زرین دشت

مرکز این شهرستان، شهر حاجی‌آباد است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰، برابر با ۶۹٫۴۳۸ نفر بوده‌است.زرین دشت با ۵۳۰۰ کیلومتر مربع در جنوب شرقی استان فارس و در بین قسمت چین خورده زاگرس قرار گرفته و در آن تاقدیس و ناودیس‌های زیادی دیده می‌شود، حداکثر ارتفاع آن ۱۶۹۰ و حداقل ۱۰۵۰ مت است.

?وجه تسمیه

?وجه تسمیه این شهرستان به‌طور مشخص معلوم نیست، ولی در زبان پهلوی «zarin» یا «zarina» به معنای طلا یا سیم وزر است. یعنی که دشت این منطقه از طلا درست شده‌است. یا به‌طوری دشت آن حاصلخیز است.اما حتمالا به خاطر کشت گندم یا جو بسیار که خوشه های زرین داشته و این دشت را طلایی رنگ میکرده به این نما گذاشته شده.

?جغرافیای شهرستان

?شهر حاجی‌آباد مرکز شهرستان زرین دشت در جنوب شرقی استان فارس و بر روی طول جغرافیایی ۵۴ درجه و ۲۰ دقیقه و عرض جغرافیایی ۲۸ درجه و ۲۰ دقیقه قرار دارد. ارتفاع آن نسبت به سطح دریا ۱۱۵۰ متر است. مرزهای جغرافیایی این شهرستان به ترتیب محدود است: از شمال به شهرستان‌های داراب و فسا، از مشرق به شهرستان‌های داراب و لارستان، از جنوب به شهرستان لارستان و از مغرب به شهرستان‌های فسا، جهرم و لارستان. این شهرستان ۴۶۲۶ کیلومتر مربع وسعت دارد که ۳/۷ کل مساحت خاکی استان فارس را به خود اختصاص داده است.

? فاصلهٔ آن تا شیراز ۳۳۷ کیلومتر است. این شهرستان شامل دو بخش مرکزی و ایزد خواست و پنج دهستان ایزد خواست شرقی، ایزد خواست غربی، دبیران و زیرآب است. این شهرستان ۱۶۵ آبادی دارد که ۶۱ از آنها مسکونی و بقیّه خالی از سکنه است.

?محصولات

?محصولات زراعی آن گندم و ذرت است.محصولات باغی آن خرما، مرکبات و زیتون است.دراین محل، گوشت قرمز و طیور نیز تولید می‌شود.در سال‌های پر باران مشاهده می‌شود که در مناطق بیابانی و دامنه‌ها و کوه‌ها گیاهان دراوئی رشد نموده است؛ و همچنین «هَکال، دُل و اغر» از جمله مواد غذایی موجب بارش باران است.

?صنایع دستی

?صنایع دستی این شهرستان، قالی و گلیم. در زمان‌های گذشته صنعت سفالگری نیز در آنجا رواج داشته ولی اینک از بین رفته است.

?جاذبه های طبیعی

?خسویه یا کسویه دهستانی قدیمی در راه حاجی آباد به داراب واقع شده است . شمس الدین ازنظر پیشینه ی تاریخی که ابن بلخی در فارسنامه خود که درسال 510 به رشته ی تحریر درآورده در مورد این دهستان چنین بیان می کند. «خسو ودراکان ومص ورستاق الرستاق.

این جمله از نواحی دارابجرد است وهوای آن گرمسیری ودرختان خرما وآب روان.» درفارسنامه ناصری در مورد خسویه چنین آمده است. «خسو یا خشویه نام ناحیه ای است جنوبی در داراب که ده بزرگ آن را نیز خسو گویند ودر 5 فرسخی داراب قرار دارد.

?آبگرم درمو

?آبگرم درمو در چشماندازی بيمانند، با آبی گرم و گوگردی که زیبایی و زلالیاش در کلام نمیگنجد قرار گرفته است. اين آبگرم نگینی دیگر از اکوتوریسم تاریخی جنوب فارس به شمار ميرود. اين آبگرم در 12 کیلومتری دشت مزایجان قرار دارد.

?اماکن تاریخی

?قلعه مزایجان در کنار روستای مزایجان ودرجنوب حاجی آباد برفرازکوهی کم ارتفاع آثاربنایی دیده می شود که جزحصار وآثارسنگ چین دیوار چیزی از آن باقی نمانده و به قلعه مزایجان ،دژخدا آفرین ودژ تسخیرناپذیر شهرت یافته است.

?برکه سفید

?درمناطق جنوبی وگرمسیر ی جهت نگهداری آب ، انبارهایی ساخته شده یکی از آب انبارها ی بزرگ که به دلیل گنجایش 4 میلیون لیترآب برکه نام گرفته که آب انبار برکه سفیدمزایجان می باشد .

که بانی آن شخصی به نام آقامحمد ومعمارش استادحسن شیرازی است . این آب انباربه سال 1265 هجری قمری بنا شده است.

?میل نقاره خانه

?درنزدیکی غرب شهرحاجی آباد درمنطقه ای به نام چاه سبزآثار وبقای یک چهارطاقی دیده می شود که تنها یک ستون از آن پابرجاست.وبه میل نقاره خانه مشهور است.

?تل سفیدک

?این منطقه باستانی در دشت مرکزی و شمال حاجیآباد جاي دارد.

در اين منطقه چندين كاخ كشف شده كه این کاخها دربرگيرنده گچبریهاي زيبا، سفال و تعدادی تنديسهای گچی است که به شکل خاصی ساخته شده و شکل نخستين خود را همچنان حفظ کرده است.