رامهرمز

همانگونه كه از نظر تاريخي و ديگر جهات اهميت بسياري داشته همواره از يك حيات فرهنگي و معنوي والايي برخوردار بوده است

آثار و بناهای تاریخی شهر رامهرمز:

شهر باستانی رامهرمز به تناسب قدمت واهمیت بسیار زیادی که بویژه در زمان ساسانی داشته‌است، مجموعه‌ای گرانبها از آثار تاریخی را در خود جای داده‌است. در اینجا تنها به برخی از این آثار و بناها اشاره شده‌است.

طاق نصرت ساسانی: طاق نصرت ساسانی در مدخل شهر رامهرمز قرار دارد. این بنا مربوط به دوره ساسانی و یا اوایل اسلام است و بارها تعمیر شده.

آرامگاه هرمز ساسانی، پادشاه ساسانی: آرامگاه هرمز ساسانی در کنار یکی از خیابانهای اصلی شهر رامهرمز در باغ برده شور واقع است.

تل برمی: قلعه دا و دختر(مادر و دختر) در شمال شهر رامهرمز در دامنه‌های میانی کوه گچی بر روی تپه‌ای قرار دارد. شکل دایره مانند هر دو واحد قلعه معماری قلعه سازی رومی را می‌رساند، و همانند آثار باقیمانده قلعه‌های رومی جنوب مدیترانه‌است. این قلعه احتمالاً دژِی از دوره ساسانی است.

قدمگاه امامزاده عباس: قدمگاه امامزاده عباس یا پیر قفه در تل برمی قرار دارد. زنان محلی کودکان مبتلا به سیاه سرفه را به این قدمگاه می‌برند تا درمان یابند.

از مكان‌هاي‌ديديني و تاريخي شهرستان رامهرمز مي توان تل گستر، تل برمي، قلعه داو دختر، قلعه عظيم يزدگرد و مختارك، سدتاريخي جره(سارو)، بقعه‌علمدار و قدمگاه‌امام رضا(ع)، باغ صميمي، خانه امير مجاهد و بقعه سيد حسين زاهدون را نام برد.

مسجد امام حسن از مسجدهای قدیم رامهرمز است و در گذشته سرداب درازی داشته‌است. سبک معماری آن قدیمی، و در حال حاضر محل شرکت تعاونی فرهنگیان رامهرمز شهرستان است. دیگر، مسجد امام خمینی (حاج احمد ) است که حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد.

کشاورزی و دام داری:

اقتصاد رامهرمز براساس زراعت، دام‌داری، باغ‌داری و كارگری بنا نهاده شده است. كشاورزی در اين شهرستان به صورت سنتی انجام می گيرد و كشاورزی مدرن و مكانيزه در هيچ جای اين شهرستان مشهود نيست. نوع كشت بيش تر آبی بوده و كشت ديم فقط به گندم و جو اختصاص يافته است. منابع آب كشاورزی، رودخانه و چشمه و در بعضی از روستاها چاه‌های عميق و نيمه عميق‌هستند. ازعمده توليدات كشاورزی اين شهرستان می توان گندم، جو، يونجه، خرما و تره باررا نام برد. دام‌داری نيز در اين شهرستان به صورت سنتی در كنار كار و كشاورزی انجام می‌گيرد. مناطق شمالی، خاوری و جنوب خاوری اين شهرستان مناسب ترين مراتع برای چرای دام های اين شهرستان هستند. از جمله چراگاه «چهل پلكانی» در شمال رامهرمز كه ايلات و عشاير كوچ رو در فصل پاييز و زمستان به اين منطقه وارد می شوند قابل ذكر است. فراورده های دامی و گوشت رامهرمز از جمله صادرات اين شهرستان به منطقه به شمار می رود.

صنايع و معادن:

در مركز شهرستان رامهرمز كارخانه‌های توليد قير سازی، آجر و آهك پزی و توليد گچ وجود دارد كه به صورت بخش خصوصی داير شده است. معادن گچ در شمال رامهرمز در ابتدای راه رامهرمز به ايذه قراردارد كه به طريقه مکانیکی مورد بهره برداری قرار می گيرد.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي:

رامهرمز نام شهری از بناهای هرمز پادشاه ساسانی در حوالی شوشتر است که در قديم به آن «سمنگان» می‌گفته‌اند که آن را ساده كرده، «رامز» و منسوب به آن جا را «رامزی» و «رامی» می‌گويند. ياقوت حموی می گويد كه رامهرمز متشكل از دو كلمه رام (به پارسی يعنی مقصود) و هرمز (نام يكی از خسروان ساسانی) بوده است. برخی می گويند رامهرمز نامی كوتاه شده از رامهرمزاردشير بوده و اين شهری است نام دار در خوزستان و عامه مردم خوزستان اين شهر را رامزی گويند. برخی نيز گفته اند به دليل بنا شدن شهر رامهرمز در دوره هرمز ساسانی نام اين شهر رامهرمز شده است. در جغرافيای تاريخی قدمت خوزستان را بيش از 6000 سال می دانند و پيدايش قديمی ترين تمدن بشری در شوش مشخص گرديده و در دوران هخامنشيان و اشكانيان و ساسانيان نه تنها بر عظمت منطقه افزوده گشت بلكه شهرهايی نيز در آن دوران ايجاد شده كه بدون شك رامهرمز يكی از آن شهرهابوده است. ويرانه های «اسك» بين راه رامهرمز و ارجان در راه بهبهان و ويرانه های «طاق نصرت» به جای مانده از دوره ساسانی در شهر رامهرمز، گذشته پرشكوه تاريخی آن را نشان می دهد. در قرن 4 هـ . ق رامهرمز به سبب كرم ابريشمی كه در آن به عمل می آمد و به ديگر نقاط صادر می شد شهرت جهانی داشت. شهرستان رامهرمز در سال های اخير مجددا اهميت گذشته خود را به دست آورده و رو به توسعه و ترقی نهاده و امروزه از شهرستان های مهم استان خوزستان به شمار می رود.

حماسه سرای دفاع مقدس:

حبیب الله معلمی زادهٔ رامهرمز را حماسه سرای جنگ می‌گویند که با سرودهایش با همراهی صادق آهنگران به رزمندگان روحیه می‌داد. نخستین سرودهٔ مشهور وی <<ای شهیدان به خون غلتان خوزستان، درود>>توسط آهنگران در جماران و در حضور امام خمینی (ره) خوانده شد، که در همان روز بارها از تلویزیون ایران(سراسری ) پخش شد.

حیات وحش و زیستگاها: آهو ایرانی

از دیرباز زیستگاه آهو بوده‌است چنانچه مولف کتاب فارسنامه ناصری آورده‌است:شکار صحرای رامهرمز آهو و دراج است که گویا تخم این دو جانور را پاشیده‌اند و کهره آهو و جوجه دراج روییده‌است. درحال حاضر منطقه حفاظت شده دیمه رامهرمز بیش از بیست راس آهو وجود دارند. دشت دیمه زیستگاه مناسبی برای گونه آهو می‌باشد که باتوجه به مطالعات انجام شده توسط کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست این مکان برای احیاء گونه آهو مناسب می‌باشد. این آهوان زیبا در زمینی به مساحت ۱۰۰ هکتار که فنس کشی شده‌است، زندگی و زاد آوری می‌کنند.

ترکیب قومیتی شهرستان رامهرمز:

شهرستان بطور کلی از یک بافت فرهنگی سنتی (روستائی و عشایری) تشکیل یافته و زبانهای رایج در آن لری، رامهرمز (رومزی)، دزفولی، شوشتری، بهبهانی، عربی و ترکی است و با اندک تفاوتی همگی در یک بافت فرهنگی قرار می گیرند.

طبيعت درشهرستان رامهرمز:

مهمترين منابع آبي شهرستان را آب هاي سطحي و رودخانه ها تشكيل ميدهند اين رودخانه ها عبارتند از رودخانه هاي:

آب دره، نج، آب رازك، ابوالفارس، اعلا، بابا احمد، تلخ، تنگ اناري، تنگ تلخ، تنگ سيلو، تنگ كوشك، تنگ نايب، جزاحي، خور، دره ديم خركن، دره سليماني، دره شمولي، دره قير، رامهرمز، سمه، سور، دزگيلي، شور، صندلي، كندك، گزين، گوپال، لوداب، ليرآب، مارون، ماله، نهر قطراني، نهر گاهن. رودخانه اعلا از كوه هاي منگشت در شمال شرقي رامهرمز سرچشمه گرفته و پس از آبياري نمودن قسمتهايي از اين شهرستان به رود مارون ميريزد. رود مارون كه از شعبات رودخانه جراحي به شمار ميرود از كوه هاي استان كهگيلويه و بويراحمد سرچشمه ميگيرد و در شهرستان رامهرمز با شعبه ديگر به نام زلال درآبادي كلات شيخ تلاقي يافته و تشكيل رودخانه جراحي در شهرستان شادگان را ميدهد. در محلي به نام خوردورق شاخه اي به نام شادگان از آن منشعب ميگردد و خود جراحي در خورموسي به خليج فارس ميپيوندد. بابا احمد يك رود دائمي به طول تقريبي 45 كيلومتر است كه از دامنه كوه مقر در 45 كيلومتري شرق جنوبي رامهرمز سرچشمه گرفته و به نام تنگ نايب رو به جنوب روان ميشود و پس از آميختن با يك ريزابه بزرگ شرقي به رودخانه بابا احمد تغيير نام ميدهد و به رود مارون ميريزد. تنگ تلخ يك رود فصلي به طول 12 كيلومتر است كه از دامنه كوه آوشتون در 41 كيلومتري جنوب شرقي سرچشمه گرفته و به رود ابوالفارس ميريزد.

ابوالفارس يكي رود دايمي به طول 35 كيلومتر است كه از دامنه غربي كوه قلعه نجف در 30 كيلومتري شرق جنوبي سرچشمه گرفته و به نام آب دره نج رو به جنوب غربي سرازير ميشود و كوه دشت كلاب را دور ميزند و پس از مخلوط شدن با يك ريزابه نسبتا بزرگ شرقي به رود ابوالفارس تغيير نام مييابد و در 33 كيلومتري جنوب شرقي رامهرمز به رودخانه مارون ميريزد.