شهرستان داراب یکی از جاذبه‌های کم نظیر گردشگری در ایران و فارس به شمار میرود، منطقه‌ای در جنوب شرقی فارس که در کل نقطه‌ای گرمسیری محسوب شده است اما شهرستانی چهارفصل به شمار میرود و برابر اطلاعات موجود بیش از صد و سی اثر تاریخی و گردشگری ثبت شده را در دل خود دارد.
شهرستان داراب، قدمتی چندهزارساله دارد و در فاصله ۲۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع شده و بالغ بر دویست و نود هزار نفر جمعیت را در خود جای داده و با شهرستان‌های زرین‌دشت، استهبان، نیریز، فسا، لارستان و حاجی آباد در استان هرمزگان همجوار است.
تاریخچه
براساس پژوهش‌های باستان‌شناسی قدمت این منطقه که در گذشته دارابگرد نامیده می‌شده به هزارهٔ پنجم قبل از میلاد(عصرسفال نخودی و مقارن با تمدن سیلک ۲ کاشان) می‌رسد.
تپه هاوتل‌های باستانی مناطق مادوان و خسویه ازجمله آثار زیستگاه‌های انسانی در دوران ماقبل تاریخ درناحیه دارابگرد می‌باشند. بنای شهرکهن دارابگرد که آثارآن در ۷ کیلومتری جنوب شهر کنونی داراب قراردارد، بر اساس شواهد موجود به اوایل دوران هخامنشیان می‌رسد.
برمبنای روایات تاریخی و نوشته مورخین و نویسندگان متقدم مانند طبری، حمزه اصفهانی، یعقوبی، ثعالبی، بلعمی، ابن اثیر و بسیاری دیگر، شهردارابگرد توسط "دارای بزرگ" که در ادبیات پهلوی و اسلامی از وی به نام "داریوش بزرگ" یاد شده، ساخته می‌شود .
آب و هوا
شهرستان داراب را یک منطقه گرمسیری می‌دانند اما در بخش کوهستانی، آب و هوا کاملا تغییر کرده و منطقه سردسیر می‌شود.
کشاورزی شغل غالب مردمان این خطه بوده و مرکبات داراب، خصوصا پرتغال، از شهره‌ی خاصی در فارس و ایران و حتی کشورهای حوزه خلیج فارس برخوردار است.
البته محصولات باغی دیگر داراب نظیر انار تنگ طه، خصوصاً انار شیرین شهوار که از شهرت بالایی برخوردار بوده و بیشتر محصولاتی صادراتی است.
علاوه بر این گل محمدی منطقه کوهستان یا سرکوه، خصوصا روستاهای نوایگان و لایزنگان از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و در سطح کشور هم از نظر میزان تولید و هم کیفیت محصول، به دلیل کشت دیم و ارگانیک بودن، بی نظیر است.
سوغات داراب
شهرستان داراب به تولید مرکبات شهره است؛ در این منطقه حاصلخیز، علاوه بر محصولات زراعی، تولیدات باغی ممتازی وجود دارد که بخش اعظم آن را مرکبات و همچنین انار تشکیل می‌دهد.
در میان انواع مرکباتی که در داراب تولید می‌شود، پرتغال داراب به دلیل آبدار و شیرینی بسیار شهرت دارد و البته نوعی از میوه در میان مرکبات داراب وجود دارد که بتابی نامیده می‌شود.
دارابی‌ها همچنین شیرینی‌هایی را تولید می‌کنند که معروف‌ترین آنها شیرینی سمبوسه است؛ این شیرینی با مغز بادام یا گردو، پودرنارگیل و شکر تولید می‌شود؛ علاوه بر آن کماج و غرابی هم از شیرینی‌های داراب به شمار میرود.
در شهرستان داراب، رب انار تنگ طه، بسیار معروف است.
جاذبه های گردشگری داراب
آتشکده آذرخش
آتشکده آذرخش (مشهور به مسجد سنگی) در فاصله هفت کیلومتری جنوب شرقی شهر داراب و در دامنه کوهی مشهور به کوه پهنا، در دل کوه قرار دارد، این اثر نزد اهالی مشهور به مسجد سنگی است .
به اعتقاد برخی از باستانشناسان این بنا در ابتدا معبد مهر پرستان آریایی بوده در عصر ساسانبان (یا قبل از آن) به آتشکده تبدیل می‌شود.
این بنا در زمره آتشکده‌های مهم زردشتیان بوده و پس از اسلام محرابی در بخش جلویی آن احداث می‌شود و تا به عنوان مسجد از آن استفاده شود.
در کنار معبد قسمتی وجود دارد که مخصوص استراحت خادمان بوده است.
نقش شاپور
در فاصله چهار کیلومتری جنوب شهر داراب و در دامنه جنوبی کوه پهنا، نقش مهمی از دوران ساسانیان قرار دارد که نزد اهالی به نقش رستم یا نقش شاهپور مشهور است.
این نقش که در ارتفاع ۷ متری از سطح زمین و در دل کوه قرار گرفته، صحنه پیروزی پادشاه ساسانی بر سپاه روم را تصویر کرده است.
مساحت نقش حدود ۶۳ متر مربع بوده و در وسط آن تصویر پادشاه سوار بر اسب دیده می‌شود و در مقابل آن تصویر اسرای رومی با سرهای برهنه، همراه با فرماندهانشان و یک کالسکه همراه با غنائم جنگی قرار دارد؛ فرمانده سپاه روم از پادشاه ایران طلب عفو کرده و پادشاه به علامت بخشش دست خود را بر سر وی قرار داده است.
آتشکده آذرجوی
آتشکده آذرجوی، یکی از آتشکده‌های عصر ساسانی به شمار میرود که در فاصله ۱۰ کیلومتری غرب شهر قرار دارد؛ این آتشکده که بنا به گفته مسعودی در مورج الذهب، از مقدس‌ترین و مهمترین آتشکده‌های زردشتیان محسوب می‌شده، همانند اکثر آتشگاه‌های این دوره به سبک چهار تاقی با گنبد مدور و بر روی صفحه عظیمی بنا شده است.
آسیاب سنگی
در قسمت شمالی مسجد سنگی یا آتشکده آذرخش دارابگرد، آسیاب سنگی بزرگی قرار دارد که در دل کوه ساخته شده و دارای دو استوانه سنگی عظیم با هدف تامین آب آسیاب و در بالای کوه واقع شده است.
قصر کیامرث
در نزدیکی روستای نصیر آباد فورگ و در شرق داراب آثار ساختمان گلی و آجری دیده می‌شود؛ قصر کیامرث یا کیومرث توسط بهمن پسر اسفندیار، پسر لهراسب ساخته شده و آثار آن در جوار روستای شاهمرز فرگ قرار دارد.
مجوعه‌ی تاریخی دیگری در دهستان فورگ داراب وجود دارد که به قلعه‌ی نارنجستان یا نارنج قلعه شهرت یافته است.
اثری که متشکل از بقایای یک قلعه‌ی تاریخی، تپه‌ای باستانی متعلق به حکومت ساسانیان و آثاری باقیمانده از ساختمان مسجدی کهن و شبستان‌دار است.
امروز از این اثر تاریخی تنها بخشی از ساختمان قلعه و دروازه‌ی ورودی آن برجای مانده است.
مسجد جامع داراب
از دیگر بناهای تاریخی داراب، مسجد جامع این شهر است که یکی از شاهکارهای معماری در نوع ساخت محسوب می‌شود.
این اثر تاریخی متعلق به قرن ۱۰ هجری قمری و در زمان سلطنت شاه طهماسب اول است.
متفاوت بودن تزئینات به کار رفته در مناره‌های مسجد جامع داراب، در نوع خود منحصربه‌فرد است معماری انجام شده در مسجد جامع داراب به سبک معماری ساختمان‌های دوران حکومت سلجوقیان است که دارای ۴ مناره‌ی کوتاه به شکل ۱۱ ضلعی در چهار گوشه است.
تفاوت تزئینات انجام شده در این مناره‌ها از نکات جالب در مورد این اثر تاریخی است که در نوع خود منحصربه‌فرد است.
روستای لایزنگان
روستای لایزنگان از توابع بخش رستاق شهرستان داراب است که در فاصله ۷۵ کیلومتری شهر داراب و ۳۵ کیلومتری رستاق (مرکز بخش) قرار دارد.
روستای لایزنگان دارای بزرگترین دشت گل محمدی دیم و ارگانیک جهان است به طوریکه بالغ بر ۵۰۰۰ هکتار گلستان دیم محمدی و حدود ۵۰۰ هکتار گلستان گل محمدی آبی را در خود جای داده و از گذشته تاریخ تاکنون محلی پررونق به لحاظ کشاورزی بوده است.
روستای نوایگان از توابع بخش مرکزی داراب به شمار میرود که در ۴۷ کیلومتری شرق شهرستان داراب واقع شده است.
این روستای هدف گردشگری، در میان رشته کوه زاگرس قرار گرفته و مناطق گردشگری متعددی را در دل خود جای داده است.
آبشارهای داراب
تنگه رغز، که در ۳۰ کیلومتری داراب قرار دارد، از دو طرف با دیواره هایی بلند محصور شده و چشمه‌های فراوانی آن را تغذیه می‌کند.
تعداد آبشارهای این تنگه به ۶۴ آبشار می‌رسد که برای فرود از ۱۲ آبشار آن نیازمند تجهیزات صخره نوردی هستیم؛ این آبشارها ارتفاعی بین ۶ تا ۶۵ متر دارد؛ حوضچه‌های زیر آبشارها حداقل ۶ و حداکثر ۲۰ متر عمق دارد.
دره رغز به طول تقریبی ۴ کیلومتر در امتداد شمال به جنوب از سرچشمه رغز تا دره جنوب ۶۰ آبشار و حوضچه طبیعی را در خود جای داده است که تنها ۱۴ آبشار و آبگیر دره جنوبی مورد توجه عموم مردم و کوهنوردان بوده است و با رسیدن به آخرین آبشار دره جنوبی به ارتفاع ۳۵ متر دره جنوبی به بن بست می رسد.
منطقه سرچشمه رغز نیز که از مسیر دیگری قابل پیمایش است، شامل جنگلی زیبا بوده و برای رسیدن به آن باید حدود ۳ ساعت کوهپیمایی کرد.
جهت آشنایی بیشتر با شهرهای استان فارس می توانید به سامانه سراسری زمات مراجعه کنید
