در دره‌ای پهن قرار گرفته و دارای موقعیتی دشتی و کوهستانی است و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و طبیعی به هند ایران شهرت دارد.
جیرفت علاوه بر دارا بودن طبیعتی بی‌نظیر، دارای تاریخ و فرهنگی کهن و باستانی نیز است که چندی پیش اکتشافات باستان‌شناسان در این شهر، بسیاری از ادعاهای تاریخی را دچار شک کرد. اما در اصل تمدن بین‌النهرین (میان رودان) از تمدن جیرفت قدیمی‌تر است. جیرفت یکی از شهرهای کمتر شناخته‌شده در میان گردشگران داخلی و خارجی است. این شهر، قطب اول تولید هندوانه در ایران به شمار میرود. در جیرفت، به واسطه حاصل‌خیزی و پتانسیل اقتصادی بالا، زمین قیمت نسبتا زیادی دارد. در این شهر به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران، حدودا ۲۰۰ نوع محصول زراعی، دامی و باغی تولید می‌شود.
/
اقلیم و جغرافیای طبیعی
شهر جیرفت در ارتفاع ۷۲۰ متر از سطح دریا و در دره‌ای پهن گسترده شده و از موقعیتی دشتی و کوهستانی برخوردار است.این شهر از شمال، مشرق ومغرب بین ارتفاعات ساردوئیه ، جبال بارز واسفندقه محصور می‌باشد. کوه‌های جیرفت دنباله رشته کوه زاگرس جنوبی می‌باشند و این ارتفاعات شامل ساردوئیه در شمال وجبال بارز در شرق و شمال شرقی هستند. قله نشانه با ارتفاع ۳۸۸۶ متر بلندترین قلّه جیرفت و قلّهٔ علم شاه جبال بارز با ارتفاع ۳۷۴۱ متر از مهمترین قلل جیرفت می‌باشد.
/
آب و هوا
شهرستان جیرفت دارای سه اقلیم متفاوت جغرافیای سرد کوهستانی ساردوئیه معتدل کوهستانی دلفارد و جبال بارز و گرم مرطوبنواحی دشت جیرفت است؛ ارتفاع شهرستان از حداقل ۶۸۰ متر در شهر جیرفت به ۳۸۸۶ متر در بلندیهای ساردوئیه می‌رسد؛ پایین‌ترین دمای ثبت شده متعلق به منطقه سربیژن -۳۰ درجه در زمستان و بالاترین دمای ثبت شده +۵۰ درجه سانتی گراد در تابستان جیرفت است. طی آمار یک دوره بلند مدت کمترین میزان بارندگی در سطح شهرستان به دشت جیرفت به میزان ۱۸۲ میلیمتر و بیشترین میزان ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیمتر به مناطق جبال بارز شمالی دلفارد؛ درب بهشت اختصاص دارد.
/
وجه تسمیه
جیرفت از دو کلمه (جیر) به معنی پست و پایین و (افت) به معنی افتاده تشکیل شده‌است و به طور کلی جیرفت به معنای (جلگه پست آبرفتی) است. ونظر دیگر اینکه «جی» مخفف جوی آب نام داشته و «رفت» فعل ماضی از مصدر رفتن وروییدن وپاک کردن است که گفته می‌شود این شهر در گذشته به وسیله سیل مهیبی ازبین رفته که پس از آن گفته شده "جی رفت"
.
دوره پیش از اسلام
در دوره قبل از اسلام هم جیرفت به همراه سیرجان از مهمترین شهرهای کرمان بودند و حتی از محل شهر کرمان امروزی که در گذشته ویهارتخشیر= بردسیر، نامیده میشد کهن تر بودند. جیرفت دوره ساسانی(652-226م) احتمالا همان شهری است که خرابه های آن معروف به دقیانوس است و یکی از بزرگترین شهرهای اسلامی بوده است. از این دوره در آن جا سکه های ساسانی نیز به دست آمده است. این محل در جنب شهر فعلی جیرفت قرار دارد و هنوز در زیر پوششی از خاک مدفون مانده و کاوش نشده است.
.
دوره اسلامی
در دوره اسلامی جیرفت متصل به دریا بود و تمام نصف جنوبی ایالت کرمان تا ساحل دریا داخل در ولایت جیرفت و حد جنوبی آن خلیج پارس بود. در دوره سلجوقیان کرمان در شمار پایتختهای دوگانه آنان در آمد و به مرکز زمستانی آنان تبدیل شد. این اهمیت تا اواخر قرن ششم ادامه داشت که در این برهه جیرفت مورد هجوم غزها قرار گرفت. حملات غزها در تحت ریاست ملک دینار به کرمان (583ق)، موجب شد که جیرفت آسیب بسیار ببیند، شهر جیرفت زیر و زبر شد و در قرون بعد تا دوره معاصر از عظمت و شوکت افتاد اما مردم جیرفت شکوه آن را هنوز در یادها دارند و هر چیز قدیمی را به عهد دقیانوس نسبت میدهند که عنوانی است که برای نامیدن شهر قدیم جیرفت به کار میرود.
.
مناطق دیدنی شهر جیرقت
دریاچه سد جیرفت
غار شعیب
آبشار کوه نیمه
آبشار دلفارد
آبشار سرنکوه
آبشار دره گلم دخترکش
قلعه سموران
