، عرقچین و تزئینات آجری سر درب، حجره‌های متعدد، اصطبل‌ها و انبارهای مختلف آن اشاره کرد.
کاروانسرای شاه عباسی شهیدآباد:
این اثر ارزشمند تاریخی که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است در یک کیلومتری غرب روستای شهیدآباد واقع در 20 کیلومتری جنوب صفاشهر، مرکز شهرستان خرم بید می باشد.این کاروانسرا که دارای وسعت تقریبی 3600 متر مربع و یکی از کاروانسراهای مهم ایران در زمان صفویه است.
این کاروان که به کاروانسرای شاه عباسی شهرت دارد، دارای حجره‌ها، اصلبل‌ها، انبارها و حیات مرکزی و معماری بسیاری زیبایی است.
در مجاورت این بنا یکی از منحصربه فرد ترین پل‌های باستانی ایران بر رود پلوار مشاهده می‌شود که در ضلع غربی بنا جهت عبور و مرور کاروانیان احداث شده است.
قصر سرخ بهرام گور:
در مرکز صفاشهر، اثری چشمگیری قرار دارد که به قصر سرخ بهرام گور مشهور است. این اثر که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یکی از آثار شاخص دوران ساسانی به شمار می‌رود که مردم محلی آن را به عنوان یکی از قصرهای هفت گانه بهرام گور می‌شناسند.
از دیگر مناطق گردشگری منحصر به فرد خرم بید می توان به منطقه نمونه گردشگری چشمه بنان با جاذبه‌ها و طبیعتی بسیار زیبا و همچنین سرآسیاب در بخش مشهد مرغاب و تفرجگاه کوه‌های چنارو، بیدستان، قدمگاه دلونظر و از آثار تاریخی آن می‌توان به روستای تاریخی مشکان، قاضیان، عباس آباد و مسجد جامع اشاره کرد.
جهت آشنایی بیشتر با شهرهای استان فارس می توانید به سامانه سراسری زمات مراجعه کنید
