کامیاران یکی از شهرهای استان کردستان و مرکز شهرستان کامیاران است که در فاصله ۶۵ کیلومتری جنوب سنندج و ۵۵ کیلومتری شمال شهر کرمانشاه واقع شده‌است. فرهنگ این شهرستان نیز مانند سایر نواحی استان کردستان است و مردم آن به زبان کردی تکلم می‌کنند. زبان ساکنان شهر کامیاران کردی اردلانی است، اما بخشی از مردم کردزبان این شهر کردنشین از گویشوران هورامی و کلهری هستند.
در کامیاران، زبان کردی به عنوان زبان مادری و زبان فارسی به عنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی، توسط اهالی شهرستان مورد استفاده قرار می‌گیرد
جمعیت این شهرستان 106100 نفر و شهر دیگر آن موچش است بخش شرقی و شمال شرقی كامیاران كوهستانی است و دره‌های زیبا و خوش آب و هوایی دارد و در بخش جنوبی به دشت كرمانشاه متصل است..
پیشینه تاریخی
در دوره حکومت آشوریان کامیاران مطابق با ایالت خارخار، یکی از ایالات کشور آشور بود.
متعاقب جنگ جهانی اول که روس‌ها بخشی از کشور ایران در شمال و ترک‌ها بخش دیگری را در غرب اشغال کردند؛ در محرم سال ۱۳۳۴ قمری، نیروهای ایرانی به سرپرستی شونمام -کونسول آلمان در کرمانشاه- به فرماندهی سردار رشید و سنجرخان که از عشایر روانسر، جوانرود، گشکی و رمشتی تشکیل شده بود و تعدادی از مجاهدان به فرماندهی میرزا غفارخان زنوزی و یگان‌هایی از ژندارم‌های ایرانی به علاوهٔ یگان‌هایی از ارتش عثمانی به فرماندهی محی‌الدین بیگ به نیروهای روسیه به فرماندهی مامانوف در کامیاران حمله کردند. روس‌ها شکست سختی خورده و از راه سنندج به بیجار و از آنجا به زنجان عقب‌نشینی کردند
جاذبه های گردشگری
چشمه کواز
چشمه آب معدنی کواز در دامنه کوهی در روستای پالنگان قرار دارد. آب این چشمه هنگام خروج از زمین شیری رنگ است و طعم و بوی گوگرد دارد. آهن و گوگرد از مهم‌ترین املاح معدنی در آب این چشمه‌اند.
چشمه کواز استخر کوچکی دارد که محل جمع شدن آب معدنی است، آب این چشمه قابل آشامیدن است و گردشگران برای درمان بیماری‌های پوستی، تنفسی و روماتیسم هم از آن استفاده می‌کنند.
روستای پالنگان
روستای پالنگان، که نام قدیمی‌اش پلنگان به معنی زیستگاه پلنگ بود، از توابع کامیاران است. این روستا سرشار از منظره‌های زیبا و دیدنی است. معماری خانه‌های روستا به‌صورت پلکانی است و در نگاه اول روستای ماسوله را در ذهن تداعی می‌کند، خانه‌های روستا در ارتفاعات کوه ساخته شده‌اند. رودخانه‌ای پر آب از میان روستا عبور می‌کند و آن را به دو قسمت تقسیم کرده است.
آبشار‌ها و چشمه‌های جوشان طبیعتی سرسبز را به این منطقه بخشیده‌اند. قلعه پالنگان یکی از بناهای تاریخی روستاست که آتشکده و پل قدیمی آن هنوز پابرجاست.
قلعه پالنگان و جاذبه های تاریخی
قلعه پالنگان که در بالای کوه و در کنار روستا قرار دارد تاریخ را برای بازدیدکنندگان به تصویر می کشد. درست است که پژوهش های زیادی در مورد این قلعه صورت نگرفته است اما آنچه صحیح به نظر می رسد حکایت از آبادانی قلعه تا قرن دهم هجری قمری دارد.
همچنین اسناد تاریخی، تخریب قلعه به دستور شاه صفی در سال 1046 را تایید می کنند اما در مورد بنیانگذار و سازنده ی آن اتفاق نظری وجود ندارد. این قلعه در800 متری جنوب شرقی پالنگان قرار دارد و آثار اتاق ها، آتشکده و پل های قدیمی هنوز هم در آن دیده می شوند. بقایای مساجد، منازل قدیمی و گورستان تاریخی نیز حرف هایی برای گفتن دارند و علاقه مندان را به سوی خود جلب می کنند
کتیبه تنگی ور
یکی از آثار تاریخی شهر کامیاران، که مورد مطالعه باستان‌شناسان قرار گرفته و از لحاظ تاریخی ارزشمند است، کتیبه و سنگ‌نوشته «تنگی‌ور» است. اولین بار در ایران در سال ۱۳۴۷ یک گروه باستان‌شناسی این سنگ‌نوشته را مورد بررسی قرار دادند و مشخص شد که این اثر تاریخی متعلق به دوره آشوریان است.
تصویر حکاکی‌شده ممکن است مربوط به سارگن دوم، پادشاه آشوری، باشد و کتیبه‌ای که با خط میخی نوشته شده است مربوط جنگ‌ها، پیروزی‌ها و فرمان‌های آشوریان است.
منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو
منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو در بخش شمالي هورامان در موازات شاهو و دالاني است ارتفاع كوسالان در حدود ارتفاع دالاني مي باشد در حقيقت اين سه كوه مثلثي را تشكيل مي دهند كه كوسالان ضلع شمالي ، شاهو ضلع جنوبي و دالاني ضلع جنوب غربي آن را مي سازد. این زیستگاه مهم با مساحت 57000 هکتار در شهرستان کامیاران سروآباد و مریوان واقع گردیده است. كوه شاهو مهمترين و معروفترين كوه منطقه هورامان مي‌باشد ارتفاع متوسط آن از سطح دريا حدود 3400 متر مي باشد.
شاهو در شرق ناحيه هورامان قرار گرفته و طول و عرض آن به ترتيب حدود 75 كيلومتر (از لب رودخانه سيروان در نزديكيهاي روستاي داريان تا شهر روانسر) و 15 كيلومتر ( از شهر پاوه تادره ژاوه رود ) مي باشد. اين كوه داراي قل معروفي چون زوالي (در نزديكي شهر پاوه) و نور (در نزديكيهاي روستاي داريان) است. شاهو دارای هوارگاه های (ييلاق) متعدد، كه با صفا ترين و معروترين آنها پياز دول ميشياو و گاول هستند، مي باشد. تنوع گياهي شاهو فوق العاده زياد است و حدود 30نوع گل و گياه در ارتفاعات مختلف آن رويش دارند. برخي از اين گياهان تعليغي. تعدادي خوراكي برخي معطر و بعضي سمي وتعدادي نيز دارای خواص درماني هستند. تنوع جانوري شاهو نيز قابل توجه است.
جهت آشنایی بیشتر باسایر شهرهای استان کردستان می توانید به سامانه سراسری زمات مراجعه کنید
