یکی از شهرهای تاریخی استان کرمانشاه است. این شهرستان از سمت غرب با کشور عراق همسایه است.
این شهر از دو بخش و هفت دهستان تشکیل شده است و آبوهوای آن متمایل به گرم و نیمه خشک است و رود دایمی الوند از میان آن میگذرد.
.
.
مردم شناسی
مردم این شهر کرد هستند و به زبان کردی حرف میزنند. در شهرستان سرپل ذهاب پیروان شیعه، سنی و یارسان در کنار هم زندگی میکنند.
.
.
پیشینه تاریخی شهرستان
شهرستان سرپل زهاب با قدمت چندین هزار ساله یکی از شهرهای باستانی و تاریخی ایران اسلامی می باشد، میسیو لسترنج باستان شناس فرانسوی در کتاب سرزمین های خلافت شرقی از شهرستان سرپل زهاب با نام حلوان به عنوان یکی از ده شهر باستانی جهان نام برده است. قدمت این شهر بر اساس مطالعه آثار باستانی و کتیبههای آن از قبیل کتیبه و سنگ نوشته آنوبانی نی پادشاه لولوبیها (که قدمت آن ۴۸۰۰ سال است) و نیز دکان داوود، طاق گرا، قلعه گبری و دهها اثر باستانی و تاریخی دیگر قابل دستیابی و استخراج است.
.
.
صنايع و معادن
شهرك صنعتي سرپل زهاب در ۱۴۰ كيلومتري شهرستان كرمانشاه واقع شده است اين شهرك صنعتي يكي از زيباترين شهرك هاي صنعتي در كشور است که مساحت اراضي در اختيار آن ۴۳ هكتار بوده و داراي امكاناتي ازقبيل آب، برق، تلفن، مخزن بتونی ۱۰۰۰ متر مكعبي و مخزن هوايي ۲۵۰ متر مكعبي می باشد.
.
.
کشاورزی و دامداری
شغل اکثریت مردم سرپل زهاب كشاورزی و دامداری است و فرآورده ها و محصولات كشاورزی شهرستان عبارتنداز: گندم، جو، انگور، زیتون، گردو، گياهان علوفه ای، ذرت، انواع تره بار و انجير. كشاورزی در شهرستان سرپل زهاب سنتی و نوع كشت آبی و ديمی است. رواج كشاورزی در اين ناحيه به علت خاك مساعد و آب فراوان است. آب كشاورزی از رودخانه های متعدد و چاه های ژرف و نيمه ژرف تامين میشود. دامداری تنها با شيوه سنتی رواج داشته و شامل پرورش بيش از ۱۰ هزار راس گاو و ۴۰۰ هزار راس گوسفند و ۲۰ هزار راس بز است. لازم به توضيح است كه مراتع اين شهرستان از بهترين مراتع قشلاقی استان كرمانشاه به شمار می رود.
.
آرامگاه احمد ابن اسحاق
آرامگاه احمد ابن اسحاق در مرکز شهر سرپل زهاب قرار دارد و مهمترین زیارتگاه این شهر به حساب میآید. ساختمان قدیمی این بنا در اثر جنگ تحمیلی ویران شد و هم اکنون بارگاهی باشکوه و متناسب با شخصیت آن بزرگوار برپا شدهاست. صحن زیبای حرم که در قسمت شرقی آن قرار دارد با درختان زیبای اکالیپتوس در اعیاد مذهبی به عنوان مصلی استفاده میشود. درقسمت دیگری از صحن و اطراف آن قبرستان شهر قرار دارد. احمد بن اسحاق اشعری قمی، وکیل امام حسن عسکری علیه السلام در قم بود. مسجد امام حسن عسکری علیه السلام در قم (در چهار راه بازار) به دست ایشان و به امر حضرت ساخته شده است. او از جمله کسانی است که امام قائم (عج) را در طول حیات پدر بزرگوارشان ملاقات کرده است. شیخ طوسی می گوید: “در دوران نیابت نوّاب خاصّه، عدّه ای مورد اعتماد و اطمینان بودند، که از سوی حضرت به وسیله ی نوّاب توقیعاتی برای آنها صادر می شد، یکی از آنها “احمد بن اسحاق” است.
سراب گرم (چشمه سراب گرم، سراو گرم)
چمشه جوشان و حیات بخش سراب گرم در فاصله حدود ۳ کیلومتری جنوب غربی سرپل زهاب قرار دارد. چشمه ای که تمام آب آشامیدنی و قسمت زیادی از آب کشاورزی منطقه را تامین می نماید. چشمه ای که پاتوق تابستانی مردم شهرستان بوده و آب خنک آن بهترین راه برای فرار از گرمای بیش از ۴۵ درجه ظهرهای تابستان است. شاید باورکردنی نباشد که بتوان در استخری شنا کرد که آب آن خوردنی باشد. قسمت اصلی چشمه کاملا حفاظت شده بوده و آب آشامیدنی از آن تهیه می شود. مازاد آب از دریچه های سد جاری شده و در استخر نسبتا بزرگی جمع می شود. از همین مکان به عنوان استخر شنا استفاده می شود و علاوه بر استخر به عنوان محلی برای یک استراحت کوتاه و نوشیدن چایی و حتی خوردن غذا می توان از آن استفاده نمود.
.
نقش برجسته آنوبانی نی
نقش برجسته آنوبانيني اثري به جا مانده از "آنوبانيني" پادشاه "لولوبيها" است. "لولوبيها" از اقوام زاگرس نشين بوده و پيش از آرياييها (پارس و ماد )، در چهارهزار و هشتصد سال پيش زندگي ميكردند. نقش برجسته آنوبانيني در ۱۲۰ كيلومتري کرمانشاه و در شهرستان سرپل زهاب و برصخرهاي معروف به "ميانكل" قرار دارد.به دلیل شباهت زیاد، بسیاری اعتقاد دارند که داریوش کتیبه بیستون را با الهام از آنوبانینی بر دل کوه بیستون حک کرد. هر دو نقش در یک شاهراه ارتباطی باستانی قرار دارند. این شاهراه پس از گذر از بیستون، طاقگرا را پشت سر میگذارد، از سرپلزهاب محل نقش آنوبانینی میگذرد و به بینالنهرین میپیوندد. همچنین در هر دو نقش پادشاهان فاتح تجسم شدهاند و هر دو تیر و کمان دارند. تعداد اسیران در هر دو نقش ۹ نفر هستند. البته بعدها آخرین پادشاه سکاها تصویر خود را روی کتیبه بیستون نقش میکند.
.
طاق گرا
طاق هلالی منفردی است که بصورت مستطیل شکل حجاری شده است برخی طاق گرا را علامت سرحدی ایلات اشکانیان می دانند اثار فوق در گردنه پاطاق در 15 کیلومتری شهر می باشد.
.
.
..
دکان داوود
دکان داوود دخمه ای است در دل کوه که در سه کیلومتری جنوب شرقی شهر سرپلذهاب برسنگ تراشیده شده و جای مانده از دوره مادها می باشد.