نامی است مرکب از دو واژه «ام» و «لش» که " لش " به معنی راکد، ایستاده، و " ام " به رود و رودخانه اطلاق می‌شود. بنابراین املش به معنی رود تنبل و راکد از جریان ایستاده می‌باشد.
اَملَش شهری است در استان گیلان و در شمال ایران. شهرستان املش با مساحت تقریبی ۳۵۰ کیلومتر مربع در فاصله ۷۵ کیلومتری شهرستان رشت و در ۱۶ کیلومتری شهرستان‌های رودسر و لنگرود قرار دارد.قدمت این شهر به دوران سلطنت شاه عباس صفوی بر می‌گردد. در این دوران امرایی به نام‌های ولی سلطان صوفی و بهرام علی صوفی به امر شاه عباس به حکومت رانکوه و دیلمان منصوب و در املش سکنی گزیدند. از خانواده‌های قدیمی املش می‌توان به خاندان صوفی و بیقاله‌ها نام برد که در گذشته دارای نفوذ بودند.
شهر املش مجاور رودخانه شلمانرود واقع شده و به علت «مند آب» بودن رودخانه در سابق، این شهر بنام «آبلش» نامیده شد. این رودخانه باعث شد که املش به دو قسمت غربی و شرقی به ترتیب به نام‌های «سولش» و «آبلش» موسوم و بعدها به مرور زمان املش نامیده شد. کشف آثاری از قرون گذشته در این منطقه، حاکی از این است که املش سابقه کهن تاریخی پیش از اسلام را دارد. این شهرستان یکی از دو معدن بزرگ میکای سیاه و دولومیت ایران را در قلب خود جای داده‌است.
.
.
تمدن تاریخی املش
از لحاظ جغرافیایی – تاریخی، املش ناحیه‌ای مستعد است که کشف آثاری از سده‌های پیشین، حکایت از پیشینه کهن تاریخی پیش از اسلام آن دارد. در املش آثار باستانی مهمی همچون کوزه‌های زرین و گلی از اشکال حیوانات، مجسمه و سلاح‌های انسانی به دست آمده است، که از جنس برنز، نقره و طلا ساخته شده‌اند. این اشیای باستانی گاهی در جریان حفاری‌های غیرمجاز و یا توسط باستان شناسان از گورستان‌ها به دست آمده است. قدمت برخی از این اثار به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در مقایسه با تپه مارلیک، تمدن املش از لحاظ شیوه و زمینه دارای تفاوت‌هایی است، اما در استفاده از اشکال حیوانات مشترکند. با نمایش سفالینه‌ها و اشیای فلزی املش به سال ۱۹۶۴م/۱۳۴۳ش در موزه نوشاتل سویس، هنر و تمدن املش شناخته شد.
اقتصاد شهرستان املش
اقتصاد این منطقه بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. از محصولات مهم کشاورزی می توان چای، برنج و گندم را نام برد. ساکنین مناطق جلگه به پرورش گاو، طیور و کرم ابریشم مشغولند و در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی به پرورش زنبور عسل می پردازند.
ضمناً, سه شنبه بازار املش نمونه قابل توجهی از بازارهای هفتگی سنتی در گیلان است. که نقش به سزایی در رونق اقتصادی این شهرستان دارد . این شهرستان دارای معادنی نظیر :معدن میکای سیاه و دولومیت می باشد.
.
پوشش گیاهی و جانوری
املش از لحاظ پوشش گیاهی با توجه به آب و هوایی مطلوب و متعدل آن و همچنین واقع شدن در جلگه گیلان از شرایط بسیار مساعدی برخوردار می‌باشد، گرچه با توجه به گسترش شهرنشینی و افزایش فعالیت‌های صنعتی اکو سیستم این منطقه در حال تهدید است. پوشش گیاهی املش متشکل از درختان توسکا، افرا، انار ترش، انجیر، ازگیل (کنوس)، فندق، گردو، راش، شرم، بلوط، ممرز، توت، ون و آزاد می‌باشد. همچنین گیاهان دارویی از قبیل گل بنفشه و ختمی، گل گاوزبان و کود کوتو در اکثر نقاط املش می‌رویند. پرندگان و جانوران پراکنده در این شهرستان عمدتاً روباه، شغال، گرگ، سمور، خرگوش، تیهوو سا، عقاب و انواع گونه‌های پرندگان جلگه‌ای و کوهستانی است.
.
محصولات املش
اقتصاد این منطقه بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. ازمحصولات مهم کشاورزی می توان چای ،برنج و گندم را نام برد. ساکنین مناطق جلگه به پرورش گاو، طیور و کرم ابریشم مشغولند و درمناطق کوهپایه ای و کوهستانی به پرورش زنبور عسل می پردازند.
.
.
مکان ها و جاذبه های گردشگری
تالاب زربیجار
زربیجار با پوشش سبز خود، بدون شک یکی از دیدنی‌ترین جاذبههای این شهر است. این تالاب از رودخانه های اطراف خود تغذیه کرده و منبع خوبی برای تأمین نیاز شالیکاران است. تالاب زربیجار پناهگاه پرندگان مهاجر است و در بهار و تابستان گل‌های مردابی تصویرهای بی‌بدیلیدر این تالاب ایجاد می کند.
.
.
شاه‌نشین گورج
در دوره اسماعیلیان، نزدیکی رود چاکرود، قلعه‌ای درست شده بود که حالا مردم به آن شاه‌نشین قلعه یا شاه‌نشین گرج می‌گویند. یکی از دیوارهای آن هشت متر طول دارد و برای ساخت آن از سنگ، گل و آهنگ استفاده شده است. از روستای گرج تا قلعه حدود یک ساعت پیاده راه است و این به خصوص برای آنهایی که علاقه‌ای به آثار باستانی ندارند جذاب است، چراکه باید از جاده مالرو و دامنه‌های جنگل بالا برویم تا به قلعه برسیم.
.
.
هلودشت
هلودشت در اتفاعات گیلان قرار گرفته و حدود ۳۰ کیلومتر از مرکز شهر املش فاصله دارد. اگر از املش به سمت روستای لات لیل و بلوردکان حرکت کنید، در انتها به کوهی سبز رنگ می رسید این منطقه‌ٔ بسیار دیدنی و زیبا است.
.
.
آبشار سیاه‌تاش
در بخش رانکوه ، در کنار کوه آبشاری زیبا و دیدنی وجود دارد این آبشار سیاه‌تاش است. برای رسیده به این آبشار باید در حدود ۵۰ متر به پایین صخره برویم. این آبشار از دیدنی‌های املش و یکی از جاذبههای گردشگری محبوب گیلان است.
.
.
عمارت‌ها
خانه گوهرتاج‌خانم
بسیاری از خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی هنوز در املش گیلان پابرجا هستند. برای مثال خانه گوهرتاج‌خانم در خیابان رهبری و در بافت قدیمی املش گیلان. این ساختمان بزرگ سال ۱۳۱۰ ساخته شده و امروز از آن خرابه‌ای بیشتر نمانده.
.
.
خانه سمیعی صوفی
الگوی معماری خانه‌های گیلانی را می‌توانیم در این عمارت‌ها پیدا کنیم. این خانه در خیابان امام‌خمینی شهر املش است و از یک ساختمان تابستان‌نشین و زمستان‌نشین ساخته شده. دیدن نمایش شکوه این عمارت می‌تواند دلیل ما برای بازدید از خانه صوفی باشد.
