لوله ها و اتصالات انواع مختلفی دارند که از آنها برای جابه جایی و انتقال مایعات و گاز استفاده می شود. لوله و اتصالات در صنایع مختلف مثل پالایشگاهی،تاسیسات آب و فاضلاب و سیستم های گرمایشی و سرمایشی کاربرد دارند.
?انواع لوله و اتصالات
?اتصالات لوله گالوانیزه
اتصالات لوله ، قطعاتی هستند که در مسیر لوله کشی برای تغییر جهت، انشعاب گیری، تبدیل قطر لوله و یا اتصال دو لوله به همدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. در لوله کشی آب رسانی با لوله گالوانیزه ، متداول ترین اتصالات لوله عبارتند از: بوشن ، زانو ، سه راهی ، مغزی ، مهره ماسوره ، تبدیل و درپوش که جنس آن ها طبق مقررات ملی ساختمان باید از نوع فولادی گالوانیزه (جنس خود لوله) یا چدن چکش خوار باشد.
با توجه به اهمیت اتصالات لوله سفید در شبکه لوله کشی آب رسانی با لوله گالوانیزه ، در این جا به شرح مختصر هر یک از آن ها می پردازیم.
بوشن (Socket) : قطعه ای استوانه ای است که برای متصل نمودن دو قطعه لوله یا فیتینگ به همدیگر به کار می رود و به صورت بوشن ساده ، روپیچ توپیچ و بوشن تبدیل وجود دارد.
زانو جوشی فولادی (elbow) قطعه ای است که برای تغییر جهت مسیر استفاده می شود و با توجه به زاویه تغییر و نحوه دنده شدن، دارای انواع و اقسام مختلفی است.
سه راهی لوله (Tee) : قطعه ای است که برای انشعاب گیری در لوله کشی کاربرد دارد.
مغزی (Nipple) یک قطعه لوله دو سر دنده یا یک قطعه ریختگی دو سر دنده است که از آن برای اتصال فیتینگ ها به همدیگر یا به شیرها استفاده می شود.
مهره ماسوره (Unions) قطعه ای است که برای اتصال دو قسمت از لوله کشی به یکدیگر یا اتصال لوله کشی به دستگاه به کار می رود.
مهره ماسوره خود از سه قطعه پیوسته به هم تشکیل شده است. دو قطعه از آن هر یک به یک طرف وصل می شود و قطعه وسط با اتصال دادن این دو قطعه به یکدیگر دو قسمت لوله کشی را به هم وصل می کند. از مهره ماسوره در اتصال سیستم لوله کشی به دستگاه ها مانند آب گرم کن یا اتصال لوله ها در طول های بلند و در مدارهای بسته استفاده می شود.
درپوش (Plug ) : در صورت لزوم برای بستن دهانه های باز و انشعاب ها به کار می رود.
?انواع اتصالات لوله های مسی
اتصال لوله مسی به لوله مسی، یا فیتینگ مسی، به صورت لحیمی مویینگی یا فیتینگ فشاری انجام می گیرد. اتصال لحیمی مویینگی پس از قرار گرفتن لوله در داخل فیتینگی با دهانه بزرگ تر یا قرار گرفتن لوله داخل لوله ای که طرف اتصال به وسیله قالبی بزرگ تر شده باشد، انجام می گیرد.
اتصال فیتینگ فشاری ممکن است به یکی از روش های لاله ای، فشاری حلقه ای و مهره ماسوره ای انجام گیرد.
فیتینگ های لوله های مسی:
اتصال لحیمی مویینگی برای پیوند فیتینگ به لوله و اتصال فشاری برای پیوند فیتینگ به دستگاه یا شیر به کار می رود. فیتینگ های مسی یا آلیاژ مس که در لوله کشی های مسی به کار می روند بر حسب نوع اتصال تقسیم بندی می شوند.
?انواع لوله های پلیمری
پلیمرها ملکول های بسیار بزرگی هستند که از به هم پیوستن بی شمار ملکول های کوچک تری به نام مونومر تشکیل شده اند. بنابراین یک ملکول پلیمر تعداد بسیار زیادی اتم دارد که با پیوندهای کووالانسی به یکدیگر متصل شده اند. وزن ملکولی پلیمرها بسیار زیاد است. تا دهه 1970 ارزش کاربرد لوله های پلیمری در سیستم های تاسیسات مکانیکی کاملا ناشناخته بود و غالبا از لوله های فولادی سیاه، گالوانیزه و یا مسی استفاده می شد.
اما خوردگی فلز از داخل و خارج، در شرایط نامساعد، و تغییر کیفیت آب در اثر واکنش های شیمیایی و گرفتگی لوله های فلزی و … متخصصین را بر آن داشت که به پلیمرها توجه بیشتری نشان دهند و در ساخت لوله ها از پلیمرهایی نظیر پلی اتیلن استفاده نمایند.
این لوله ها البته مشکل خوردگی لوله های فلزی را ندارند ولی خود دارای مشکلات دیگری هستند که استفاده از آن ها را محدود می سازد. از جمله اینکه پلیمرها، به دلیل ساختار اتمی ماکرومولکولار برخلاف فلزات که دارای ساختمان کریستالی هستند در برابر عبور گازهایی مانند اکسیژن نفوذپذیرند. در اثر نفوذ اکسیژن به داخل سیستم لوله کشی این لوله ها، در تجهیزات فلزی سیستم ها مانند رادیاتورها، شیرآلات، پمپ ها و مخازن خوردگی ایجاد شده و موجب پوسیدگی آن ها می شود. در جدول زیر معایب لوله های فلزی و پلیمری با هم مقایسه شده اند.
با استفاده از روش های خاص به مرور سعی شده است از مشکلات لوله های پلیمری کاسته شود لذا مصرف آن ها در حال افزایش است.
? انواع اتصالات لوله پلیمری
لوله کشی یا نصب این لوله ها، در هر گروه وسایل بهداشتی، از یک کلکتور مرکزی به لوازم بهداشتی مختلف، یک به یک انجام می گیرد. چون لوله به صورت کلاف نرم است با خم کردن آن همه حالت های مورد نیاز شکل می گیرد و دیگر لازم نیست از زانوها و خم های جداگانه استفاده شود. به طور معمول برای آب سرد از خرطومی آبی رنگ و برای آب گرم از خرطومی قرمز رنگ استفاده می شود. لازم به ذکر است که امکان لوله کشی لوله های PEX بدون استفاده از خرطومی وجود دارد، لیکن خرطومی به عنوان محافظ بوده و امکان انبساط لوله را بدون آسیب وارد کردن به اطراف فراهم می کند.
برای آشنایی با سایر مشاغل صنعتی در سامانه زمات با ما همراه باشید.
