نورآباد

 شهر نورآباد مرکز شهرستان ممسنی است. در تقسیمات کشوری سال ۱۳۸۷ بخش رستم با مرکزیت شهر مصیری از این شهرستان جدا و به شهرستان ارتقا پیدا کرد. فاصلهٔ شهر نورآباد تا مرکز استان حدود ۱۶۰ کیلومتر است.

نام‌گذاری نورآباد به دلیل وجود آتشکده ميل آژدها در چند کیلومتری این شهر در منطقه تفريحي بنام سرچشمه در مجاور روستاي ديمه ميل می‌باشد. در گذشته‌های دور این منطقه را نیز مالکی می‌گفته‌اند؛ و قبل تر به آن شولستان گفته می‌شد

در نورآباد صنایع دستی زیبا و جذابی از جمله قالی بافی «گلیم بافی و گبه بافی وجود دارد. در این میان فرش دستی قشقایی نورآباد زبانزد خاص وعام است.

?مشخصات جغرافیایی نور آباد

مرکز شهرستان ممسنی در ۵۱ درجه و ۳۱ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۰ درجه و ۷ دقیقه عرض جغرافیایی و در ارتفاع ۹۲۰ متری از سطح دریا واقع شده‌ است. شهرستان ممسنی از شمال و باختر به استان کهگیلویه و بویر احمد، از خاور به شهرستان سپیدان، از جنوب خاوری به شهرستان شیراز، از جنوب به شهرستان کازرون و از جنوب باختر به استان بوشهر محدود می‌شود.

این شهر در دامنهٔ رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته‌است و بخش وسیعی از آن دارای آب و هوای نسبتاً معتدلی است. از دو بخش دشت‌های مرتفع و منطقهٔ کوهستانی کم‌ارتفاع تا کمی مرتفع تشکیل شده است. با اين وجود بخش‌هایی از جنوب آن متأثر از جریان‌های گرم و خشک جنوبی ایران، دارای اقلیم گرم و خشک‌تری است.

?زبان

مردم نورآباد لر هستند و به گویش محلی لری و بخشی نيز به زبان ترکی قشقایی صحبت می‌کنند. اين گویش با گويش لری بختیاری و لری در استان لرستان تفاوت دارد. ابن‌بطوطه در سفر اول خود به ایران از این منطقه عبور کرده و از مردمانش با عنوان کوچ‌نشین، پرهیزگار و عُبّاد یاد کرده. برخی از روستاهای آن به زبان عربی نیز صحبت می‌کنند.

?جاذبه های گردشگری

?امامزاده درب آهنی یا سیدعلاالدین محمد (ع)

بقعه امامزاده سیدعلاالدین محمد (ع) در شمال شرقی شهر نورآباد واقع شده است. این مقره مدفن یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و دختر بزرگوارشان است. این امامزاده شامل دوبنای قدیمی و نوساز است. ساختمان قدیمی شامل یک فضای چهارگوش در وسط با سقفی هلالی با تزئینات ساده گچبری و ساختمان جدید شامل یک شبستان است که در وسط آن ضریح قلمکاری شده قرار دارد.

?نقش برجسته گورانگون

در کوه گورانگون، در روستای سه تلن در ۳۰ کیلومتری مسیر نورآباد دو گنبدان نقش برجسته‌ای ایلامی حک شده است. این نقش برجسته صخره‌ای شامل دو رب النوع یکی به صورت مرد و دیگری به صورت زن است که در میان پرستش کنندگان خود نشسته‌اند. طبق کاوش‌های علمی این مجموعه شامل یکی از معابد و محل پرسشتگاه دوران ایلامی بوده که هنر قوم سومر را نمایان می‌سازد.

?نقش برجسته بهرام

در منطقه سرآب بهرام در جنوب ممسنی و در فاصله ۹ کیلومتری سمت راست جاده شیراز- نورآباد، نقش برجسته صخره‌ای از دوران ساسانی وجود دارد که به واسطه وجود چشمه آبی در کنار آن به نقش سرآب بهرام معروف شده است.

این نقش برجسته، بهرام دوم را نشان می‌­دهد که در دو طرفش دو نفر از بزرگان ساسانی به حالت احترام ایستاده‌اند و به نشانه احترام انگشت سبابه خود را رو به بالا نگه داشته‌اند.این نقش برجسته دارای ارتفاعی حدود 2 متر و عرض 80/1 متر می باشد که در لوحه ای مستطیل شکل به تصویر کشیده شده.

این نقش در اثر گذشت زمان و عوامل طبیعی و انسانی آسیب بسیاری دید و برخی از جزییات آن محو و فرسوده شد. این اثر در تاریخ 10 آبان ماه سال 1354 با شماره 937 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و تحت حفاظت اداره کل میراث فرهنگی فارس قرار گرفت.

?میل اژد‌ها، دیمه میل

این برج مربع سنگی چهارگوش در پایه کوه شیرمرد و در منقطه‌ای به نام دیمه میل در ۱۰ کیلومتری غرب شهر نورآباد واقع است.این برج که ظاهراً یک پرستشگاه یا آتشکده بوده ۷ متر ارتفاع و ۴۰/۳ متر عرض دارد که شامل ۱۵ ردیف سنگ لاشه سفید مکعبی شکل است.

بنای کل لوله، شهر قدیمی چشمه سردو، قلعه سفید، قلعه شاه جهان احمد، قلعه چرو؛ قلعه ککا از دیگر آثار تاریخی این منطقه است.

?تنگ بوان

تنگ بوان یا بهشت گمشده در حدود ۲۰ کیلومتری از شهر نورآباد فاصله دارد. این تنگ سرسبز سالانه هزاران نفر از هم میهنانمامان را برای تماشای خویش جذب می‌کند. بوان دارای چشمه‌ها و آبشار‌های فراوان و دیدنی زیادی هست که در فصل تابستان باعث خنکی این منطقه می‌شوند به طوری که با آنکه فاصلهٔ تنگ بوان تا شهر نورآباد با ماشین حدود ۱۰ دقیقه است ولی دمای آن همیشه به طور متوسط ۱۰ درجه از نورآباد خنک‌تر است.

بزرگ‌ترین آبشار بوان «آبشار پولکی» نام دارد و پنجمین آبشار بزرگ ایران است. این مکان به علت نزدیکی به جاده اصلی، در محور چهار استان فارس، بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته و امکان دسترسی ساکنان شهرهای پر جمعیت این استان‌ها را در فاصله زمانی مناسب فراهم می‌آورد. زیر حوزه آبخیز وسیع و منطقه جنگلی پر باران بالادست این تنگ، موجب فراوانی آب شیرین و گوارای تنگ بوان شده است، به طوری که در طول سال به ویژه در فصل بهار از روی اغلب دیواره‌های صخره‌ای تنگ، آبشارهای زیبا سرازیر می‌شوند. درختان گردوی تنومند باغ‌های این منطقه، عمری طولانی دارند. بعضی از این درختان تا شعاع ۱۰-۱۵ متری از ورود نور آفتاب به زیر درختان جلوگیری می‌کنند. اختلاف درجه حرارت این تنگه با نورآباد در روزهای گرم تابستان،‌گاه به بیش از ده درجه سانتی گراد می‌رسد.

?هرایرز

از دیگر جاذبه‌های طبیعی این شهرستان هرایرز است که در آن دو رودخانه پر آب فصلی و چندین چشمه دائمی جریان دارد که محیط سرسبز و دل انگیزی را در مسیر خود به وجود آورده‌اند. چشمهٔ سراب باغ که از جمله چشمه‌های دائمی این منطقه است، حتی در فصل تابستان نیز به لحاظ محیط خنک و سرسبز اَن و برکه‌ای که در سرچشمه اَن ساخته شده است، تفرجگاه بسیار مناسبی برای گذران اوقات گرم سال است. مشابه همین چشمه و محیط اَن به فاصلهٔ هزار متری در منطقه‌ای به نام هرایرز بالایی قرار دارد، که قسمتی از اَب روستا نیز از اَن تأمین می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های منطقه هرایرز، تنوع گونه‌های گیاهی است. این منطقه همانند بسیاری از مناطق دیگر زاگرس، دارای کوه‌های پوشیده از درخت بلوط است. درختان بلوط این منطقه برخلاف مناطق سردسیر رشته کوه زاگرس که عموماً دارای جثه ریزی هستند به مراتب از تنه و ساقه بزرگتری برخوردار هستند.

?سرچشمه گجستان

این جاذبه طبیعی در حدود ۵۰ کیلومتری شمال غربی شهر مصیری قرار دارد. دارای چشمه سار‌ها و جنگلهای طبیعی و آثار تاریخی چشم‌انداز این نقطه پر مصفا است.

آبشار تنگسا به فاصله ۱۶ کیلومتری شمال شرقی نورآباد، تفرجگاه دیمه میل به فاصله ۷ کیلو متری جنوب غربی نورآباد، تفرجگاه سراب بهرام به فاصله ۶ کیلومتری شرق نورآباد، تفرجگاه تنگه گجستان به فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غربی نورآباد، تفرجگاه برم شور ماهور به فاصله ۸۰ کیلومتری نورآباد از دیگر مکان‌های دیدنی و تاریخی هستند که جاذبه‌های متعدد طبیعی و زیبایی دارند.